Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα Καταλονίας (PSUC): Τα γεγονότα της Βαρκελώνης

Για τα 80 χρόνια από την απόπειρα πραξικοπήματος του POUM στην Καταλονία (03-08/05/1937)

Ο ξένος Τύπος έχει δημοσιεύσει τις πλέον αντιφατικές πληροφορίες αναφορικά με τα γεγονότα της Βαρκελώνης. Έγινε λόγος για αναρχικό πραξικόπημα: κάποιες εφημερίδες ισχυρίζονταν ότι οι αναρχικοί είχαν καταλάβει την εξουσία, άλλες ισχυρίζονταν ότι το αντιφασιστικό Λαϊκό Μέτωπο βρισκόταν σε κατάσταση πλήρους αποδιοργάνωσης.

Αφίσα της Ενοποιημένης Σοσιαλιστικής Νεολαίας (πηγή)

Επιθυμούμε εδώ να αναφέρουμε επιγραμματικά τη σειρά των γεγονότων της Βαρκελώνης, τα οποία προκάλεσαν την ανησυχία των φίλων της ελευθερίας και της ειρήνης ολόκληρου του κόσμου, και να αναδείξουμε ταυτόχρονα τις αιτίες για αυτό το επεισόδιο.

Η επίλυση της τελευταίας κυβερνητικής κρίσης στην Καταλονία είχε σφόδρα απογοητεύσει τους τροτσκιστές και φασίστες προβοκάτορες που ήλπιζαν ότι, με το να διασπάσουν τις αντιφασιστικές δυνάμεις, θα εμπόδιζαν την ανάπτυξη και την ισχυροποίηση των στρατιωτικών και πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Η συντριπτική πλειοψηφία της CNT (αναρχοσυνδικαλιστική Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας) συντάχθηκε με τη Γενική Ένωση Εργαζομενων (UGT), το Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα, τους αριστερούς ρεπουμπλικάνους και το αγροτικό κόμμα στην αναγνώριση ότι το πρώτιστο καθήκον όλων είναι η οργάνωση της νίκης επί του φασισμού, δηλαδή, η μετατροπή της Καταλονίας σε ένα ισχυρό προπύργιο και παντoδύναμο οπλοστάσιο στην υπηρεσία της ισπανικής Δημοκρατίας. Οι προβοκάτορες γνώριζαν ότι αυτή η εξέλιξη που σημειωνόταν στην Καταλονία τους τελευταίους μήνες παρά τις πολυάριθμες αντιστάσεις, θα σήμαινε το τέλος τους, όπως και των φασιστών, αν πετύχαινε.

Ποιες είναι οι δυνάμεις που αντιτίθενται στην οργάνωση της αντιφασιστικής νίκης; Πριν από όλους οι τροτσκιστές, η ηγεσία του POUM. Παρά τον εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό τους, δεν είναι λιγότερο επικίνδυνοι, γιατί, με τη χυδαία δημαγωγία, καταφέρνουν να αποπροσανατολίζουν μερικούς αναρχικούς κύκλους, στρέφοντάς τους σε ιδέες συγκεχυμένες, και παρασέρνοντάς τους σε τυχοδιωκτισμούς. Κάθε βήμα μπροστά που γίνεται στο δρόμο της οργάνωσης της αντιφασιστικής νίκης, της οικοδόμησης Λαϊκού Στρατού, της ρύθμισης της πολεμικής βιομηχανίας, της ενίσχυσης της εξουσάις της αντιφασιστικής κυβέρνησης (όπως τη διάταξη που αφορά την ανάκτηση από πλευράς κυβέρνησης όλων των όπλων μεγάλου βεληνεκούς), προκαλούσε την οργή των τροτσκιστών προβοκατόρων, οι οποίοι απαντούσαν με φωνές όπως: “Η αντεπανάσταση προχωρά!”. Ισχυρίζονταν ότι η κυβέρνηση επιθυμούσε να αφοπλίσει την εργατική τάξη προκειμένου να την τσακίσει, καλούσαν σε ένοπλη αντίσταση και στην ανατροπή της αντιφασιστικής κυβέρνησης.

Κάποιοι, στο εξωτερικό, επιθυμούσαν να αναγνωριστεί σε αυτούς τους ανθρώπους τουλάχιστον η καλή θέληση. Τα ακόλουθα γεγονότα θα αποδείξουν πως σφάλλουν: οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι στα χέρια των εργατών· οι τραπεζίτες, οι καπιταλιστές του χρήματος εξαφανίστηκαν διά παντός· η γη είναι στα χέρια των αγροτών και η νίκη επί του φασισμού, χωρίς την οποία δεν μπορεί να κρατηθούν όλες αυτές οι επαναστατικές κατακτήσεις, δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά με τη διατήρηση της ενότητας όλου του αντιφασιστικού λαού, δεν μπορεί να είναι το έργο παρά του Λαϊκού Μετώπου. Να γιατί οι αιματηρές κινητοποιήσεις των τροτσκιστών ενάντια στους αντιφασίστες ηγέτες του λαού, το φάντασμα της “αντεπανάστασης”, των “ισπανών Νόσκε” για το οποίο μιλούν, είναι όλα συνειδητά ψέματα, συνειδητή πρόκληση, συνειδητή συνενοχή με το φασισμό.

Στο πλευρό ων τροτσκιστών, βρίσκουμε στοιχεία στα οποία ο αντιφασιστικός λαός έχει δώσει το όνομα “ανεξέλεγκτοι”: πρόκειται για συμμορίες κοινωνικών αποβρασμάτων, που πάντοτε γνώριζε η Ισπανία, οι οποίες παρείσφρυσαν στους αναρχικούς εργατικούς σχηματισμούς για να επιδοθούν, υπό την κάλυψη αυτών των οργανώσεων, σε κάθε είδος εγκληματικής δράσης. Ένας αριθμός από τα μέλη τους βρίσκονται άμεσα στην υπηρεσία του φασισμού και συνιστούν αυτό που αποκαλείται “πέμπτη φάλαγγα” του Φράνκο. Όπως οι πρακτορεύοντες τα συμφέροντα του φασισμού τροτσκιστές, είναι ορκισμένη εχθροί της αντιφασιστικής τάξης και τρέμουν μπροστά στην αυξανόμενη δύναμη της κυβέρνησης και την οριστική νίκη του λαού επί του γασισμού. Δεν έχουν οι ίδιοι κανένα πολιτικό σύνθημα, όμως τα προμηθεύονται από τους συνεταίρους τους τροτσκιστές. Αυτοί οι προβοκάτορες έχουν καταφέρει να διασφαλίσουν μία σημαντική ποσότητα όπλων, τα οποία αξιοποιούν, ενωμένοι με τους τροτσκιστές, ενάντια στον αντιφασιστικό λαό, για να προβοκάρουν τους αγρότες και τις μεσαίες τάξεις, την ώρα που το τροτσκιστικό POUM κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν παρέχει επαρκή ποσότητα όπλων στο μέτωπο της Αραγκόν.

Βγάζοντας τη μάσκα του POUM (πηγή)

Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η δημαγωγία του POUM, με τις όλο και πιο συχνές επιθέσεις ενάντια στην αναρχοσυνδικαλιστική CNT, συχνά έχει εμποδίσει τους ηγέτες αυτής της οργάνωσης να λάβουν ενάντια τους “ανεξέλεγκτους” αυστηρά μέτρα, τα οποία απαιτεί το συμφέρον της εργατικής τάξης και ολόκληρου του αντιφασιστικού λαού.

Με την επίλυση της τελευταίας κυβερνητικής κρίσης, οι τροτσκιστές, οι “ανεξέλεγκτοι” και άλλοι πράκτορες του φασισμού είδαν ως τελευταία ευκαιρία σωτηρίας τους την εξαπόλυση αιματηρών αγώνων ενάντια στον αντιφασιστικό λαό, τον οποίο ήλπιζαν να λυγίσουν με έναν αδελφοκτόνο πόλεμο. Σε πολλές περιοχές της Καταλονίας, επιδόθηκαν σε βίαιες ενέργειες ενάντια στους αντιφασίστες αγωνιστές. Ταυτόχρονα, οι τροτσκιστές, δια μέσου του έντυπου οργάνου τους, της “Λα Μπατάγια”, καλούσαν ανοιχτά τα μέλη τους να σαμποτάρουν με κάθε τρόπο το έργο της νέας κυβέρνησης. Οι προβοκάτορες επεφύλασσαν τις πιο σφοδρές επιθέσεις τους στο Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα Καταλονίας και την UGT, γιατί αντιλαμβάνονταν ότι αυτές οι οργανώσεις, των οποίων η επιρροή στη χώρα δεν σταματούσε να αυξάνεται, είναι οι κύριοι φορείς της εξυγίανσης της πολιτικής κατάστασης και της οργάνωσης της αντιφασιστικής νίκης. Στις 25 Απρίλη, “ανεξέλεγκτοι” δολοφόνησαν το Ρολντάν Κορτάδα, μέλος της περιφερειακής επιτροπής της UGT και επικεφαλής του Συμβουλίου Δικαιοσύνης. Ένα κύμα αγανάκτησης ξεσηκώθηκε σε όλη τη χώρα. Ομόφωνα και ανεξαρτήτως οργάνωσης, η εργατική τάξη και ολόκληρος ο λαός απαίτησαν να τελειώνουμε μια και καλή με όλες αυτές τις εγκληματικές κινήσεις των προβοκατόρων. Αφοπλισμός και εκμηδένιση των προβοκατόρων, εκρίζωση του εγκληματικού τροτσκισμού, αυτό ήταν το αίτημα σε ολόκληρη τη χώρα.

Η κυβέρνηση προετοιμάστηκε να πάρει ενεργητικά μέτρα. Τροτσκιστές, “ανεξέλεγκτοι” και άλλοι προβοκάτορες είδαν την τελευταία τους ευκαιρία να βρίσκεται στην ανοιχτή εξέγερση. Η ροή των γεγονότων ήταν γρήγορη.

Στις 3 Μάη, δημιουργήθηκαν οδοφράγματα από τους προβοκάτορες σε διάφορα σημεία των προαστίων της Βαρκελώνης. Το POUM διακήρυξε ότι οι εργάτες κατέβαιναν στο δρόμο για να υπερασπιστούν τις επαναστατικές τους κατακτήσεις ενάντια στην αντεπανάσταση. Την ίδια μέρα διανεμήθηκαν στους δρόμους φυλλάδια που καλούσαν σε ένοπλη εξέγερση. Ένα από τα φυλλάδια, το οποίο ανοιχτά δημοσιεύτηκε από τους “ανεξέλεγκτους”, έφερε, δίπλα από τα εμβλήματα της CNT-FAI, την υπογραφή: Φίλοι του Ντουρούτι. Η Περιφερειακή Επιτροπή της CNT και της FAI δημοσίευσαν άμεσα μία προκήρυξη για να δηλώσουν κατηγορηματικά ότι οι δύο οργανώσεις δεν είχαν καμία σχέση με τους δημιουργούς του φυλλαδίου, το οποίο ατίμαζε το όνομα του αντιφασίστα ήρωα Ντουρούτι. Ένα άλλο φυλλάδιο παρόμοιας φύσης, το οποίο επίσης καλούσε σε ένοπλη εξέγερση, έφερε την υπογραφή: POUM – CNT – FAI. Η “Εργατική Αλληλεγγύη”, όργανο των CNT – FAI, διακήρυξε πως ούτε η μία ούτε η άλλη οργάνωση είχαν συνταχθεί με το POUM για την υπογραφή οποιουδήποτε φυλλαδίου. Επρόκειτο λοιπόν για ένα ψέμα και μια εγκληματική προβοκάτσια του τροτσκιστικού POUM.

Κατά το απόγευμα της 3 Μάη, λόγω αυτών των γεγονότων, η αστυνομία, υπό την προσωπική καθοδήγηση του επικεφαλής της περιφερειακής αστυνομίας, Ροντρίγκες Σάλας, κατέλαβε το τηλεφωνικό κέντρο. Δέχτηκε επίθεση. Αυτή η κίνηση της αστυνομίας δεν είχε επ’ουδενί σκοπό, όπως ισχυρίζονται μετά το πραξικόπημα οι τροτσκιστές προβοκάτορες, να πλήξει τα δικαιώματα ελέγχου από τους εργάτες στις επιχειρήσεις, δικαιώματα που κατοχυρώνει ο νόμος, αλλά απλούστατα να θέσει τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις υπό τον άμεσο έλεγχο της αστυνομίας.

Τα γεγονότα στο τηλεφωνικό κέντρο παρείχαν στους προβοκάτορες το πρόσχημα που αναζητούσαν για να ανοίξουν πυρ σε διάφορα σημεία της πόλης. Οι εγκληματίες επιχειρούσαν να ξεσηκωθούν ενάντια στον αντιφασιστικό λαό και την κυβέρνησή του.

Στις 4 Μάη, η Βαρκελώνη βρισκόταν σε κατάσταση πολέμου. Οι προβοκάτορες είχαν καταφέρει να καταλάβουν μερικά σημεία και δρόμους της πόλης, και ιδίως τις συνοικίες του λιμανιού. Οι τροτσκιστές είχαν πετύχει να κερδίσουν με το μέρος τους σε αυτό τον εγκληματικό τυχοδιωκτισμό κάποια εργατικά στοιχεία, χάρη στα ψέματά τους και τα συνθήματά τους που είχαν επινοήσει για να εξάψουν τα πνεύματα. Όμως ήδη λίγες ώρες μετά, χτύπαγε στο μάτι ότι, από τη μια πλευρά, βρισκόταν ολόκληρος ο αντιφασιστικός λαός, και ιδίως οι εργατικές μάζες που ήταν οργανωμένες στις δύο μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως και όλες οι αντιφασιστικές οργανώσεις και τα κόμματα, και, από την άλλη, δεν βρίσκονταν παρά μόνοι οι τροτσκιστές, οι “ανεξέλεγκτοι” και άλλοι πρακτορεύοντες τα συμφέροντα του φασισμού. Ήδη το μεσημέρι της 4ης Μάη, από το ραδιόφωνο της Βαρκελώνης ακουγόταν η φωνή των εξουσιοδοτημένων από όλες τις αντιφασιστικές οργανώσεις εκπροσώπων, και οι οποίοι καλούσαν τον πληθυσμό να τερματίσει τη λυσσασμένη πάλη που είχαν εξαπολύσει οι τροτσκιστές προβοκάτορες.

Οι προβοκάτορες, μετά από ένα σύντομο διάστημα ηρεμίας, κατάφεραν, στις 5 Μάη, να ξαναρχίσουν την πάλη και να εμποδίσουν σε διάφορα σημεία την επανέναρξη της δουλειάς, όμως οι δυνάμεις της αντιφασιστικής κυβέρνησης, υποστηριζόμενες από το λαό, κατέλαβαν κατά το απόγευμα ακόμα και τις κύριες εστίες αναταραχής και κατάφεραν να εξαλείψουν την απόπειρα εξέγερσης.

Η αντιφασιστική ενότητα νίκησε τους προβοκάτορες. Το κύρος της αντιφασιστικής κυβέρνησης ενισχύθηκε περαιτέρω με αυτά τα γεγονότα. Οι ελπίδες του φασισμού εξανεμίστηκαν. Το πόσο λίγο οι προβοκάτορες ήταν σε θέση να αποδυναμώσουν τις δυνάμεις τις χώρας, καταδεικνύεται από το γεγονός ότι τα στρατεύματα της Δημοκρατίας στο μέτωπο της Αραγονίας κατάφεραν να εξαπολύσουν, κατά τη διάρκεια αυτών των φασαριών, μία σειρά από επιθετικές ενέργειες.

Αναμφίβολα, η συντριβή της απόπειρας αντεπαναστατικής εξέγερσης σημαίνει ένα βήμα εμπρός στο δρόμο της οργάνωσης της Καταλονίας για τον αντιφασιστικό πόλεμο. Η προσωρινή κυβέρνηση που πρόσφατα συστάθηκε ενώνει εκπροσώπους των αριστερών ρεπουμπλικάνων, του αγροτικού κόμματος, της UGT και της CNT. Μία σημαντική καινοτομία, είναι η απόδοση εκ νέου στην κεντρική κυβέρνηση της Δημοκρατίας, του υπουργείου Άμυνας και της φροντίδας για τη δημόσια τάξη. Το Υπουργείο Άμυνας, το οποίο είχε μέχρι τώρα ανατεθεί σε εκπρόσωπο της CNT, ανακτήθηκε από το στρατηγό Πόθας, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του ενιαίου χαρακτήρα της διοίκησης σε όλο το έδαφος της Δημοκρατίας. Η φροντίδα για τη δημόσια ασφάλεια ανατέθηκε σε εκπρόσωπο της κεντρικής κυβέρνησης, όμως έχει συμφωνηθεί να θεωρείται ότι αυτό είναι ένα προσωρινό μέτρο.

Η αντιφασιστική ενότητα, προϋπόθεση της νίκης επί του φασισμού, οφείλει σε μεγάλο βαθμό τη σωτηρία της στην ενεργητική και συνεπή πολιτική του Ενοποιημένου Σοσιαλιστικού Κόμματος και της UGT. Η Καταλονία είναι ήδη σήμερα σε θέση να πραγματευτεί ενεργητικότατα την εκπλήρωση των ιστορικών καθηκόντων που της θέτει αυτός ο πόλεμος για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του ισπανικού λαού. Αν τόσο τραγικές ήταν οι μέρες του Μάη, ωστόσο, σήμαιναν και την ήττα του Φράνκο και του διεθνούς φασισμού. Για να ολοκληρώσουμε αυτή την ήττα, πρέπει να τελειώνουμε με τους προβοκάτορες και τους τροτσκιστές πράκτορες του Φράνκο στα μετόπισθεν. Είναι αυτό το καθήκον που ανατίθεται σήμερα στην κυβέρνηση της Ζενεραλιτάτ και σε όλες τις οργανώσεις του αντιφασιστικού λαού.

Κείμενο της Κεντρικής Επιτροπής του Ενοποιημένου Σοσιαλιστικού Κόμματος Καταλονίας που δημοσιεύτηκε στο όργανο της Κομμουνιστικής Διεθνούς La Correspondance Internationale, γαλλική έκδοση, 22 Μάη 1937, νο.22, σ.σ.541 – 542