Στάλιν: Όχι στη μετονομασία του Τσαρίτσιν σε Στάλινγκραντ (25/01/1925)

Ένα στοιχείο στο οποίο ιδιαίτερα στέκονται οι αντικομμουνιστές για την επίθεση στο σοσιαλισμό, είναι τα φαινόμενα προσωπολατρίας για το Στάλιν που εκδηλώθηκαν ιδίως κατά τα 15-20 τελευταία χρόνια της ζωής του. Από κοινού με τους καπιταλιστές, οι ρεβιζιονιστές, όταν βρέθηκαν στην εξουσία, απέδωσαν στην… προσωπολατρία του Στάλιν διάφορες παραμέτρους που εξετάζονταν συνολικά στην οικονομία της ΕΣΣΔ (προγραμματισμός, κερδοφορία, καθορισμός απολαβών, κ.α.). Έτσι, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960, είχαν καταστήσει την οικονομία της ΕΣΣΔ και αυτές των άλλων ευρωπαϊκών λαϊκών δημοκρατιών παρόμοιες με τις “ορθόδοξες” καπιταλιστικές οικονομίες, με φαινόμενα αναρχίας στην παραγωγή, κριτήριο βιωσιμότητας των επιχειρήσεων την κερδοφορία κάθε επιχείρησης ξεχωριστά, απόδοση υπερβολικών αρμοδιοτήτων στον εκάστοτε διευθυντή της επιχείρησης (π.χ.ναι μεν κεντρικός καθορισμός μισθών, αλλά καθορισμός σε επίπεδο επιχείρησης των μπόνους, τα οποία γίνονταν όλο και μεγαλύτερο τμήμα των απολαβών), ο οποίος, όταν, τελικά, άλλαξε μορφή η καπιταλιστική πια οικονομία σε παραδοσιακά “ορθόδοξη”, ιδιοποιήθηκε ατομικά την ίδια την επιχείρηση.

Όσοι στέκονται στο φαινόμενο “προσωπολατρία Στάλιν”, αποφεύγουν να απαντήσουν στο ερώτημα “ποιος την καλλιεργούσε;”. Παρουσιάζοντας, βέβαια, το Στάλιν ως απόλυτο άρχοντα που ήλεγχε τα πάντα, υπονοούν ότι ο ίδιος την καλλιεργούσε. Ωστόσο, βλέποντας ποιος τελικά επωφελήθηκε από αυτή, εύκολα μπορεί να συνάγει κανείς την απάντηση όχι μόνο στο “ποιος την καλλιεργούσε” (που δεν ήταν ο Στάλιν), αλλά και στο “γιατί” αυτή καλλιεργούταν.

Χρόνια τώρα έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο ένα άρθρο που πραγματεύεται τα διάφορα φαινόμενα προσωπολατρίας του Στάλιν και την κατηγορηματική αντίθεσή του σε αυτά. Παρακάτω παρατίθεται η αντίθεση του Στάλιν σε μία ακόμα και μάλιστα εμβληματική εκδήλωση προσωπολατρίας προς αυτόν: τη μετονομασία της πόλης Τσαρίτσιν σε Στάλινγκραντ το 1925, στην πόλη όπου, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, τα στρατεύματα του Ντενίκιν επιτέθηκαν ανεπιτυχώς, με το Στάλιν παρόντα να ηγείται όχι μόνο της άμυνας της πόλης, αλλά και με δεδομένη την παραγωγή τροφίμων σε αυτή, της σίτισης των βιομηχανικών κέντρων της χώρας. Πολύ νωρίς ακόμα ηλικιακά, μόλις στα 45 του, ο Στάλιν “τιμώταν” με το να πάρει το όνομά του μια ολόκληρη πόλη 150.000 κατοίκων (το αντίστοιχο κυβερνείο το 1926 είχε πληθυσμό 1.406.953 ανθρώπους, εκ των οποίων κοζάκοι οι 775.598). Αν και ήταν νωρίς ακόμα για να συνειδητοποιήσει ο Στάλιν και να πει, όπως σε άλλη εκδήλωση προσωπολατρίας αργότερα, ότι επρόκειτο περί σαμποτάζ, εντούτοις, και σε αυτή την εκδήλωση, υπάρχει μια κατηγορηματική αντίθεσή του.

Εξάλλου, η αναποτελεσματικότητα της αντίθεσής του (μιας και ο υπεύθυνος για αυτή – στον οποίο ο Στάλιν απευθύνει την επιστολή – είχε ήδη πρωτοκολλημένες αποφάσεις από συνέδρια σοβιέτ της πόλης και της επαρχίας, αλλά και οργανωμένων συνελεύσεων μη κομματικών εργατών) δείχνει ότι, ενίοτε, σε οργανισμούς με καλώς ορισμένες και διακριτές τις αρμοδιότητες, μέλη των ανωτέρων κλιμακίων (αυτό και μόνο ήταν ο Στάλιν), μπορεί να μην έχουν λόγο για πράξεις κατώτερων οργάνων (πολλώ δε μάλλον όταν αυτά δεν είναι του ίδιου οργανισμού – ο Ρίκοφ ήταν πρόεδρος του συμβουλίου Λαϊκών Επιτρόπων την εποχή της μετονομασίας, ο Στάλιν ήταν γραμματέας του μπολσεβικικού κόμματος).

Το θέμα δεν είναι απλώς ιστορικό, δεν αφορά ένα πρόσωπο, δεν αφορά τον περασμένο αιώνα. Είναι γενικότερο. Στην πολιτική, ένα φαινόμενο μπορεί να έχει προέλευση και αιτίες αντίθετες από αυτές στις οποίες “αυτόματα” ο νους μας πηγαίνει. Εν προκειμένω, αναφορικά με τις σχέσεις ανάμεσα σε πρόσωπα, δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με την κολακεία του “ηγέτη” για επιδίωξη προσωπικών ανταλλαγμάτων, μιας και είναι δύσκολη η απόκρουση από κάποιον της έκφρασης θετικών εκτιμήσεων προς το πρόσωπό του. Υπάρχει, για παράδειγμα, και το αντίστροφο φαινόμενο: η καλλιέργεια εγωισμών από “ηγέτες” και “ηγετίσκους” σε οργανώσεις και κόμματα, που λειτουργεί διαλυτικά για αυτά (αφ’ενός, και προφανώς, όταν τσαλαπατάται η αξιοπρέπεια του κάθε αγωνιστή απλού μέλους, αφ’ετέρου, και ακόμα πιο επικίνδυνα, όταν εκθειάζεται σε απόλυτο βαθμό και αφήνεται να “σολάρει” και να είναι άμεσα εξαρτώμενος από όσους τον άφησαν αναφορικά με το χρόνο και τον τρόπο“αποκάλυψής” του).

***

Επιστολή γενικού γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΡΚΠ(μπ.) Ι.Β.Στάλιν

προς το γραμματέα της επιτροπής κυβερνείου Τσαρίτσιν του ΡΚΠ(μπ.) Μπ.Π.Σεμπαλντάγιεφ

25 Γενάρη 1925

Έμαθα ότι κάποιοι θέλουν να μετονομάσουν το Τσαρίτσιν σε Στάλινγκραντ. Έμαθα επίσης ότι ο Μίνιν επιδιώκει τη μετονομασία του σε Μίνινγκραντ. Γνωρίζω επίσης ότι εσείς αναβάλλατε συνέδριο των Σοβιέτ εξαιτίας της μη άφιξής μου, και σκέφτεστε να διεξάγετε τη διαδικασία μετονομασίας παρουσία μου. Όλα αυτά δημιουργούν μια αμήχανη κατάσταση και για εσάς και ειδικά για εμένα. Πολύ σας παρακαλώ να έχετε υπόψη ότι:

1.Δεν επιδίωξα και δεν επιδιώκω τη μετονομασία του Τσαρίτσιν σε Στάλινγκραντ.

2.Αυτή η υπόθεση ξεκίνησε χωρίς εμένα και ενάντια σε εμένα.

3.Αν είναι τόσο απαραίτητη η μετονομασία του Τσαρίτσιν, αποκαλέστε το Μίνινγκραντ ή όπως αλλιώς να’ναι διαφορετικά.

4.Αν είναι τόσο δύσκολο να μην το μετονομάσετε Στάλινγκραντ και τώρα σας είναι δύσκολο να εγκαταλείψετε την υπόθεση αυτή που αρχίσατε, μη με εμπλέκετε σε αυτή και μη ζητάτε την παρουσία μου στη συνεδρίαση των σοβιέτ – σε διαφορετική περίπτωση, μπορεί να δοθεί η εντύπωση ότι εγώ επιδιώκω τη μετονομασία.

5.Πιστέψτε με, σύντροφε, ότι εγώ δεν επιδιώκω ούτε δόξα, ούτε τιμή και δεν θα ήθελα να δημιουργηθεί η αντίθετη εντύπωση.

Με κομμουνιστικούς χαιρετισμούς,

Ι.Στάλιν

Ρωσικά Κρατικά Αρχεία Κοινωνικοπολιτικής Ιστορίας, Ф. 558. Оп. 11. Д. 831. Л. 44. Δακτυλογραφημένο, υπογραφή – σφραγίδα (αντίγραφο)

Advertisements

Παύλου Κούφη: Για την απόφαση του ΕΑΜ για διδασκαλία της σλαβομακεδονικής γλώσσας σε Φλώρινα-Καστοριά το Σεπτέμβρη του 1944

Αρκετή φασαρία έκαναν τα ρωσόφιλα μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις της δεξιάς (ναζιστική, άκρα, ή “φιλελεύθερη”) καθώς και κάποια της “αριστεράς”, για τη δήλωση του φιλοδυτικού πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ Ζάεφ ότι είναι εφικτή η διδασκαλία στα σλαβο-μακεδονικά στην ελληνική Μακεδονία, με την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών. Άσχετοι οι περισσότεροι από αυτούς, δεν γνωρίζουν ούτε ότι η πλειοψηφία των ντόπιων μακεδονομάχων που ήταν υπέρ της Ελλάδας μητρική γλώσσα είχαν τη γλώσσα για την οποία έκανε λόγο ο Ζάεφ. Όντας υποκριτές, “ξεχνούν” ότι το ίδιο το ελληνικό κράτος εκτύπωσε για τους σλαβόφωνους κατοίκους του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας σχολικό βιβλίο. Για άλλη μια φορά ξεθάφτηκε και ο “εξπέρ” Μπαμπινιώτης, που παρότι δεν είναι σλαβολόγος, έσπευσε να δηλώσει ότι η σλαβομακεδονική (ή σύγχρονη μακεδονική) γλώσσα έπρεπε να αποκαλείται…σερβοβουλγαρική, για να καλύψει τη δική του “πατάτα”, αφού ήταν νο.2 μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη της Αθήνας το ’77 όπου η Ελλάδα αναγνώρισε μακεδονική γλώσσα και διεθνώς. “Και διεθνώς”, γιατί εσωτερικά, πέραν του σχολικού εγχειριδίου, είχε αναγνωρίσει μακεδονική γλώσσα ήδη από την απογραφή του 1928.

Ακόμα κι αν της άλλαξε ονομασία στις επόμενες και μέχρι το 1951 απογραφές, ή ακόμα κι αν ο ίδιος ο Υπουργός Εξωτερικών Αβέρωφ από το βήμα της Βουλής επιχειρηματολογούσε υπέρ της ονομασίας της ως μακεδονικής (τηρώντας την παλιά επίσημη στάση, προσπάθεια αποσύνδεσης της μειονότητας από τη Βουλγαρία), αυτό λίγη σημασία έχει. Το ζήτημα είναι αν υπάρχει ή όχι ένα τμήμα ελλήνων πολιτών που δεν μιλά την ελληνική ως μητρική, ή έστω, που μιλά και μια άλλη γλώσσα, και αν αυτή η γλώσσα, ή διάλεκτος, γλώσσα μάλιστα επισήμως αναγνωρισμένων ηρώων (των μακεδονομάχων), αξίζει να διασωθεί εντός της ελληνικής επικράτειας, αν, έστω, βάλουμε στην άκρη ότι πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλήθεια, όμως, από πού κι ως πού πρέπει τη διατήρησή της να την καθιστά κανείς διακρατικό, διμερές θέμα, βγάζοντας έτσι ο ίδιος τα μάτια του; Τι σχέση έχει η όποια συμφωνία των Πρεσπών ή η όποια πορεία κάποιας γειτονικής χώρας προς τον έναν ή τον άλλο διεθνή οργανισμό, για το αν θα διατηρηθεί μια τόσο ιστορική και για τη χώρα μας γλώσσα, που επισήμως, αλλά ηλιθιωδώς αφήνεται να μονοπωληθεί από τη γείτονα χώρα; Το θέμα είναι αν υπάρχουν ή όχι άνθρωποι που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν αυτόν τον κώδικα επικοινωνίας. Ακόμα και αν κριτήριο είναι αν η διατήρηση αυτού του κώδικα επικοινωνίας μπορεί να βοηθήσει τη χώρα ή όχι, η απάντηση είναι ότι φυσικά και μπορεί, αφού αποτελεί γέφυρα για την πολιτιστική και οικονομική σύνδεση της χώρας μας με άλλες 10 της Ευρώπης. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρείται ως “υπόθαλψη αλυτρωτισμού”. Ακόμα και οι ίδιοι οι εθνικιστές της ΠΓΔΜ αναγνωρίζουν ότι όχι όλοι οι σλαβόφωνοι της ελληνικής Μακεδονίας μπορούν να “κερδηθούν”. Μια τέτοια άποψη αγνοεί ότι ήδη επί μακεδονικού αγώνα, μεγάλο τμήμα είχε επιλέξει, άσχετα από τις αιτίες για αυτό, την ελληνική εθνική συνείδηση. Είναι σα θεωρούμε εφικτό να διεκδικούσε η Αλβανία το 100% των αρβανιτών της Ελλάδας.

Δεν μπορεί ωστόσο να μη γίνει λόγος και για κάποιους εκφυλισμένους που ακόμα δηλώνουν αριστεροί και “ανησυχούν” για την σχετική με τη γλώσσα “προκλητικότητα Ζάεφ”. Οι ίδιοι φτύνουν στα μούτρα τους αγωνιστές της αριστεράς που έδωσαν και τη ζωή τους ακόμα ώστε όλοι οι πολίτες της χώρας μας να έχουν ίσα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της ελεύθερης ομιλίας και διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας.

Ιδιαίτερα για αυτούς, παρατίθεται ένα κείμενο του Παύλου Κούφη, μειονοτικού δασκάλου από τα Άλωνα-Αρμένσκο Φλώρινας. Ο ίδιος είναι από τους τυχερούς μειονοτικούς αντάρτες του ΔΣΕ που επέστρεψαν. Γι’ αυτό και, στο κείμενο, τα λόγια του, που δημοσιεύτηκαν εν μέσω παροξυσμού, το 1994, είναι “μετρημένα”. Όμως, το νόημα, ακόμα και για την περίπτωση των σλαβόφωνων της Πρώτης Φλώρινας στην οποία αναφέρεται ο Κούφης, μπορεί να το πιάσει και ο πιο φανατικός που εθελοτυφλεί. Μη ελληνόφωνοι υπήρχαν και υπάρχουν. Όπως και τρομοκρατία και οπορτουνισμός.

Το ζήτημα δεν είναι απλώς “αρχής”. Το ζήτημα είναι καθαρά πολιτικό και για αυτό πρέπει αυτή μάλιστα την περίοδο να ξεκινήσει η ελεύθερη διδασκαλία της γλώσσας, τώρα που το ΝΑΤΟ, όπως όταν μπήκε Ελλάδα-Τουρκία το 1952 σε αυτό, θα εντείνει τη διένεξη των δύο χωρών. Ακριβώς επειδή οι ιμπεριαλιστές μπορεί να αξιοποιούν όχι τις μειονότητες, αλλά την καταπάτηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, ακριβώς για αυτό πρέπει κάθε τίμιος άνθρωπος, δημοκράτης, επαναστάτης, κομμουνιστής ή όπως αλλιώς θέλει να ονομάζεται, πρέπει να μη δίνει δικαιώματα στον ιμπεριαλισμό. Αυτό ακριβώς πρόκρινε και το επαναστατικό ΚΚΕ, όπως θα δούμε και σε απόσπασμα απόφασής του που υπάρχει στο κείμενο, σε αντίθεση με πολλούς σημερινούς διεκδικητές της κληρονομιάς του που στρουθοκαμηλίζουν και διαστρεβλώνουν ακόμα και τις ονομασίες οργανώσεων και θεσμών του γειτονικού λαού (π.χ.”Ριζοσπάστης” 14/12/2018, όπου η ASNOM, ονομάζεται Λαϊκή Αντιφασιστική Συνέλευση “της χώρας”, ενώ μόλις πριν λίγα χρόνια ονόμαζε το αδερφό κόμμα ΚΚΜ, ΚΚ Μακεδονίας, και καλούσε τον Γ.Τριάντη της αλήστου μνήμης “Ελευθεροτυπίας” “μαζί με το μητροπολίτη Θεσσαλονίκης” να κάνει “κανένα συλλαλητήριο ονοματολογίας, μπας και ξεδώσει”). Δεν είναι τυχαίο ότι η υλοποίηση της απόφασης για ισοτιμία στους έλληνες πολίτες άρχισε το Σεπτέμβρη 1944, ακριβώς όταν, αφ’ενός, στη γειτονική Γιουγκοσλαβία, είχε συνεδριάσει η ASNOM και ο σλαβο-μακεδονικός λαός θα αποκτούσε για πρώτη φορά κρατική υπόσταση, άρα, αντικειμενικά οι σλαβομακεδόνες πολίτες των άλλων χωρών θα στρέφονταν ψυχικά (και, αν καταπιέζονταν, και πολιτικά), προς τη χώρα αυτή, αφ’ετέρου, οι τιτοϊκοί, ξεπουλημένοι στον ιμπεριαλισμό, ήδη είχαν αρχίσει το διασπαστικό τους ρόλο στο ΕΑΜικό κίνημα της περιοχής, που κορυφώθηκε λίγες εβδομάδες μετά, με την ένοπλη σύγκρουση τιτοϊκών, που είχαν καπελώσει μονάδες του ΕΛΑΣ και παρέσυραν σλαβομακεδόνες ΕΛΑΣίτες, με τον υπόλοιπο ΕΛΑΣ. Το ΚΚΕ, επομένως, ως πατριωτική δύναμη, προσπαθούσε να διατηρήσει την ενότητα του πληθυσμού της περιοχής. Αντίθετα, όσοι καταπίεζαν τμήμα του πληθυσμού της περιοχής, το έστελναν στην αγκαλιά των τιτοϊκών, παίζοντας τον ίδιο ρόλο, από την άλλη πλευρά των συνόρων, που τους είχαν αναθέσει οι ιμπεριαλιστές. Αυτοί ήταν και είναι οι προδότες.

***

Πτυχή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα στη Φλώρινα

Στα χρόνια της Γερμανοφασιστικής κατοχής (1941-1944), η Φλώρινα παρουσίαζε ιδιόμορφη εικόνα. Ο ντόπιος πληθυσμός ήτανε ξενόγλωσσος. Η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων μιλούσε σλάβικα, το “σλαβικόν γλωσσικόν ιδίωμα”, όπως ονομαζόταν επίσημα. Ελληνικά μιλούσανε κυρίως οι νέοι, κι όχι πάντα, που τα μαθαίνανε στο σχολείο, οι πρόσφυγες πόντιοι, μικρασιάτες κ.α. Σε λίγα ορεινά χωριά μιλούσανε αρβανίτικα, βλάχικα, ενώ στην πόλη της Φλώρινας ακούγονταν τα ισπανοεβραίικα, τα γύφτικα…

Από την αρχή ακόμα της εγκατάστασής τους στην περιοχή (1912-1913), οι ελληνικές αρχές ακολούθησαν ενάντια στον ντόπιο πληθυσμό σκληρή αφομοιωτική πολιτική, με αποκορύφωμα τα χρόνια της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936. Τότε απαγορεύτηκε η δημόσια χρήση του “σλαβικού ιδιώματος”, και όποιας άλλης μη ελληνικής γλώσσας. Οι “παρανομούντες” συλλαμβάνονταν, οδηγούνταν στο αυτόφωρο, τιμωρούνταν κατά περίπτωση με ποινές που ξεκινούσαν από την απλή επίπληξη “πήγαινε και άλλη φορά να μη μιλάς τα παλιοβουλγάρικα”, το πρόστιμο (ανάλογα με το πορτοφόλι του “ενόχου”), τους βασανισμούς, τις εξορίες.

Οι αρχές αναγνώριζαν στην περιοχή μόνον Έλληνες, τους οποίους στην καλύτερη περίπτωση τους ονομάζανε σλαβόφωνους ενώ ανεπίσημα τους λέγανε Βούλγαρους περιφρονητικά και τα χωριά τους Βουλγαροχώρια.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ), ο εμπνευστής, οργανωτής και καθοδηγητής της Εθνικής Αντίστασης, τοποθέτησε επανειλημμένα στα ντοκουμέντα του το ζήτημα των εθνικών μειονοτήτων.

Στην απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του Σεπτέμβρη 1942 αναφέρεται:

“…Το Κόμμα μας, αγωνιζόμενο για την πλήρη ισοτιμία των εθνικών μειονοτήτων που ζουν στην Ελλάδα, πρέπει να καταβάλει κάθε προσπάθεια διαφώτισής τος έναντι του κινδύνου της φασιστικής αξονικής προσπάθειας να τις χρησιμοποιήσει σαν όργανά της. Οι εθνικές μειονότητες πρέπει να οργανωθούν πάνω στη θέση του αντιαξονικού αγώνα και της κοινής αδελφικής αντιφασιστικής πάλης με τον ελληνικό λαό για τη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης και των συμμάχων της, που αποτελεί εγγύηση της ελεύθερης και αδελφικής συμβίωσης των λαών”.

Κι έτσι, σύμφωνα με τη θέση του “ισοτιμία στις εθνικές μειονότητες”, το ΚΚΕ αναγνώρισε τον σλαβόφωνο πληθυσμό σαν εθνική μειονότητα με τον χαρακτηρισμό Σλαβομακεδόνες. Ήταν ένας όρος που οι κάτοικοι της περιοχής τον δέχτηκαν με ανακούφιση. Σλαβομακεδόνες=σλάβοι+μακεδόνες. Το πρώτο συνθετικό μέρος του όρου προσδιόριζε την προέλευσή τους και τους κατέτασσε στη μεγάλη οικογένεια των σλάβικων λαών, Βούλγαροι, Σέρβοι, Κροάτες, Μαυροβούνιοι, Σλοβένοι, Τσέχοι, Σλοβάκοι, Πολωνοί, Ρώσοι, Λευκορώσοι, Ουκρανοί…

Ο χαρακτηρισμός “Βούλγαροι”, ερχόταν πολύ βαρύς. Την εποχή εκείνη, μάλιστα, ήτανε ταυτόσημος με το “προδότης”, “συνεργάτης του κατακτητή”, “κατάσκοπος”.

Προηγήθηκε η μικρή αυτή εισαγωγή για να γίνουν κατανοητά όσα θα πούμε παρακάτω.

Στα τέλη του Σεπτέμβρη 1944, η Νομαρχιακή Επιτροπή του ΕΑΜ Φλώρινας οργάνωσε σύσκεψη δασκάλων στο χωριό Πολυπόταμος (Νέρετ). Όλη η περιοχή τότε, ήτανε ελεύθερη. Οι κατακτητές είχαν κλειστεί στην πόλη.

Στη σύσκεψη αυτή πήρανε μέρος πολλοί δάσκαλοι από τα γύρω χωριά και από την πόλη. Ο Γραμματέας του ΕΑΜ, γνωστός με το ψευδώνυμο Νίκος (Βίκτωρας Παντελής), εργάτης από την Αθήνα, ακροναυπλιώτης, εισηγήθηκε το θέμα “Η πορεία του αγώνα για το διώξιμο του κατακτητή” συνδυασμένο με τα καθήκοντα των δασκάλων. Αφού αναφέρθηκε στις πολεμικές επιχειρήσεις, τον ξεσηκωμό του λαού, μίλησε εκτενέστερα για τα καθήκοντα των δασκάλων. Τόνισε πως, στη δοσμένη στιγμή, εκτός από το μόνιμο καθήκον που έχουμε όλοι να ενισχύσουμε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, πρέπει να κάνουμε κάθε θυσία για να λειτουργήσουν τα σχολεία. Είπε πως στους Σλαβομακεδόνες αναγνωρίζεται το δικαίωμα να διδάσκονται τη γλώσσα τους στα σχολεία. Κάλεσε τους δασκάλους, όσοι τη μιλούσαν, να δηλώσουν ότι θα τη διδάξουν στο σχολεία δίπλα στην ελληνική. Σε ορισμένα χωριά μάλιστα, όπως στο Λαιμό (Ράμπι) Πρέσπας, Μπούφι (σημερινό Ακρίτας), Σιταριά (Ρέσεν), διδασκόταν κιόλας.

Τέτοια απόπειρα εισαγωγής στα σχολεία της τοπικής σλάβικης γλώσσας είχε γίνει και παλιότερα, με την κυβέρνηση Βενιζέλου ή Καφαντάρη, αν θυμάμαι καλά. Τυπώθηκε μάλιστα στην Αθήνα στο Τυπογραφείο Π.Δ.Σακελλαρίου, το 1925, και Αλφαβητάριο (ABECEDAR) με λατινικά στοιχεία. Που έμεινε ωστόσο μόνο απόπειρα. Το έκαψε ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος.

Άρχισε ζωηρή συζήτηση. Το θέμα ήταν σοβαρό, απροσδόκητο για μερικούς. Πώς να διδάξουν μια γλώσσα – έστω και αν αυτή ήταν η μητρική τους – που δεν είχε γραφή και δεν ήξεραν περισσότερα πράγματα γι’ αυτή έξω από λίγες λέξεις της καθημερινής χρήσης; Πώς να αποδεχτούν την επισημοποίηση μιας γλώσσας καταδιωγμένης αμείλικτα, την οποία μερικοί περιφρόνησαν και μάλιστα καταπολέμησαν; Δεν ήταν εύκολο να ξεπεραστούν προκαταλήψεις. Εξάλλου, πρόβαλε και το ερώτημα: Ποια τροπή θα πάρουν τα πράγματα μετά την απελευθέρωση;

Γι’ αυτόν το λόγο ήτανε αναποφάσιστοι. Δεν τολμούσανε να πάρουν καθαρή, συγκεκριμένη θέση. Μερικοί ισχυρίζονταν: δεν μπορούμε να τη διδάξουμε αφού δεν τη γνωρίζουμε, δεν ξέρουμε ούτε γραφή ούτε ανάγνωση. Ζητούσανε να αφεθεί το θέμα στην υπεύθυνη κυβέρνηση που θα προκύψει μετά την απελευθέρωση. Άλλοι πάλι, ζητούσανε γραπτή εντολή, διορισμό. Κανένας, ωστόσο, από τους παρευρισκόμενους δεν αντιτάχτηκε στην απόφαση λειτουργίας μειονοτικών σχολείων.

Στους τρεις, ως τότε, γνωστούς δασκάλους που δίδασκαν τη μητρική τους σλαβική γλώσσα προστέθηκε και τέταρτος. Για την ιστορία, παραθέτω τα ονόματά τους:

1.Μουντούσης Ιωάννης, από το Λαιμό (Ράμπι) Πρέσπας, απόφοιτος του Διδασκαλείου Φλώρινας.

2.Βασιλειάδης Γεώργιος, από το Κρατερό (Ράκοβο), απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Φλώρινας.

3.Μεράκης Πέτρος, από την Κλαδοράχη (Κλάντοραμπι), με μερικές τάξεις του Διδασκαλείου Φλώρινας, παπάς στο χωριό Σιταριά (Ρέσεν) Φλώρινας.

4.Ο υπογράφων Κούφης Παύλος, από τα Άλωνα (Αρμενσκο), απόφοιτος του Διδασκαλείου Φλώρινας, ο οποίος δήλωσε στη συνέλευση ότι δέχεται να τη διδάξει.

Αργότερα, λειτούργησαν και σε άλλα χωριά τέτοια μειονοτικά σχολεία.

Στο Νεοχωράκι (Νεόκαζι) παράδινε ο παπάς του χωριού. Μετά τη Βάρκιζα έκανε φυλακή και εξορία.

Στην Τριανταφυλλιά (Λάγεν) ο Θανάσης Άλτης, από το ίδιο χωριό, απόφοιτος του Διδασκαλείου Φλώρινας. Επίσης, πριν από αυτόν, μια νεαρή δασκάλα, η οποία εγκατέλειψε το χωριό όταν εγκαταστάθηκαν οι “νέες αρχές” με τα όπλα των Άγγλων.

Στην Κάτω Υδρούσα (Ντόλνο Κότορι) ο Πέτρος Σουλίδης, από το ίδιο χωριό, απόφοιτος του Διδασκαλείου Φλώρινας.

Στον Άγιο Παντελεήμονα (Πάτελε), ο Τάσος Μπέλτσος, από το ίδιο χωριό.

Μειονοτικά σλάβικα σχολεία λειτούργησαν, επίσης, στο Δενδροχώρι (Ντάμπενι) Καστοριάς, στη Βεύη (Μπάνιτσα) Φλώρινας για λίγο διάστημα μετά την απελευθέρωση, με δάσκαλο τον Βασιλειάδη Γεώργιο που προαναφέραμε.

Στα τέλη του 1944, άρχισαν οι προετοιμασίες για τη λειτουργία Φροντιστηρίου Σλαβομακεδόνων δασκάλων στην Καστοριά. Σαν οργανωτής και για να βοηθήσει τη συγγραφή Αλφαβηταρίου, που ετοίμαζαν εκεί ο Αντώνης Σικαβίτσας, δάσκαλος του Διδασκαλείου Καστοριάς μαζί με άλλου, είχε πάει ο Αλέκος Χατζητάσκος, δάσκαλος του Διδασκαλείου Κοζάνης από τους Πύργους (Κατράνιτσα) Πτολεμαΐδας.

 Ο Αλέκος Χατζητάσκος

Τι με οδήγησε στην απόφαση αυτή;

Πίστευα πως δικαίωμα απαράγραπτο του ανθρώπου, κάθε ανθρώπου, είναι να μιλά, να διδάσκεται, να καλλιεργεί τη γλώσσα του. Ένα πιστεύω με τις ρίζες του στα παιδικά χρόνια, την ορφάνια, τις στερήσεις, τις ταπεινώσεις, τους διωγμούς. Διαμορφώθηκε στα μαθητικά θρανία του Διδασκαλείου με φωτισμένους δασκάλους το Θεόδωρο Κάστανο και άλλους, ζυμώθηκε στα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα. Δεν ήταν ένα “τρελό” νεανικό ξέσπασμα. Ήτανε καταστάλαγμα ώριμης σκέψης. Πώς θα έπρεπε να μιλήσω με τη μάνα μου, που ως τα ογδόντα της χρόνια δεν τα κατάφερε να αρθρώσει λέξη ελληνική;

Εξάλλου, την εποχή εκείνη το ΕΑΜ μιλούσε στην ψυχή του λαού.

Η ακτινοβολία του ήτανε τέτοια που δεν χωρούσε στο νου άλλη σκέψη πέρα από την πειθάρχηση στην πολιτική του. Κι ύστερα, πώς να έρθεις σε αντίθεση με το κοινό αίσθημα; Όλο το χωριό, η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού της περιοχής – Σλαβομακεδόνες και Έλληνες – θεωρούσε φυσιολογική την κατάκτηση αυτού του δικαιώματος. Οι Σλαβομακεδόνες ΕΛΑΣίτες πολεμούσανε με το όπλο στο χέρι, μαζί με τους άλλους αδελφούς τους και γι’ αυτό το δικαίωμα. Οι άλλοι, συνάδελφοι δάσκαλοι, ήτανε αναποφάσιστοι όχι επειδή είχανε διαφορετική γνώμη. Σκέφτονταν καιροσκοπικά: “Κι αν δεν επικρατήσει το ΕΑΜ; Τι θα γίνει παραπέρα;”

Αργότερα, στο Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας έγινε άλλη σύσκεψη δασκάλων. Εκεί, εκλέχτηκε τριμελές Εποπτικό Συμβούλιο Λαϊκής Παιδείας. Πρόεδρος του Συμβουλίου ο Γιάννης Καλαϊτζίδης, δάσκαλος, εγκαταστημένος στις Κάτω Κλεινές (Ντόλνα Κλέστινα), παλαίμαχος κομμουνιστής, πρόσφυγας από τον Καύκασο. Μέλη του Συμβουλίου ο γράφων Κούφης Παύλος και ο Περικλής Κουτούλας, δάσκαλος στο Αμύνταιο (Σόροβιτς), απόφοιτος του Διδασκαλείου Φλώρινας.

Κατέβηκα από το χωριό στη Φλώρινα. Τα γραφεία του Συμβουλίου εγκαταστάθηκαν στο κτίριο της Νομαρχίας. Ο Κουτούλας δεν παρουσιάστηκε. Στη θέση του τοποθετήθηκε ο Αλέκος Χατζητάσκος. Εκεί δουλέψαμε ως τη Συμφωνία της Βάρκιζας, το Φλεβάρη του 1945.

Θα αναφερθώ σε δυο γεγονότα από τη δουλειά μας στο Εποπτικό Συμβούλιο: Στην πρώτη κομματική συνεδρίαση του Συμβουλίου στην οποία έπαιρνα μέρος σαν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, μας συνεδρίασε ο Νίκος που προανέφερα, σαν αντιπρόσωπος της Περιφερειακής Επιτροπής του ΚΚΕ Φλώρινας. Μας ενημέρωσε για τα γεγονότα στην Αθήνα, την επέμβαση των Άγγλων. Από τότε, το Δεκέμβρη του 1944, θεωρώ τον εαυτό μου στρατευμένο στο ΚΚΕ, στρατολογημένο από τον αξέχαστο Γιάννη Καλαϊτζίδη.

Ο Γιάννης Καλαϊτζίδης

Το άλλο είναι μια σύσκεψη με τους χωρικούς της Πρώτης (Κάμπασνιτσα) στα γραφεία της κοινότητας. Η Πρώτη είναι καθαρά σλαβόφωνο χωριό. Βρίσκεται 5 χιλιόμετρα έξω από τη Φλώρινα. Όλοι τους ήτανε σλαβόφωνοι, με την ίδια ψυχοσύνθεση, τα ίδια ήθη και έθιμα των άλλων σλαβόφωνων χωριών. Με μια διαφορά. Ήσαν “Έλληνες”. Ενώ στα άλλα χωριά ο πληθυσμός ήτανε χωρισμένος από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας σε “Έλληνες” και “Βούλγαρους” ή πιο σωστά σε Ελληνόφρονες (Γραικομάνους τους λέγανε οι αντίπαλοί τους) και σε Βουλγαρόφρονες.

Στη σύσκεψη αυτή μίλησα σαν αποσταλμένος του Εοπτικού Συμβουλίου για το Πρόγραμμα της Λαϊκής Δημοκρατίας, την Κυβέρνηση του Βουνού (ΠΕΕΑ- Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης). Ειδικότερα στάθηκα στη Λαϊκή Παιδεία. Είπα πως για πρώτη φορά μας αναγνωρίζεται το δικαίωμα να καλλιεργούμε τη γλώσσα μας, να τη διδασκόμαστε στο σχολείο. Τους κάλεσα να δηλώσουν όσοι θέλουν να τη διδάσκονται τα παιδιά τους δίπλα στα ελληνικά.

Άρχισε συζήτηση. Δεν ήτανε κάτι το απρόοπτο γι’ αυτούς. Οι οργανώσεις είχανε κάνει τη σχετική ζύμωση. Ήξεραν, επίσης, πως σε γειτονικά χωριά είχε αρχίσει η λειτουργία τους. Δεν δέχτηκαν. Βάραινε, βέβαια, η κληρονομιά από τη διαμάχη των χρόνων της Τουρκοκρατίας ανάμεσα σε Πατριαρχικούς και Εξαρχικούς, για Βουλγάρικο ή Ελληνικό σχολείο και εκκλησία. Ωστόσο, εκείνο που βάραινε περισσότερο στην απόφασή τους αυτή ήτανε η τροπή που είχανε πάρει τα πράγματα με την ωμή επέμβαση των Άγγλων. Τα μαντάτα από τις συγκρούσεις στην Αθήνα φτάνανε δυσοίωνα για το ΕΑΜικό κίνημα. Ήταν φανερό πια προς τα πού έγερνε η πλάστιγγα.

Εδώ θα πρέπει να πούμε δυο λόγια ακόμα.

Η απόφαση για τη λειτουργία Σλαβομακεδόνικων μειονοτικών σχολείων ήταν σύμφωνη με τη θέληση της πλειοψηφίας του πληθυσμού της περιοχής. Την υποστήριξε μαζικά ο Σλαβομακεδόνικος, τη χαιρέτισε σαν επιβεβλημένη πράξη ο υπόλοιπος. Οι Σλαβομακεδόνες από το Λαιμό, το Μπούφι, την Υδρούσα, τη Σιταριά, το Νεοχωράκι, τη Βεύη, την Τριανταφυλλιά, το Ξυνό Νερό, τον Άγιο Παντελεήμονα και άλλα χωριά της Φλώρινας και Καστοριάς με ενθουσιασμό δέχτηκαν τη λειτουργία τους. Από άλλα χωριά, τον Άγιο Γερμανό, την Παπαγιάννη, τη Σκοπιά καθημερινά επισκέπτονταν αντιπροσωπείες τους την Περιφερειακή Επιτροπή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ Φλώρινας για να ζητήσουν Σλαβομακεδόνες δασκάλους. Με πρωτοβουλία των τοπικών οργανώσεων σε ορισμένα χωριά άρχισαν να διεξάγονται στη σλάβικη γλώσσα οι τελετουργίες της εκκλησίας. Με πρωτοστάτες νέους ΕΠΟΝίτες οργανώθηκαν θεατρικοί όμιλοι στα Άλωνα, Ξυνό Νερό, Άγιο Παντελεήμονα Φλώρινας, το Βαρυκό Καστοριάς. Το θεατρικό έργο “Ματωμένος Μακεδονικός Γάμος”, γραμμένο στην τοπική σλαβική διάλεκτο, με υπόθεση από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, παίχτηκε σε πολλά χωριά της περιοχής. Αυτοσχέδια μονόπρακτα παίζονταν στα τμήματα του ΕΛΑΣ σε ώρες ανάπαυσης. Βούιζε ο τόπος από αγωνιστικά και άλλα παραδοσιακά λαϊκά τραγούδια. Πρωτοφανέρωτος ενουσιασμός. Για πρώτη φορά οι Σλαβομακεδόνες στη ζωή τους ένιωσαν τον εαυτό τους ελεύθερο και πραγματικό νοικοκύρη στον τόπο τους. Πείστηκαν πως το τέλος του δύσκολου αγώνα θα σήμαινε και το τέλος της δικής τους ανισοτιμίας.

Πολλά γεγονότα καταμαρτυρούν τον ενθουσιασμό με τον οποίο ρίχτηκε στον αγώνα σύσσωμος ο λαός της περιοχής. Ο Γ.Τζώρτζης, πολιτευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων, πρώην γερουσιαστής στη Φλώρινα, είχε προσχωρήσει στις γραμμές του ΕΑΜ. Μιλώντας στη 2η Περιφερειακή Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ Φλώρινας στο Νυμφαίο – τέλη Σεπτέμβρη 1944 – συνεπαρμένος από τον ενθουσιασμό που επικρατούσε στην αίθουσα, είπε:

“…Έμεινα κατάπληκτος από αυτό που είδα εδώ, στην ελεύθερη, την ελεγχόμενη από τον ΕΛΑΣ περιοχή. Τάξη και πειθαρχία παντού.

Ο κόσμος ασχολείται με τις αγροτικές δουλειές του. Διάβασα για πολλές επαναστάσεις. Πήρα και ο ίδιος μέρος στο κίνημα του 1916. Εκείνο που επικρατούσε ήταν οι ληστείες, οι αρπαγές, η αναχία, τα μίση και οι προσωπικές αντεκδικήσεις. Κανείς δεν ήταν σίγουρος για τη ζωή του. Είμαι βαθιά συγκινημένος για την ενότητα του λαού. Η Συνδιάσκεψη αυτή αποτελεί έκφραση αυτού του μεγαλείου. Από την αρχή ως τη στιγμή που παίρνω το λόγο, θαυμάζω. Άρχισε με τον Εθνικό Ύμνο. Είδα γνωστούς μου, πρώην πελάτες, που με φόβο βγάζανε μια κουβέντα, να ρητορεύουν εδώ στη μητρική τους γλώσσα. Το 1926, σαν παράγοντας του Κόμματος των Φιλελευθέρων, υποστήριξα το δικαίωμα της ισοτιμίας…”

Η ωμή όμως ιμπεριαλιστική επέμβαση ανέκοψε την αναγεννητική αυτή πορεία. Μετά το Φλεβάρη, όταν ήρθαν οι Άγγλοι στη Φλώρινα, οι “νέες” αρχές ρίχτηκαν πάνω μας με λύσσα. Μεταθέσεις σε μακρινές περιοχές, απόλυση, συλλήψεις, κρατήσεις, μετακομίσεις σε άλλα κρατητήρια και φυλακές – με τις χειροπέδες – επί δύο χρόνια. Το Δεκέμβρη του 1946 μάς παραπέμψανε σε ειδικό δικαστήριο “δοσιλόγων”. Κατηγορητήριο το στερεότυπο της εποχής:

“Από κοινού συμφέροντος κινούμενοι, εσυνωμότουν κατά της ακεραιότητος της χώρας διά την απόσπασιν μέρους της επικρατείας και την προσάρτησιν αυτού εις ξένην δύναμιν”.

Κύριο στοιχείο της κατηγορίας ήταν η δραστηριότητά μας για τη λειτουργία των μειονοτικών σχολείων. Ο Καλαϊτζίδης βρισκότανε σε μακρινές φυλακές και καταδικάστηκε ερήμην, μαζί με τον Χατζητάσκο, σε οκτάμηνη φυλάκιση “δι’ εθνικήν αναξιότητα”. Από τους πρώτους οργανωτές της Αντίστασης και οι δύο με πλούσια εθνικοαπελευθερωτική δράση. Αν τους έπιαναν οι κατακτητές, θα τους θανατώνανε επί τόπου.

Τέτοια “ωραία” πράγματα συμβαίνανε τότε. “Άξιοι” της πατρίδας, “πατριώτες” αναγορεύονταν οι συνεργάτες των κατακτητών και ανάξιοι, προδότες οι αγωνιστές που θυσιάσανε τα πάντα για τη λευτεριά της.

Ο Καλαϊτζίδης, γέρος, ανήμπορος, αφού σύρθηκε 15 χρόνια στα “αναμορφωτήρια” Χαλκίδας, Λήμνου, Αη Στράτη, Φολέγανδρο, Γιούρας, στο φοβερό Μακρονήσι, ταξίδεςψε στη μακρινή Τασκέντη να ανταμώσει τη διαλυμένη του οικογένεια, τη Νίνα, το Σωκράτη, το Λεόντιο, την Ταμάρα. Κι εκεί, μέσα σε πέντε μέρες άφησε το πονεμένο του κορμί στις 28.3.1963. Δυο θυγατέρες του, η Λεωνίνα (Αθανασία) και Λύντια, μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού, είχανε πέσει σε μάχη. Οι Γερμανοί είχανε κρεμάσει τον αδελφό του Γιώργο, είχανε κάψει το σπίτι του και ανατινάξανε ό,τι είχε απομείνει.

Ο Χατζητάσκος ξαναπήρε τα βουνά. Και, μαζί με τους συντρόφους του του Δημοκρατικού Στρατού, το δρόμο της αναγκαστικής προσφυγιάς.

“Ειδικός σύμβουλος, από το 1970, του Υπουργείου Παιδείας της Τσέχικης Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας για την καθοδήγηση και παρακολούθηση των Ελληνικών στα παιδιά της προσφυγιάς”, γράφει σε σύντομο βιογραφικό, αγωνίστηκε με πάθος για τη διδασκαλία των Ελληνικών και του “σλαβικού γλωσσικού ιδιώματος” στα προσφυγόπουλα. Πίστευε πως έτσι διαπαιδαγωγούνται υπεύθυνοι, συνειδητοί πολίτες. Γνήσιοι πατριώτες.

Οι “σοφοί εγκέφαλοι” του Πανελληνίου “Σοσιαλιστικού” Κινήματος ΠΑΣΟΚ, κι από κοντά τους οι “φιλελεύθεροι” της Νέας Δημοκρατίας, αφού “εξετάσανε”, “μελετήσανε”, “αναλύσανε” τα δεδομένα της υπόθεσης Χατζητάσκου, “συσκεφτήκανε”, αποφάνθηκαν: ο Χατζητάσκος δεν είναι “Έλληνας το γένος”. Και του κλείσανε το δρόμο της επιστροφής.

Αναπαύεται από τις 27.12.89 σε κάποιο κοιμητήρι της Πράγας. Άκαμπτος ως την τελευταία πνοή στις πεποιθήσεις του, με ήσυχη τη συνείδησή του. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

Ο συντάκτης αυτών των γραμμών κρίθηκε “επιεικέστερα”. Απαλλάχτηκε από την κατηγορία. Όμως δεν αποφυλακίστηκε. Ήτανε “επικίνδυνος δια την δημοσίαν ασφάλειαν”. Κι έτσι, ξανά με τις χειροπέδες, ξαναπήρε το δρόμο για το Χάνι – κρατητήριο του Τόλη.

Στις 28 Απρίλη 1947 ζώστηκε ξανά την πολεμική του εξάρτηση με τη ματωμένη χλαίνη των Αλβανικών βουνών και παρουσιάστηκε στους αρχηγούς του Δημοκρατικού Στρατού στο Βίτσι Αμύντα (Κοσμάς Σπανός, από το Λέχοβο Φλώρινας)και Λευτέρη Κατσάκο από το Μεσενικόλα Καρδίτσς. Τα παραπέρα είναι γνωστά.

Βουκουρέστι, Μάρτης 1981.

Γράφτηκε σε συνεργασία με τον Σταύρο Κωτσόπουλο, Γραματέα του ΕΑΜ Φλώρινας στην κατοχή (Πέθανε πολιτικός πρόσφυγας στη Σόφια στις 17.6.1986). Ξανακοιτάχτηκε στην Αθήνα τον Ιούνη 1994.

Παύλος Κούφης

Χρυσουπόλεως 42

Αθήνα, 11476

Τηλ.6425810

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Εθνική Αντίσταση”, τεύχος 84, Οκτώβρης 1994, σ.σ.30-34.

Βλ. επίσης

H προσπάθεια του ΚΚΕ για απομόνωση των τιτοϊκών-φιλοϊμπεριαλιστών σλαβομακεδόνων: 1ο μέρος – Η 1η Ολομέλεια του ΚΣ του ΝΟΦ (08/08/1948)

Η αλληλογραφία ΚΚΕ – ΚΚ Γιουγκοσλαβίας για την αναγνώριση δικαιώματος αυτοδιάθεσης στους Σλαβομακεδόνες και η τιτοϊκή κατηγορία περί “απόσπασης γιουγκοσλαβικών εδαφών” (1949)

Χαιρετισμός Ν. Ζαχαριάδη στο 2ο συνέδριο του ΝΟΦ (25-26/03/1949)

Μιλτιάδη Πορφυρογένη: Απάντηση στους σοσιαλιστές προδότες (Μάρτης 1949)

Μιχάλη Μάλιου: Εισήγηση της Οργανωτικής Επιτροπής στην 1η Συνδιάσκεψη της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Μακεδονίας του Αιγαίου – Κ.Ο.Ε.Μ. (Αύγουστος 1949)

Π. Μαυρομάτη (Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.): Η καπηλεία του μακεδονικού ζητήματος απ’ την προδοτική κλίκα του Τίτο (1949)

Σταύρος Κωτσόπουλος: Μακεδόνικες Εκδόσεις (1951)

Συμπεράσματα της σύσκεψης των σλαβομακεδόνων στελεχών του ΚΚΕ (1951)

Αλέκου Ψηλορείτη: Πού οδηγεί η τιτομοναρχοφασιστική συνεργασία (Γενάρης 1952)

Για το βιβλίο του εδεσσαίου Βάνγκελ Αγιάνοβσκι – Ότσε, “Αιγαιάτικες Καταιγίδες” και για τα αντιΚΚΕ “φιλομειονοτικά” επιχειρήματα

Τόμας Μαν: Απάντηση στους αντικομμουνιστές επικριτές του (27/08/1949)

Στα τέλη της δεκαετίας του ’40, το κύμα του αντικομμουνισμού που ξεσήκωσαν οι ιμπεριαλιστές είχε στραφεί ενάντια σε κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο που δεν έβλεπε ότι είχε κάποιο συμφέρον από τον πόλεμο, σε αντίθεση με τους ιμπεριαλιστές, που έβλεπαν στην εξαπόλυση ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου, ενάντια στην ΕΣΣΔ ανοιχτά αυτή τη φορά, τη σωτηρία για τα κέρδη τους, αν όχι για την ύπαρξη του συστήματός τους. Και μόνο η τοποθέτηση κάποιου υπέρ της ειρήνης αρκούσε για να του προσάψουν οι αντικομμουνιστές “σύμπτωση θέσεων στα βασικά” με τους κομμουνιστές και να επιδιώξουν τον συντρίψουν. Στις ΗΠΑ, αυτό το κυνήγι μαγισσών, ιδίως επί μακαρθισμού, έπληξε ιδιαίτερα τον κόσμο του πνεύματος. Πάρα πολλοί άνθρωποι του πνεύματος φυλακίστηκαν, απολύθηκαν, απελάθηκαν ή έφυγαν από τις ΗΠΑ (κάτι που στοίχισε τελικά και στην πνευματική παραγωγή των ΗΠΑ, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, την παραγωγή στον κινηματογράφο).

Ο συγγραφέας Τόμας Μαν γίνεται δεκτός από τον πολιτικό και πνευματικό κόσμο της Θουριγγίας στη Βαϊμάρη τον Ιούλη του 1949 (φωτό)

Από την αντικομμουνιστική υστερία δεν θα μπορούσε να γλυτώσει και ο μεγαλύτερος τότε εν ζωή γερμανός συγγραφέας Τόμας Μαν. Παρότι είχε “αξιοποιηθεί” από τον καπιταλισμό κάποια αποστροφή του περί ολοκληρωτισμού, ο ίδιος δεν μπορούσε να παραμένει σιωπηλός στην πολεμική εκτροπή των ιθύνοντων κύκλων του ιμπεριαλισμού ιδίως των ΗΠΑ, συν τοις άλλοις, επειδή έβλεπε την ίδια του την πατρίδα, εξαιτίας του ιμπεριαλισμού, να έχει χωριστεί στα δύο. Παρ’ όλες τις ταλαντεύσεις ή και τις οπισθοχωρήσεις του, και ίσως και για πιο προσωπικούς λόγους, όπως την εκθείαση του έργου του στις χώρες της λαϊκής δημοκρατίας και την ΕΣΣΔ, ο Τόμας Μαν έδινε και αυτός επί χρόνια αγώνα ενάντια στην αντικομμουνιστική υστερία και την εξαπόλυση νέου πολέμου, κάτι που του στοίχισε συνεχή λιβελογραφήματα στο δυτικό Τύπο και έναν ευμεγέθη φάκελο στο FBI (βλ.εδώ). Αυτά τα στοιχεία αναδεικνύονται και στην επιστολή του στις 27/08/1949 σε κάποιον σουηδό δημοσιογράφο Πολ Όλμπεργκ, ο οποίος “με βαθιά λύπη και πικρή απογοήτευση” είδε τον Τόμας Μαν να “τολμά να αποδέχεται” την πρόσκληση να επισκεφτεί την ανατολική ζώνη της Γερμανίας για να τιμήσει τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Γκαίτε στη Βαϊμάρη και να τιμηθεί από τις αρχές και το λαό της ανατολικής ζώνης.

***

Η επιστολή σας, κύριε, έχει αναμφίβολα καλές προθέσεις, όμως οι ανησυχίες σας για μένα είναι υπερβολικές. Δεν πιστεύω καθόλου ότι έχω εγκαταλείψει κανέναν ή ότι έχω απαρνηθεί τις θέσεις που είχα κατά τη διάρκεια του πολέμου ή της εμιγκράτσιας επειδή έκανα μια ομιλία στη Βαϊμάρη επ’ ευκαιρία των 200 ετών από τη γέννηση του Γκαίτε. Αν πήγα στη Βαϊμάρη είναι γιατί λυπάμαι που – για να χρησιμοποιήσω την ορολογία σας – ένα βαθύ χάσμα διαιρεί σε δυο μέρη τη Γερμανία. Πιστεύω ότι αυτό το χάσμα, αντί να το βαθαίνουμε, χρειάζεται να το μικραίνουμε, κάθε φορά που αυτό είναι δυνατό, έστω και με αφορμή μια τελετή.

Ίσως αγνοείτε ότι στη Θουριγγία δεν υφίσταται μονοκομματικό καθεστώς. Στην κυβέρνηση υπάρχουν μη κομμουνιστές. Υπάρχουν ακόμα περισσότεροι τέτοιοι στο Δημοτικό Συμβούλιο της Βαϊμάρης. Ο δήμαρχος, κύριος Μπουχτερκίρχεν, για παράδειγμα, που με προσκάλεσε, είναι χριστιανοδημοκράτης. Ήταν ο πρόεδρος του εκκλησιαστικού συμβουλίου, Χέρμαν – ένας ιερέας –, που εκφώνησε τον εναρκτήριο λόγο την ημέρα της τελετής, στο θέατρο που τόσο υπέροχα αναπαλαιώθηκε. Και σας διαβεβαιώ ότι μπόρεσε να διατυπώσει περισσότερες από μια φράσεις των οποίων η ευαγγελική ελευθερία θα σας είχε σε μεγάλο βαθμό εκπλήξει. Στο Άιζεναχ είναι ο επίσκοπος, με το χρυσό σταυρό στο λαιμό, που ήρθε να με χαιρετήσει: ήθελε να με ευχαριστήσει για τα 20.000 μάρκα του βραβείου Γκαίτε που πρόσφερα για την επιδιόρθωση της εκκλησίας Χέρντερ Στη Βαϊμάρη. Ίσως αυτή η αξιοποίηση να μην ήταν πράγματι ακριβώς αυτή που θα εύχονταν οι κομμουνιστές.

Το ταξίδι μας στη Θουριγγία μετατράπηκε σε λαϊκή γιορτή, με σημαίες, λουλούδια, γιρλάντες, διακηρύξεις, φανφάρες, προπόσεις καλωσορίσματος και παιδιά από σχολεία που μας συνόδευαν με τα τραγούδια τους. Σπάνια – αν ποτέ – έχει δοθεί σε έναν συγγραφέα η ευκαιρία να ζήσει μια τέτοια γιορτή. Δεν μου χρειαζόταν να προσχωρήσω στον κομμουνισμό για να με κερδίσει η συμπάθεια που μου εκδηλώθηκε σε αυτή τη φιλοξενία.

Το γεγονός και μόνο ότι επιφυλάσσομαι να κάνω μια διάκριση ανάμεσα στον κομμουνισμό, καθότι ουμανισμός, και την απόλυτη καταισχύνη που είναι ο φασισμός, το ότι αρνούμαι να πάρω μέρος στην υστερία των διώξεων ενάντια στους κομμουνιστές και να συμμετέχω στο κάλεσμα σε πόλεμο, το γεγονός και μόνο ότι μιλώ υπέρ της ειρήνης σε έναν κόσμο, το μέλλον του οποίου δεν μπορεί κανείς να φανταστεί χωρίς να του δώσει μια φυσιογνωμία κομμουνιστική – το γεγονός αυτό και μόνο, φαίνεται, είναι αρκετό για να μου αποδοθεί μια κάποια πεποίθηση που δεν έχω ζητήσει. Τι θέλετε, δεν μπορώ να θεωρήσω αυτή την πεποίθηση ένα δυσάρεστο σύμπτωμα, να βρω κάτι σε αυτή το οποίο να αποδεικνύει ότι η ηθική και πνευματική υγεία μου βρίσκεται σε κίνδυνο.

Μιλάτε πολύ για ελευθερίες και πολιτικά δικαιώματα που έχουν δοθεί στο λαό στις δυτικές ζώνες. Φαίνεται έχετε ξεχάσει αυτό που εσείς ο ίδιος λέγατε αναφορικά με τη χρήση που ως επί το πλείστον γίνεται με αυτά τα δώρα. Γίνεται μια χρήση ντροπιαστική. Αντίθετα, το με σιδηρά πυγμή λαϊκό κράτος, έχει το πλεονέκτημα ότι, σε αυτό,η ηλιθιότητα και η ελαφρότητα έχουν περιοριστεί στη σιωπή.

Ο Τόμας Μαν με τη γερμανοουγγαρέζα συγγραφέα Άννα Σέγκερς σε επόμενη επίσκεψή του το 1955 (φωτό)

Στην ανατολική ζώνη, δεν μου έτυχε να διαβάσω αυτές τις χυδαίες επιστολές γεμάτες ύβρεις, ούτε τέτοια άρθρα με ηλίθιες κατηγορίες εναντίον μου που στη Δύση δημοσιεύονταν, όταν δεν κυκλοφορούσαν στα κρυφά. Αυτό οφείλεται μόνο στην απειλή του Μπούχενβαλντ, ή σε μια προσπάθεια διαπαιδαγώγισης του λαού που, πηγαίνοντας σε βάθος περισσότερο από ό,τι στη Δύση, επιδιώκει να εμφυσήσει στο λαό το σεβασμό σε μια πνευματική ύπαρξη όπως τη δική μου;

Στην ανατολή εκδίδουν γραμματόσημα με την εικόνα του Γκέρχαρτ Χάουπτμαν (σ.parapoda: δραματουργός, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912). Σίγουρα, στη δύση, σε κανέναν δεν θα ερχόταν στο μυαλό να προβεί σε τέτοιες υπερβολές. Είναι εύκολο να πει κανείς: “Θέλουν να εκμεταλλευτούν τον πνευματικό κόσμο. Για αυτούς δεν είναι παρά ένα διακοσμητικό στοιχείο”. Στην πραγματικότητα, η υπόθεση είναι πολύ πιο σοβαρή από αυτή που θα μπορούσατε να σκεφτείτε.

Έχω συχνά διαβάσει και ακούσει να λέγεται, στην ανατολική ζώνη, ότι αυτό που νοιάζει τους ιθύνοντες είναι να κάνουν το έργο μου προσβάσιμο στο λαό και ιδιαίτερα στους νέους, να τους κάνουν να προσεγγίσουν όσο περισσότερο γίνεται τον κριτικό ρεαλισμό και τον ουμανισμό που εκφράζεται σε αυτό. Δεν πρόκειται για λόγια. Είναι η αλήθεια. Εδώ και πολύ καιρό, ήδη από το 1945, έχουν διεξαχθεί στη Βαϊμάρη συζητήσεις για τα βιβλία μου, ειδικά για το μυθιστόρημά μου για το Γκαίτε, και επιφανείς ιστορικοί στον κομμουνιστικό Τύπο έχουν γράψει για το έργο μου σημαντικά κείμενα.

Δεν είμαι από αυτούς που “συμπορεύονται” με τους κομμουνιστές. Φαίνεται, αντίθετα πως εγώ έχω κάποιους έξυπνους κομμουνιστές ως συνοδοιπόρους.

Ανάμεσα στους κομμουνιστές (που δεν κατέχουν όμως επίσημα αξιώματα) στην ανατολική ζώνη της Γερμανίας, δεν λείπουν οι υποτελείς τυραννίσκοι. Όμως κοίταξα τους ανθρώπους στα μάτια, τους ανθρώπους στο μέτωπο των οποίων διάβαζε κανείς μια συνεχή και καλοπροαίρετη προσπάθεια και έναν ανιδιοτελή ιδεαλισμό. Είδα στα μάτια τους ανθρώπους που εργάζονται 18 ώρες τη μέρα και θυσιάζονται για να κάνουν ό,τι θεωρούν πως είναι αλήθεια μια απτή πραγματικότητα και για να δημιουργήσουν, στον τομέα δράσης τους, κοινωνικές συνθήκες που – αυτοί λένε – θα καταστήσουν ανέφικτη μια επιστροφή στον πόλεμο και τη βαρβαρότητα. Ως άνθρωπος, μου είναι δύσκολο να στραφώ σε κάτι τέτοιο. Χρειάζεται, κύριε, να προσέχουμε ώστε να μην του αντιτάσσουμε, από αληθινό μίσος για ένα τέτοιο καθεστώς, ιδανικά που, σε πολλές περιστάσεις, έχουν αποκαλυφθεί ότι δεν είναι παρά το υποκριτικό προκάλυμμα εντελώς πραγματικών συμφερόντων.

Μετάφραση από τα ιταλικά. Πηγή: «Αναγέννηση» («Rinascita»), θεωρητικό περιοδικό του ΚΚ Ιταλίας, έτος 6ο, ν.10, Οκτώβρης 1949.

Βλ. επίσης

Κομμουνιστική Διεθνής: Απάντηση στο γερμανό συγγραφέα Τόμας Μαν (Αύγουστος 1939)

To Airbnb & το διάταγμα για την εθνικοποίηση κατοικιών των μεγαλοαστών στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ρουμανίας (19/04/1950)

Τα μνημονιακά χρόνια, το ζήτημα της στέγης τέθηκε ξανά στην ελληνική κοινωνία ως πρόβλημα. Ως μια σχετικά κλειστή για το μεγάλο κεφάλαιο “αγορά”, ελέω μεγάλου ποσοστού ιδιοκατοίκησης, “έπρεπε” να “ανοίξει”, ώστε να αντιμετωπίζεται και η στέγη ως επενδυτικό αγαθό από όλους μας (που τη βλέπαμε “συναισθηματικά”). Το ελληνικό μνημονιακό κράτος έσπευσε να “ανοίξει” την αγορά αυτή, με τη βαριά φορολόγηση της κατοχής στέγης (βλ.ΦΑΠ-ΕΝΦΙΑ) και τη δυσανάλογη φορολόγηση της γονικής παροχής σε σχέση με τη μεταβίβαση. Η δε “πρόταση” του μεγάλου κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του προς το μικρό κεφάλαιο (τους ιδιοκτήτες λίγων κατοικιών) δεν ήταν φυσικά η συμμαχία του τελευταίου με τους ενοικιαστές, ούτε μόνο η πώληση για την απαλλαγή από τη βαριά φορολογία, αλλά και η ταξική συμμαχία μεγάλου-μικρού κεφαλαίου (με την “παραδοσιακή” καλλιέργεια ελπίδας, ότι μπορεί να διασωθεί η μικροϊδιοκτησία, μέσω της αντιστάθμισης της βαριάς φορολογίας με έξτρα και μερικώς “μαύρα” έσοδα). Αυτή μεταφράζεται σε κανιβαλική συμπεριφορά έναντι των ενοικιαστών, με την υιοθέτηση πρακτικών ημερήσιας χρέωσης (μέσω διαδικτυακών πλατφορμών), που κατέστησαν αδύνατη όχι μόνο την εύρεση κατοικιών προς ενοικίαση, αλλά και την ανανέωση συμβολαίων ενοικίασης. Έτσι, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά εργαζομένων ζουν καθημερινά με την αγωνία για την επαύριο της λήξης του συμβολαίου με τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που νοικιάζουν. Με αυτό τον τρόπο, ο κοινοβιακός τρόπος ζωής, προωθούμενος και με λίγη εναλλακτικίλα, μοιάζει ως η μοναδική διέξοδος, που δεν αφορά πια μόνο χαμηλόμισθους μετανάστες, αλλά και τον “περήφανο” Έλληνα.

Κραυγές ενοικιαστών που ζητούν από το κράτος να απαγορέψει τις διαδικτυακές πλατφόρμες, αγνοούν στοιχειώδεις νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας, όπως την πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους, που πιέζει το μεγάλο κεφάλαιο να εντοπίζει και να “ανοίγει” – δια μέσου του κράτους του – νέες και πιο επικερδείς αγορές. Αγνοούν, δηλαδή, και τη φύση του κράτους στο οποίο ζουν. Το κράτος είναι του μεγάλου κεφαλαίου και υπάρχει για να “ανοίγει” νέες αγορές. Είτε με πλατφόρμες, είτε με φορολογία.

Πιο υποκριτικές και λιγότερο ανιδιοτελείς είναι, ωστόσο, άλλες φωνές που “επιπλήττουν” τους παραπάνω ενοικιαστές επειδή “δεν δέχονται” να μεταναστεύσουν σε άλλες “πιο εργατικές” γειτονιές. Αγνοούν οι “κύριοι” αυτοί (ενίοτε έχοντες μεγάλο Ε9 και συμμετοχή στα πρότζεκτ “ανάπλασης” γειτονιών για εκχώρηση στο μεγάλο κεφάλαιο), ότι και το κάλεσμα σε μετανάστευση αντιμετωπίζει τη στέγη ως εμπόρευμα, και ότι το κράτος, μόνο στο βαθμό που δεν φέρνει στον ιδιοκτήτη του (το μεγάλο κεφάλαιο) περισσότερα κέρδη, είναι δυνατό να αφήσει κάτι όρθιο και στις “πιο εργατικές” γειτονιές.

Δεν περνά από το μυαλό ούτε των μεν ούτε των δε, ότι η στέγαση πρέπει να αποτελεί δικαίωμα για τους εργαζόμενους.

Μόνο όμως μια εξουσία των εργαζομένων μπορεί να καταστήσει το δικαίωμα αυτό για τους εργαζόμενους καθολικό. Η εξουσία των εργαζομένων δεν προϋποθέτει κάποια “Δευτέρα Παρουσία” για να λύσει το πρόβλημα της στέγασης. Το ζήτημα της στέγασης είναι φλέγον και απαιτεί άμεσες λύσεις.

Οι ευρωπαϊκές λαϊκές δημοκρατίες του 20ού αιώνα δεν περίμεναν πρώτα να οικοδομήσουν πλήρως τη σοσιαλιστική βάση (την οικονομία) και μετά να χτίσουν τα τέλεια σπίτια για τους εργαζομένους για να τους τα δώσουν. Έδωσαν άμεση λύση στο πρόβλημα (ενισχύοντας έτσι και τη σοσιαλιστική βάση).

Το διάταγμα ν. 92, που εγκρίθηκε στις 19 Απρίλη του 1950 στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ρουμανίας, τερμάτισε την κερδοσκοπία με τις κατοικίες και κατέστησε τη στέγαση δικαίωμα για τις παραγωγικές τάξεις, δηλαδή, τους εργαζομένους.

Δεν εθνικοποιήθηκαν φυσικά όλες οι κατοικίες, αλλά μόνο όσες βρίσκονταν στα χέρια “πρώην βιομηχάνων, μεγαλοκτηματιών, τραπεζιτών, μεγαλεμπόρων και άλλων μελών της μεγαλοαστικής τάξης”, καθώς κι εκείνων που χτίστηκαν “για κερδοσκοπία”. Ούτε στο ελάχιστο δεν εφαρμόστηκε η εθνικοποίηση σε ακίνητα ιδιοκτησίας εργαζομένων, δημοσίων υπαλλήλων, μικρών βιοτεχνών, ανεξάρτητων επαγγελματιών ή συνταξιούχων.

Η δε διαχείριση των ακινήτων αναλήφθηκε από τα Λαϊκά Συμβούλια.

Όπως βλέπουμε στο παράρτημα του διατάγματος, όπου αναφέρονται ένα-ένα τα σπίτια που απαλλοτριώθηκαν, σε μια χώρα διπλάσια από την Ελλάδα, ούτε 10.000 δεν ήταν οι “θιγμένοι”. Συγκεκριμένα, εθνικοποιήθηκαν κατοικίες από 8.767 άτομα, καθώς και 176 κατοικίες με ζημιές, 26 με ζημιές από σεισμό, 206 υπό ανέγερση, 5 ιδιωτικά λουτρά και 16 ξενοδοχεία.

Η σιδηρά πυγμή της εξουσίας των εργαζομένων, όπως φαίνεται και από τις ποινές για όσους αποπειρώνταν να εμποδίσουν την εθνικοποίηση των κατοικιών των μεγαλοαστών, χρειαζόταν να κάνει την εμφάνισή της και σε αυτό το διάταγμα και αποδεικνύει ότι αυτό πραγματευόταν ένα ζήτημα κυριολεκτικά ζωής και θανάτου για τους εργαζομένους, ένα ζήτημα ξεκάθαρης ταξικής πάλης.

Μπροστά όμως στην αγωνία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στην Ελλάδα μην τυχόν και μείνουν χωρίς σπίτι την επαύριο της λήξης του συμβολαίου τους, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αξίζει η “θυσία” την οποία θα κάνουν αντίστοιχα τόσο λίγοι, με την ανακήρυξη μιας λαϊκής δημοκρατίας στη χώρα.

Φυσικά, ο πολιτικός αγώνας για την επίτευξή της δεν είναι εύκολος, όπως δεν ήταν και στη Ρουμανία, που μόλις δύο χρόνια πριν είχε καταφέρει να ανακηρυχθεί Λαϊκή Δημοκρατία, με την παραίτηση του βασιλιά, την πλήρη πολιτική ενοποίηση της εργατικής τάξης, και τη δημιουργία όλο και πλατύτερων μετώπων που, κάνοντας πράξη όσα έλεγαν και δίνοντας χώρο στο λαό να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της ζωής του, αύξησαν την εμπιστοσύνη με την οποία αυτός τα περιέβαλλε(1).

***

Διάταγμα ν. 92, 19 Απρίλη 1950

για την εθνικοποίηση ακινήτων (με το οποίο εθνικοποιούνται τα ακίνητα που χτίστηκαν από πρώην βιομήχανους, πρώην τραπεζίτες, πρώην μεγαλεμπόρους και άλλα στοιχεία της μεγαλοαστικής τάξης, ακίνητα που χτίστηκαν για εκμετάλλευση της στέγασης, ξενοδοχεία και παρόμοια)

Εκδότης: Προεδρείο της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης

Άρθρο 1

Για την ενίσχυση και ανάπτυξη του σοσιαλιστικού τομέα της οικονομίας της ΛΔΡ·

Για τη διασφάλιση μιας ορθής διαχείρισης του αποθέματος των κατοικιών που υπόκειται σε εκφυλισμό εξαιτίας του σαμποτάζ από τη μεγαλοαστική τάξη και τους εκμεταλλευτές που κατέχουν ένα μεγάολο αριθμό ακινήτων·

Για την απόσπαση από τα χέρια των εκμεταλλευτών ενός σημαντικού μέσου εκμετάλλευσης·

Εθνκοποιούνται τα ακίνητα που αναφέρονται στους επισυναπτόμενους καταλόγους που συντάχθηκαν από την Καγκελαρία (σ.parapoda: Γραμματεία Συντονισμού) του Υπουργικού Συμβουλίου (αρ.543/14-04-1950), αποτελούν συστατικό τμήμα του παρόντος διατάγματος, και των οποίων η σύνταξη λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια: 

Πανηγυρισμοί για την ανακήρυξη της Λαϊκής Δημοκρατίας στη Ρουμανία (βίντεο)

1.Ακίνητα που ανήκουν σε πρώην βιομήχανους, πρώην μεγαλοκτηματίες, πρώην τραπεζίτες, πρώην μεγαλέμπορους και άλλα στοιχεία της μεγαλοαστικής τάξης.

2.Ακίνητα που κατέχονται από εκμεταλλευτές για κερδοσκοπία.

3.Ξενοδοχεία με όλο τον εξοπλισμό τους.

4.Ακίνητα υπό ανέγερση, για σκοπούς εκμετάλλευσης, τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους, όπως και τα σχετικά οικοδομικά υλικά, όπου κι αν έχουν αυτά αποθηκευτεί.

5.Τα ακατοίκητα ή κατεστραμμένα από σεισμό ή μετά τον πόλεμο ακίνητα που οικοδομήθηκαν για κερδοσκοπία και των οποίων οι ιδιοκτήτες δεν τα έχουν επιδιορθώσει ή ανοικοδομήσει.

Άρθρο 2

Δεν εντάσσονται στις πρόνοιες του διατάγματος αυτού και δεν εθνικοποιούνται ακίνητα ιδιοκτησίας εργαζομένων, δημοσίων υπαλλήλων, μικροβιοτεχνών, διανοούμενων, επαγγελματιών και συνταξιούχων.

Άρθρο 3

Τα ακίνητα που εθνικοποιούνται τίθενται στην ιδιοκτησία του κράτους ως αγαθό που ανήκει σε όλο το λαό, χωρίς καμία αποζημίωση, χρέος ή δικαίωμα κανενός είδους.

Άρθρο 4

Ως ακίνητα, στο παρόν διάταγμα, εννοούνται η γη μαζί με τα οικοδομήματά της και τις σχετικές βοηθητικές κατασκευές, με όλο τον υπάρχοντα για τη διατήρηση των κτιρίων εξοπλισμό.

Άρθρο 5

Η ακίνητη ιδιοκτησία του ή της συζύγου ή των ανηλίκων παιδιών θεωρούνται ιδιοκτησία ενός και του αυτού ιδιοκτήτη όσον αφορά την εφαρμογή αυτού του διατάγματος.

Άρθρο 6

Με την εφαρμογή του παρόντος διατάγματος, το κράτος αντικαθιστά σε όλα τα δικαιώματα τους πρώην ιδιοκτήτες.

Οι κάτοικοι έχοντες τίτλο ιδιοκτησίας εθνικοποιημένου ακινήτου, συμπεριλαμβανομένων των πρώην ιδιοκτητών που ζουν σε αυτά τα ακίνητα, καθίστανται, από τη στιγμή της εθνικοποίησης, ενοικιαστές έναντι του κράτους.

Άρθρο 7

Τα εθνικοποιημένα ακίνητα, με την εφαρμογή του παρόντος διατάγματος, διευθύνονται από την Προσωρινή Επιτροπή του Λαϊκού Συμβουλίου της οικείας κοινότητας.

O πρωθυπουργός της Ρουμανίας (1945-1952) και πρόεδρος του Μετώπου Αγροτών, Πέτρου Γκρόζα (φωτό)

Άρθρο 8

Τιμωρείται με 5 ως 10 χρόνια καταναγκαστικής εργασίας και κατάσχεση περιουσίας όποιος προκαλέσει ζημιές ή καταστρέψει ή πουλήσει, με οποιονδήποτε τρόπο, αγαθά ή εγκαταστάσεις που εθνικοποιούνται με αυτό το διάταγμα, όπως και όποιος εμποδίσει ή προσπαθήσει να αποφύγει την εφαρμογή του.

Άρθρο 9

Οι παραβιάσεις αυτού του διατάγματος διαπιστώνονται, διώκονται και δικάζονται σύμφωνα με το διάταγμα ν.183 της 30ής Απρίλη 1949, περί κυρώσεων για οικονομικά αδικήματα.

Άρθρο 10

Οι Προσωρινές Επιτροπές των Λαϊκών Συμβουλίων διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα του κράτους που πηγάζουν από αυτό το διάταγμα θα ασκούνται με τις μορφές που προβλέπονται από το νόμο.

Άρθρο 11

Την εφαρμογή αυτού του διατάγματος αναλαμβάνει η Κρατική Επιτροπή για την εφαρμογή του Νόμου περί Λαϊκών Συμβουλίων.

Άρθρο 12

Το παρόν διάταγμα τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία της δημοσίευσής του.

Βουκουρέστι, 19 Απρίλη 1950

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, φ. 36, 20 Απρίλη 1950

Σημείωση:

(1)Στις εκλογές της 19ης Νοέμβρη 1946, σε σύνολο 6.934.583 ψηφισάντων (συμμετοχή 89%, καμία σχέση με τις προπολεμικές αστοτσιφλικάδικες εκλογές, όπως του 1939, με 1.665.559 ψηφίσαντες), το Μέτωπο Δημοκρατικών Κομμάτων πήρε 69,8%, 4.773.689 ψήφους και 347 στις 414 έδρες (εκ των οποίων το Σοσιαλδημοκρατικό 81, το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα του Ταταρέσκου 75, το Μέτωπο Αγροτών 70, το ΚΚΡ 68, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 26, το Εθνικό Αγροτικό Κόμμα του Αλεξανδρέσκου 20 και ανεξάρτητοι 8), το Εθνικό Αγροτικό Κόμμα του Μανίου 12,9%, η Ουγγρική Λαϊκή Ένωση 8,3%, το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα 3,8%, το Δημοκρατικό Αγροτικό Κόμμα του Λούπου 2,4% και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Πετρέσκου 1%, ενώ άλλα κόμματα πήραν 1,9%.

Στις εκλογές της 28ης Μάρτη 1948, σε σύνολο 7.661.031 ψηφισάντων (91,2% συμμετοχή), η μετεξέλιξη του Μετώπου Δημοκρατικών Κομμάτων (Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο) πήρε 405 στις 414 έδρες (εκ των οποίων το ΕΚΡ 190 από 149, όπως ήταν αναμενόμενο, λόγω της ενίσχυσης της δύναμής του από την ενότητα, το Μέτωπο Αγροτών του πρωθυπουργού Γκρόζα 126 από 70, λόγω και της απομάκρυνσης από το Μέτωπο και της διάλυσης του “Αγροτικού” Κόμματος του Μανίου, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 43 από 26, η νεοεισερχόμενη στο Μέτωπο Ουγγρική Λαϊκή Ένωση 30 έδρες από 26, και η Εβραϊκή Δημοκρατική Επιτροπή 5, ενώ από τα ανταγωνιστικά ψηφοδέλτια, το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα που βγήκε από το Μέτωπο κατακρημνίστηκε, παίρνοντας 2,8% και 7 έδρες (από 75 εντός Μετώπου συν άλλες 3 η διάσπασή του που είχε εκτός Μετώπου πάρει το 1946 3,8%).

Η επιβολή του ρεβιζιονισμού στο Εργατικό Κόμμα Ρουμανίας το 1952, με την καθαίρεση 3 από τα 4 ηγετικά στελέχη του κόμματος και τη διαγραφή άλλων 162.000 μελών, την μετέπειτα αντιμετωπική πορεία (απορρόφηση του Μετώπου Αγροτών και της Ουγγρικής Λαϊκής Ένωσης στις 7 Φλεβάρη του 1953) και μια όλο και πιο δήθεν “κόκκινη” πολιτική (αβάσιμη επιτάχυνση της κολεκτιβοποίησης, μετονομασία του Εργατικού Κόμματος σε Κομμουνιστικό, του Λαϊκού Δημοκρατικού Μετώπου σε Μέτωπο Σοσιαλιστικής Ενότητας και της Λαϊκής Δημοκρατίας σε Σοσιαλιστική) σπατάλησε όλη τη δυναμική που είχε ως τότε αναπτυχθεί και έφερε μια αλλοπρόσαλλη πορεία, που μπορεί να έμοιαζε πιο ανεξάρτητη, στην ουσία όμως ήταν δεν πιο ανεξάρτητη έναντι όλων των ιμπεριαλιστών. Κι όταν αυτό έγινε αντιληπτό, με το μηδενισμό του εξωτερικού χρέους προς τη Δύση το 1989, ήταν πια αργά.

Βλ. επίσης:

Άνα Πάουκερ: Για τη δημιουργία ενός ενιαίου εργατικού κόμματος στη Ρουμανία(15/01/1948)

Βασίλε Λούκα: Ρουμανία – Λαϊκή Δημοκρατία (15/02/1948) (Με αφορμή το θάνατο του τέως βασιλιά της Ρουμανίας Μιχαήλ)

Άνα Πάουκερ: Οι λαϊκές δημοκρατίες μπορούν να εκπληρώνουν τα καθήκοντα της δικτατορίας του προλεταριάτου (28/12/1948)

Γκ.Γκεοργκίου Ντεζ: Συνοπτική Ιστορία του Εργατικού-Αγροτικού και Κομμουνιστικού κινήματος της Ρουμανίας (8/5/1951)

Η επιβολή του ρεβιζιονισμού στο κομμουνιστικό κίνημα της Ρουμανίας (1952)

Η «Δεξιά Παρέκκλιση» της Άνα Πάουκερ (1952)

Οι Σαούδ στην Αρκτική & η μεταφορά της σύγκρουσης των αναδυόμενων δυνάμεων σε τρίτες χώρες

Η μελέτη των τάσεων στις διεθνείς εξελίξεις είναι υποχρεωτική για κάθε κομμουνιστή και γενικά κάθε επαναστάτη, καθώς, πρώτον, αυτές μπορούν να επιδράσουν στη χώρα μας χωρίς να το καταλάβουμε, και άρα εμείς να δρούμε βάσει ενός ξεπερασμένου από τις εξελίξεις απλοϊκού σχεδίου, ενώ, δεύτερον, μπορούν να καταστήσουν πιο μεστή και σύνθετη την πρότασή μας για τις διεθνείς συμμαχίες, τυπικές ή άτυπες, που πρέπει να συνάψει η χώρα, στην κατεύθυνση της απαγκίστρωσης από το καθεστώς εξάρτησης που την πλήττει από ιδρύσεως ελληνικού κράτους.

Στο ιστολόγιο αυτό, έχει γίνει πολλές φορές λόγος, για παράδειγμα, για την τάση για διπλό ή πολλαπλά ταμπλό των χωρών, που καθιστά την αντίληψη περί “στρατοπέδων” στη διεθνή σκηνή εκτός τόπου και χρόνου, αλλά και φιλοϊμπεριαλιστική (καθώς η παρουσίαση του κόσμου ως χωρισμένου σε δύο στρατόπεδα και της χώρας μας ως ενταγμένης σε ένα, αντικειμενικά υποστηρίζει την ενίσχυση του άλλου στρατοπέδου, που ο επικεφαλής του είναι επίσης ιμπεριαλιστής).

Η συμφωνία ανάμεσα σε Αιθιοπία και Ερυθραία υπογράφτηκε στο Ριάντ με τις ευλογίες και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στις 16 Σεπτέμβρη 2018 (φωτό)

Μια άλλη εξέλιξη είναι αυτή της “εξωτερικοποίησης” των συγκρούσεων των αναδυόμενων δυνάμεων σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Απ’ αυτή την άποψη, η είδηση περί συζήτησης για συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας με 30% μετοχές στο 21 δις $ έργο της ρωσικής Novatek στην Αρκτική, το LNG-2, δείχνει ότι μπορεί να μεταφέρεται μέχρι και την Αρκτική για παράδειγμα, η σύγκρουση Ιράν-Σαουδικής Αραβίας (καθώς η Μόσχα δείχνει για άλλη μια φορά στο Ιράν ότι δεν είναι επουδενί στρατηγικός εταίρος του στη Μέση Ανατολή, πολλώ δε μάλλον που το Ριάντ είναι σε θέση να αντισταθμίσει τις δυτικές αντιρωσικές κυρώσεις). Ταυτόχρονα, μαζί με το σοκ που έχει προκαλέσει στους δυτικούς ιμπεριαλιστές η ευθεία απειλή δια μέσου του ελεγχόμενου από το Ριάντ ειδησεογραφικού “Αλ Αραμπίγια’ περί ίδρυσης ρωσικής βάσης στο έδαφος της Σαουδικής Αραβίας, που δείχνει την αποδυνάμωση της έννοιας των στρατοπέδων, αποδεικνύει και τη σύνδεση των τάσεων στις διεθνείς σχέσεις.

Κι αν είναι προφανές το συμπέρασμα ότι επωφελούνται οι ιμπεριαλιστές από την εξωτερικοποίηση των συγκρούσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστών ή μεταξύ αυτών και των αναδυόμενων χωρών ή μεταξύ των αναδυόμενων σε άλλα μέρη του πλανήτη, όταν αυτά ελέγχονται άμεσα από τους ιμπεριαλιστές (όπως η – ελεγχόμενη από τη Ρωσία – Αρκτική, από όπου και η Κίνα θέλει να μεταφέρει κατά 30% φθηνότερα τα εμπορεύματά της), πιο δύσκολη, αλλά επιτακτική είναι η μελέτη και εξαγωγή συμπερασμάτων από την εξωτερικοποίηση των συγκρούσεων των αναδυόμενων σε άλλα, τυπικά τρίτα εδάφη. Κι αν σχετικά γνωστή είναι η σύγκρουση της Κίνας και της Ινδίας στην Αφρική, πιο πρόσφατη και άγνωστη είναι η πραγματευόμενη στο παρακάτω άρθρο μεταφορά στο έδαφος της Αφρικής της σύγκρουσης του άλλοτε ενιαίου μπλοκ Κατάρ – Σ.Αραβίας – Αιγύπτου – Τουρκίας (το οποίο Πούτιν-Ομπάμα διέλυσαν, καθώς ετοιμαζόταν να επιβάλλει αντιδραστική, αλλά πάντως περιφερειακή “λύση” στο Συριακό ως το 2013). Δεν είναι ότι και μόνο η ανάπτυξη της Τουρκίας στην ανατολική Αφρική με στρατιωτική και ναυτική βάση έχει προφανές ελληνικό ενδιαφέρον. Βλέπουμε επίσης την περαιτέρω κατάλυση της κυριαρχίας κρατών, την αυξανόμενη παρουσία μη κρατικών δρώντων και ένα πλέγμα παράδοξων συμμαχιών, που από τρίτο χέρι κινούν οι ιμπεριαλιστές και μέσα στο οποίο καλείται κανείς να δράσει, αν δεν θέλει να “ξεμπερδεύει” λέγοντας απλώς “είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε” και συνεχίζοντας – με αυτό το πλευρό – να κοιμάται.

***

Οι χώρες του Κόλπου και η Τουρκία συγκρούονται στην Αφρική

του Ζεράρ Πρυνιέ

Μια επικίνδυνη αύξηση των εντάσεων. Ένα από τα άγνωστα θύματα των συγκρούσεων ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και την Τουρκία (για να μη μιλήσουμε και για το Ιράν) είναι η αφρικανική ήπειρος όπου αυτές οι χώρες συγκρούονται έχοντας χρήματα στις γροθιές τους.

Στις 24 Οκτώβρη 2018, κατά τη διάρκεια του “Νταβός της ερήμου” που η υπόθεση Χασόκτζι σε μεγάλο βαθμό τορπίλισε, ο αιθίοπας πρωθυπουργός θερμά έσφιγγε το χέρι του σαουδάραβα διαδόχου του βασιλικού θρόνου πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, τη στιγμή όπου τέτοιες ενδείξεις συμπάθειας ήταν σπάνιες. Δεκαπέντε μέρες αργότερα, ήταν ο σύμμαχός του από τα Εμιράτα που εγκαινίαζε τις εργασίες επιδιόρθωσης του λιμανιού της Βέρβερα στη Σομαλιλάνδη, μια χώρα δίχως διεθνώς αναγνωρισμένη νομική υπόσταση και, συνεπώς, χωρίς έδρα στον ΟΗΕ. Για να “καλυφθεί” διπλωματικά, το Αμπού Δάμπι δεν έστειλε για τα εγκαίνια του εργοστασίου παρά μόνο το Σουλτάν Μπιν Σουλεϊμάν, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της DP World, της παρα-κρατικής εταιρίας του Ντουμπάι, κάτι που εκπροσωπούσε μια επένδυση και όχι μια μορφή αναγνώρισης. Τι συνάγεται από αυτές τις δυο κινήσεις; Ότι οι διαμάχες στον αραβομουσουλμανικό κόσμο έχουν αντίκτυπο πέραν του αραβικού κόσμου, σε όλη την Αφρική.

Σουδανικές παραστρατιωτικές μονάδες στο Άντεν της Υεμένης για λογαριασμό των Σαούδ (φωτό)

Η κρίση που δημοσιοποιήθηκε στις 5 Ιούνη 2017 ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της, από τη μια, και το Κατάρ και τους φίλους του, από την άλλη, ανέκαθεν ειδωνόταν ως ένα ρήγμα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Για αυτό το γίγαντα με πήλινα πόδια, ωστόσο, που είναι η Σαουδική Αραβία, οι “αραβικές ανοίξεις” ήταν μια απειλητική προειδοποίηση. Όπως κάποτε ο νασερικός σοσιαλισμός και αργότερα η χομεϊνική θρησκευτική επανάσταση, η νέα σύγκρουση ανάμεσα στο επαναστατικό Ισλάμ και τη φιλελεύθερη δημοκρατία στον αραβικό κόσμο μετά το 2011, αποτελεί μια δίπτυχη απειλή για τη δομή της εξουσίας των Σαούδ και το θεοκρατικό συντηρητισμό τους, που βασίζεται σε μια προσάρτηση του σουνιτικού σαλαφιστικού φονταμενταλισμού από μια φατρία. Ωστόσο, ούτε το Κατάρ, ούτε οι τούρκοι και ιρανοί ντε φάκτο σύμμαχοί του δεν είχαν την ίδια ανάγνωση για τις εξελίξεις και η μερικώς ιδεολογική αντιπαλότητά τους με το Ριάντ θα εξελισσόταν σε γεωπολιτική, στην οποία μπλέχτηκαν τελικώς αυξανόμενα τμήματα της Αφρικής.

Οι πρώτοι θιγμένοι, τα δύο Σουδάν

Το Χαρτούμ τάχθηκε στρατιωτικά στο πλευρό των Σαούδ από την αρχή της επέμβασης του Ριάντ στην Υεμένη το 2015, βασικά για οικονομικούς λόγους. Το Χαρτούμ απέστειλε ως εκστρατευτικό σώμα όχι το στρατό του, αλλά μια πολιτοφυλακή αποτελούμενη από μερικές αραβικές φυλές – ιδίως τους Ραζίκατ, της φατρίας Μαχαρία, υπό την ονομασία “Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης” (RSF). Οι RSF δεν εξαρτώνται από το Υπουργείο Άμυνας, αλλά από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφαλείας (NISS) που τις χρησιμοποιεί ως δυνάμεις κρούσης στο Νταρφούρ: θεωρούνται υπεύθυνες για σοβαρά έκτροπα εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Οι RSF έχουν εμπλακεί μόνο στο βόρειο μέτωπο όπου δεν σημείωσαν καμία επιτυχία ενάντια στους Χούθι και όπου υπέστησαν βαριές απώλειες. Το Χαρτούμ δεν είναι πολύ ικανοποιημένο από την εμπλοκή του, καθώς το Ριάντ είχε υποσχεθεί 5 δις δολάρια (4,43 δις ευρώ), αλλά του έχει δώσει ποσά εξαιρετικά μικρότερα.

Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, ο πρόεδρος Μοχάμεντ Ομάρ Αλ Μπασίρ φιλοξένησε τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 24-25 Δεκέμβρη 2017 που είχε προσφύγει σε βοήθεια του Κατάρ τον Ιούνη του 2017, τη στιγμή όπου μετά τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το εμιράτο, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιιν Σαλμάν σκεφτόταν σοβαρά να ανατρέψει τον Σεΐχ Ταμίμ Μπιν Χάμαντ Α’Θάνι διά της βίας. Ο Ερντογάν είχε στείλει ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα στη Ντόχα με εντολή να βάλει σε περίπτωση ανάγκης. Το αποτέλεσμα ήταν να αποθαρρυνθεί το Ριάντ. Ο Ερντογάν, ακολούθως, ενίσχυσε τη συμμαχία του με το Χαρτούμ, σχεδόν ανακτώντας το λιμάνι του Σουάκιν, που ήταν η παλιά πρωτεύουσα του αποικιακού Σουδάν την εποχή της τουρκοαιγυπτιακής κυριαρχίας. Οι δύο πρόεδροι μετέβησαν μαζί εκεί και ο Ερντογάν υποσχέθηκε στο σουδανό ομόλογό του να “ανοικοδομήσει την πόλη”. Ως ένδειξη της σημασίας σε αυτή την κίνηση, υψώθηκε η τουρκική σημαία, κάτι που δεν εκτίμησαν ούτε οι Αμερικάνοι – που αντιμετωπίζουν το στρατό του Ερντογάν στο συριακό Κουρδιστάν – ούτε τους Σαούδ.

Η τουρκική σημαία υψώνεται στο Σουάκιν, όπου εκείνη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κυμάτιζε από το 1555 ως το 1865 (φωτό)

Αυτή η φίτνα (πολιτικοθρησκευτική διαμάχη που πλήττει το Ισλάμ και έχει να κάνει ιδίως με την κρίση του Κόλπου) μεταφέρθηκε ομοίως και στο Νότιο Σουδάν όπου ο λίβυος στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ παρέχει λογιστική και χρηματική υποστήριξη στον Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν (Μίνι Μινάουι), μια ομάδα αντάρτικου από το Νταρφούρ που καθοδηγείται από τον Μίνι Άρκο Μινάουι και καλεί στην ανατροπή της κυβέρνησης του Χαρτούμ με ένοπλο αγώνα. Είναι διαμέσου του τελευταίου, και του συμμάχου του Κινήματος για τη Δικαιοσύνη και την Ισότητα, που καθοδηγείτται από το Τζιμπρίλ Ιμπραχίμ, που το Χαρτούμ ξαναβρέθηκε βαθιά μπλεγμένο σε ένα σπιράλ διαμαχών που εκτείνεται ως τις Μεγάλες Λίμνες της Αφρικής. Πράγματι, οι δυο ομάδες από το Νταρφούρ έχουν ταχτεί στο πλευρό της κυβέρνησης της Τζούμπα (Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα του Σουδάν (SPLM-G) που καθοδηγείται από τον πρόεδρο Σάλβα Κίιρ Μαγιαρντίτ.

Σε ένα διπλωματικό και τουλάχιστον παράδοξο πλέγμα συμμαχιών, οι δυο αντάρτικες ομάδες από το Νταρφούρ στηρίζουν το SPLM-G, που έχει συμμαχήσει με το Χαρτούμ. Γιατί, Γιατί και οι δύο δεν επιβιώνουν παρά μόνο χάρη στη βοήθεια του καθεστώτος του Γιοβέρι Μουσεβένι στην Ουγκάντα που στηρίζει τον Σάλβ Κίιρ και διευθύνει την επιβίωση της εξουσίας της Τζούμπα. Να γιατί οι πρόσφατες “ειρηνευτικές συμφωνίες για το Νότιο Σουδάν” το Σεπτέμβρη του 2018 υπογράφτηκαν στο Χαρτούμ και στόχευαν σε μια διπλή “αναδίπλωση”: οι Νταρφουριανοί αποσύρθηκαν από το Νότο και ο Μουσεβένι αποδέχτηκε να διακόψει τη βοήθειά του προς τους εχθρούς του Χαρτούμ που βρίσκονται στο Κορντοφάν.

Από τη Λιβύη μέχρι την Αιθιοπία, παράδοξες συμμαχίες

Η ανάπτυξη δυνάμεων της αντι-Χούθι και αντι-Κατάρ συμμαχίας αποτελεί γεγονός στην Ερυθραία όπου διαθέτουν μια βάση στο λιμάνι του Άσαμπ και πλέον έχουν τη δυνατότητα να διευρύνουν το πεδίο δράσης τους στη Βέρβερα στη Σομαλιλάνδη. Ωστόσο, οι Χούθι ήδη ανακοίνωσαν ότι θεωρούν κάθε εγκατάσταση των δυνάμεων των ΗΑΕ ότι θέτουν τη Βέρβερα στο πεδίο των στρατιωτικών τους επιχειρήσεων. Η απειλή είναι προς το παρόν θεωρητική, όμως οι παράδοση ιρανικών πυραύλων στην κυβέρνηση της Σανάα – που ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί ενάντια στη Σαουδική Αραβία – έχουν δημιουργήσει ένα προηγούμενο. Εξάλλου, τα Εμιράτα προελαύνουν και μόνα τους κατά μήκος των αφρικανικών παραλίων καθώς έχουν επίσης υπογράψει άλλη μια συμφωνία με τις ντε φάκτο αρχές της Πουντλάνδης αναφορικά με το λιμάνι του Μποσάσο, στον Ινδικό Ωκεανό (Σημείωση: αντίθετα με τη Σομαλιλάνδη, η Πουντλάνδη δεν έχει ανακηρύξει την ανεξαρτησία της από τη Σομαλία). Πιο νότια, στο Μογκαντίσου, η Τουρκία οικοδομεί μια μεγάλη βάση με στρατώνες για χιλιάδες στρατιώτες και με λιμενικές εγκαταστάσεις (Σημείωση: λίγοι έχουν φτάσει εκεί, όμως η μεγάλη τρομοκρατική επίθεση με 535 νεκρούς στις 14 Οκτώβρη 2017 στόχευε την Τουρκία).

Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Σομαλίας, της οποίας προεδρεύει ο Μοχάμεντ Αμπντουλάχι “Φαρμάτζο”, έκανε, από την πλευρά της, ένα ζιγκ ζαγκ ανάμεσα σε μια συμμαχία με το Κατάρ (στην αρχή), πριν “ακολουθήσει το κίνημα” τον άλλων κρατών του Κέρατος της Αφρικής και προσεγγίσει το Ριάντ ακολουθώντας την αιθιοπική και ερυθραϊκή πορεία. Όμως η στροφή δεν είναι επουδενί πλήρης και οι πράκτορες του Κατάρ και των Εμιράτων συνεχίζουν να συγκρούονται εντός των σομαλέζικων μυστικών υπηρεσιών – και του μικρού της στρατού – σε επεισόδια αντίστοιχα ενός κατασκοπευτικού μυθιστορήματος.

Μια άλλη ανάμειξη του Κόλπου με το Κέρας της Αφρικής είναι ο τρόπος με τον οποίο ο φόβος της Αιγύπτου, που βλέπει τη δημιουργία του φράγματος της Αναγέννησης (Μεγάλο Φράγμα της Αναγέννησης της Αιθιοπίας, GERD) στο Νείλο να επιδρά σοβαρά στους υδάτινους πόρους, έριξε το Κάιρο στην αγκαλιά της Ερυθραίας, με τη μεσολάβηση των Εμιράτων. Αντιδρώντας στην επίσκεψη Ερντογάν στο Σουάκιν και την “κατάληψή” του, αιγυπτιακές στρατιωτικές δυνάμεις κατέφτασαν διακριτικά στην Ερυθραία το Γενάρη του 2018 και αναπτύχθηκαν στα σύνορα με το (βόρειο) Σουδάν, εκεί όπου συναντώνται οι τρεις χώρες – Σουδάν, Αιθιοπία και Ερυθραία. Ολιγάριθμες, αλλά καλά εκπαιδευμένες, αυτές οι μικρές μονάδες πήραν υπό την προστασία τους τόσο τους μαχητές της αντιαιθιοπικής συμμαχίας που δημιουργήθηκε από την Ερυθραία, όσο και τους μαχητές του αντισουδανέζικου Μετώπου της Ανατολής που στρατολογούν μέλη από τις φυλές των Μπετζά.

Όλα αυτά επισπεύστηκαν καθώς στις 9 Ιούλη 2018 υπογράφτηκε συμφωνία ειρήνευσης ανάμεσα στην Ασμάρα και την Αντίς Αμπέμπα και οι δυο χώρες επισήμως αποφάσισαν να διακόψουν την υποστήριξή τους στις αντάρτικες ομάδες που στρέφονται εναντίον του άλλου. Κατά τη διάρκεια της συνόδου της Αφρικανικής Ένωσης τον Ιούλη του 2018, το Σουδάν και η Αίγυπτος προσπάθησαν να μειώσουν τις αποκλείσεις τους, κάτι που μεταφράστηκε στο ρυθμό της μείωσης των υδάτων του Νείλου, κάτι που βέβαια δεν μπορεί να κρύψει τη νίκη της Αιθιοπίας που συνεχίζει την οικοδόμηση του GERD. Ωστόσο, τα δυτικά της Ερυθραίας δεν είναι το μόνο πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στο Κάιρο και το Χαρτούμ, καθώς υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στο λιβυκό εμφύλιο. Το Χαρτούμ στηρίζει την “επίσημη” κυβέρνηση του πρωθυπουργού Φάιζ Σιράτζ με έδρα την Τρίπολη, ενώ το Κάιρο παρέχει την – επίσημη – υποστήριξή του στην εξουσία της Βεγγάζης που διευθύνεται από το στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ (σε μερικές, μάλιστα, περιπτώσεις, η αιγυπτιακή πολεμική αεροπορία έχει προβεί σε πληγματα προς υποστήριξη των επίγειων δυνάμεων του Χάφταρ).

Πέρα από το Κέρας της Αφρικής

Όμως, αν το Κέρας της Αφρικής αποτελεί μια ενδοχώρα σχεδόν παραδοσιακή για την Αραβική Χερσόνησο, η σημασία της τρέχουσας φίτνα συνέχισε και συνεχίζει να επεκτείνει το πεδίο δράσης αυτού που στα γαλλικά θα μεταφραζόταν “η διαμάχη των ριζοσπαστών”. Ήδη, τον Ιούνη του 2017, η Μαυριτανία, ο Νίγηρας, το Τσαντ και η Σενεγάλη διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Ντόχα, ακολουθώντας τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν (Σημείωση: το Ντακάρ ανακάλεσε το Σεπτέμβρη την απόφασή του αυτή). Και, ταυτόχρονα, άλλες αφρικανικές χώρες, όπως η Σιέρα Λεόνα ή η Γκάνα, κινούνταν στην αντίθετη κατεύθυνση, ανοίγοντας τις πρεσβείες τους στο Κατάρ. Διπλωματία του χρήματος; Ναι, όμως όχι μόνο, και αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς αναλύοντας τις θέσεις της στρατιωτικής μίνι-συμμαχίας, υπό τη διεύθυνση της Γαλλίας, ονόματι G5 του Σάχελ, μετά την πρώτη σύνοδό της το Νοέμβρη του 2017 (Σημείωση: Το Ριάντ, που έχει δώσει ήδη 100 εκατομμύρια δολάρια και θα κληθεί να δώσει περισσότερα, πιέζει προς την κατεύθυνση της ρήξης με τη Ντόχα). Αν το Μάλι και η Μπουρκίνα Φάσο αρνούνται επί του παρόντος να έρθουν σε ρήξη με τη Ντόχα, η πιο σφοδρή ρήξη έχει έρθει από τον πρόεδρο του Τσάντ Ιντρίς Ντεμπί, για καθαρά πολιτικούς λόγους: ο πιο επικίνδυνος αντίπαλός του, ο Τιμάμ Ερντιμί, κατοικεί στη Ντόχα, υπό την προστασία του Κατάρ.

Το G5 (με σύνθημα “Ασφάλεια και Ανάπτυξη”) φτάνει ως το Νταρφούρ του Σουδάν (φωτό)

Συμπερασματικά, η μεγάλη φίτνα δεν είναι πια μόνο ανάμεσα σε εξουσίες και ισλαμιστές αντάρτες. Αγγίζει πια, δια μέσου του “στρατοπέδου των πριγκίπων” (των διαδόχων της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων) το ζήτημα του εκσυγχρονισμού ή όχι του μουσουλμανικού κόσμου. Και πέραν αυτού, ποιοι θα είναι οι σύμμαχοι αυτού του εκσυγχρονισμού. Η διεύρυνση της φίτνα έχει παγκοσμιοποιήσει, ακόμα και μέσω δρόμων που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τουλάχιστον παράδοξους, μια πολιτική διαπάλη που φτάνει ως και τις Μεγάλες Λίμνες. Έτσι, αυτό που τον Ιούνη του 2017 ξεκίνησε ως μια απόκλιση στρατηγικών ανάμεσα στα μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας των Χωρών του Κόλπου (CCG) έχει σαρώσει, και σχεδόν πάρει ως όμηρο, ένα τεράστιο τμήμα της αφρικανικής ηπείρου. Μερικοί, μάλιστα, από τους τρίτους παράγοντες, όπως η Γαλλία, έχοντας στο πλευρό της τους G5, μοιάζουν μόλις να το συνειδητοποιούν.

Ο Ζεράρ Πρυνιέ είναι πρώην επικεφαλής του Γαλλικού Κέντρου Αιθιοπικών Σπουδών στην Αντίς Αμπέμπα, μέλος του Κέντρου Μελετών του Αφρικανικού Κόσμου στο Παρίσι και συγγραφέας διάφορων άρθρων και βιβλίων στο Σουδάν.

Ν. Ζαχαριάδη: Επιστολή προς την Κ.Ε. του Κ.Κ. Κίνας (19/03/1963)

Εσχάτως, ο Νίκος Ζαχαριάδης έγινε “της μόδας”. Εκεί που κάποτε, π.χ.αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, άκουγες τα εξ αμάξης από τους περισσότερους, ακόμα και αριστερούς – κατά δήλωσή τους – χώρους, τώρα έχουμε το Νίκο Ζαχαριάδη να είναι ως και θέμα θεατρικής παράστασης. Φυσικά, κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των καθεστωτικών προσκαλεσμένων του θεατρίνου.

Υπάρχει όμως και ο “αριστερός” όψιμος “φιλοζαχαριαδισμός”. Το ζήτημα δεν είναι ιστορικής φύσης, για μια προσωπικότητα: Όπως – σε πιο γραφική μορφή – και ο όψιμος “φιλοοπλατζηδισμός” και η “μελιγαλολογία” της “πιάτσας”, έτσι ο όψιμος “φιλοζαχαριαδισμός”, παρότι και αυτός είχε αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από το προηγούμενο μεταβατικό στάδιο, το 2011, εντάσσεται στα πλαίσια της ενορχηστρωμένης προσπάθειας εγκλωβισμού ενός – υπαρκτού ή δυνάμει – δυναμικού σε ακίνδυνα μονοπάτια, δηλαδή, στο υπό εκκόλαψη κομματικό σύστημα που το γενικότερο σύστημα έχει ανάγκη, μιας και δεν έχει κερδίσει τις καρδιές του λαού (παρότι αυτός στέκεται παθητικά ή και αντιδραστικά – ένα τμήμα του βεβαίως – στις εξελίξεις).

Παρουσιάζεται ο Νίκος Ζαχαριάδης ως ένας “αντικαπιταλίστας”, είτε μπρεζνιεφικής είτε γενικώς “αντιρεφορμιστικής” κατεύθυνσης (όπου ο καλός μύλος όλα τα αλέθει): δηλαδή, ένας καθόλου επικίνδυνος Ζαχαριάδης (δηλαδή, ένας μη Ζαχαριάδης). Σε κάθε περίπτωση, για να είναι “χρήσιμος” ο “Ζαχαριάδης” στο νέο κομματικό σύστημα, “πρέπει” να αποφευχθεί η συσχέτισή του με οτιδήποτε έχει να κάνει με τα στρατηγικά ζητήματα στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα (ιδίως μετά την επικράτηση του ρεβιζιονισμού) και να αποκρυφτεί η τοποθέτησή του σε αυτά. Αυτά “δεν πρέπει” να μαθαίνουν να τα αγγίζουν οι κομμουνιστές και οι προοδευτικοί άνθρωποι στην Ελλάδα, είναι γνωστά και “λυμένα”: Αμερική ή Ρωσία: “Απλά τα πράγματα”, “ηλίθιε”… Έτσι, έχουν κυριολεκτικά υποτιμηθεί, αν όχι αποκρυφτεί, πάρα πολλές πτυχές: μεταξύ άλλων, από την εκδοτική δουλειά του ΚΚΕ επί Ζαχαριάδη για την Κίνα, ως τα κείμενά του για το ΚΚΚίνας και την κριτική του στο 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ, ως και η τοποθέτηση των ζαχαριαδικών αντιρεβιζιονιστών για την Κίνα, ή η τοποθέτηση ρεβιζιονιστών για την επίδραση του ΚΚΚ στο Ν.Ζ. κ.α.. Αναπαράγονται μόνο “αντιμαοϊκές επιστολές” με υπογραφή Ν.Ζ., αλλά γραμμένες (από την KGB). Κάποιοι θέλουν να μη στεκόμαστε στο βασικό: το πότε “γράφτηκαν”, πότε διακινήθηκαν. Δεν πρέπει να μαθαίνουμε με αυτό τον τρόπο να αναλύουμε γενικά την πραγματικότητα, και, εν προκειμένω, δεν πρέπει να στεκόμαστε στο ότι αυτές οι επιστολές γράφτηκαν και διακινήθηκαν την εποχή ακριβώς που ο ίδιος ο Ν.Ζ. προειδοποιούσε για “παράσιτα” στις επιστολές που έστελνε από την εξορία και που ακριβώς τότε χρεοκοπούσε/διασπώταν το κόμμα της 6ης ολομέλειας, και άρα, ακριβώς τότε έπρεπε και να διασπαστούν αυτοί που θα μπορούσαν να στελεχώσουν ένα πραγματικό ΚΚΕ που υπήρχε χώρος και δυνατότητες τότε να αναδυθεί και ο Ν.Ζ. καλούσε στην ίδρυσή του.

Κάποιοι μάλιστα όψιμοι φιλοζαχαριαδικοί, που βέβαια ως “καλός (εκλογικός) μύλος” “απορρίπτουν το δίπολο ζαχαριαδισμός-αντιζαχαριαδισμός” και που όμως, εκ των πραγμάτων, καταντούν συκοφάντες του Ν.Ζ., παραπέμπουν ακόμα και σε επιστολή του Ν.Ζ. στον Τσαουσέσκου το 1969 (με την παράκληση να μεταβεί στο Βουκουρέστι), κρύβοντας ταυτόχρονα τις επιστολές του Ν.Ζ. του 1962-63 για να μεταβεί στην Κίνα. Ωστόσο, ακόμα και η παραπομπή σε μια επιστολή το 1969 στον Τσαουσέσκου, παρά τον αγοραίο αντικομμουνισμό στον οποίο δίνει επιχειρήματα έτσι ξεκομμένη όπως παρουσιάζεται, τι άλλο δείχνει αν όχι ότι ο Ν.Ζ. ήθελε να μεταβεί σε χώρα που είχε πάρει “αντισοβιετική” θέση (στο ζήτημα της Τσεχοσλοβακίας και του μπρεζνιεφισμού); Μια τέτοια επιστολή σε τέτοιον παραλήπτη και εκείνη την εποχή, είναι, στην πραγματικότητα, μια ακόμα απόδειξη ότι ο Ν.Ζ. έπαιρνε εμπράκτως θέση στα στρατηγικά ζητήματα στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα ακόμα και στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν δηλαδή ο σοσιαλιμπεριαλισμός είχε πια κάνει την εμφάνισή του και, αφού το ρουμάνικο καθεστώς δεν είχε επιλέξει την αποκλειστική εκπροσώπηση των ελλήνων κομμουνιστών από το κόμμα της 6ης ολομέλειας, δείχνει επίσης ότι ο Ν.Ζ, ήθελε να αξιοποιήσει αυτό το πλαίσιο, γιατί συνέχιζε να επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί πολιτικά, όπως αποδεικνύει άλλωστε και η επιστολή του για την ίδρυση της Οργάνωσης ΚΚΕ (κουκουέ) το 1968.

Στην παρακάτω επιστολή του Ν.Ζαχαριάδη προς το Κ.Κ. Κίνας το 1963 (όταν έχει ήδη ξεσπάσει η διαμάχη στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα), παρά το ότι αναγκαστικά στελνόταν μέσω των διωκτών του, άρα, με το παραμικρό θα μπορούσε να μην επιδοθεί ποτέ στους παραλήπτες, αναδεικνύεται όχι τόσο ο προσωπικός αγώνας κάποιου για να καθαρίσει την υπόληψή του (όπως περιοριστικά και διαστρεβλωτικά παρουσιάζουν κάποιοι τον αγώνα του Ν.Ζ. που “άδικα – ρήμα χωρίς υποκείμενο – διαγράφτηκε”), όσο η συσχέτιση στην οποία προβαίνει ο Ν.Ζ. ανάμεσα στην επέμβαση στο ΚΚΕ και το ρεβιζιονισμό (“λέρωμα, στραπατσάρισμα, στραγγάλισμα του μαρξισμού-λενινισμού”) και στον βασικό επωφελούμενο από το ρεβιζιονισμό, τον ιμπεριαλισμό. Είναι κι αυτό ένα δίδαγμα ότι κανένα στραπατσάρισμα οργανωτικών αρχών δεν μπορεί να μην συνδέεται με την ακολουθούμενη πολιτική και να μην έχει τελικό ευνοούμενο τον εχθρό.

***

Ν. Ζαχαριάδη: Επιστολή προς την Κ.Ε. του Κ.Κ. Κίνας (19/03/1963)

Προς την ΚΕ του ΚΚΣΕ

Σύντροφοι,

Πολύ Σας παρακαλώ, επειδή εγώ δεν έχω τη δυνατότητα αυτή, το γράμμα μου αυτό να το μεταβιβάστε στην Κ.Ε. του Κ.Κ. Κίνας

Σουργκούτ

19.ΙΙΙ.63

Με σεβασμό

Ν.Ζ.

Στερνόγραφο: Δεν έχω αντίρρηση, αν το ζητήσει η Κ.Ε. του Κ.Κ. Κίνας, να τη γνωρίσετε ε όλα τα γράμματα που έστειλα προς την Κ.Ε. του ΚΚΣΕ απ’ το 1955 και δω

Ν.Ζ.

Προς

την Κ.Ε. του ΚΚ Κίνας

Σύντροφοι,

Τον Απρίλη του 1962 Σας έστειλα γράμμα, όπου διατύπωνα την παράκληση να μου επιτρέψετε να’ρθω στην Κίνα για λόγους υγείας. Ύστερα από λίγο, με απόφαση των σοβιετικών οργάνων ασφαλείας, εξορίστηκα στη βόρεια περιοχή της περιφέρειας Τιούμεν, στο συνοικισμό Σουργκούτ, και έτσι δεν μπόρεσα να μάθω αν πήρατε το γράμμα μου και τι απαντήσατε σ’ αυτό. Σήμερα απευθύνομαι και πάλι σε Σας, και, επειδή δεν έχω άλλη δυνατότητα, σας διαβιβάζω το γράμμα μου διαμέσου της ΚΕ του ΚΚΣΕ.

1.Και πάλι παρακαλώ να μου επιτρέπετε να’ρθω στην Κίνα για λόγους υγείας, που τους τελευταίους μήνες χειροτέρεψε αισθητά. Σε ένα μήνα κλείνω τα 60 χρόνια.

2.Νομίζω ότι στη σύσκεψη των ΚΚ που ετοιμάζεται πρέπει να συζητηθεί και η κατάσταση στο ΚΚΕ.

Σας 1956 μέσα απ’την αίθουσα του ΧΧ Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, με τράβηξαν χωρίς καμια προειδοποίηση σε μια επιτροπή, που συγκροτήθηκε υπό τη διεύθυνση των σ. Κούουσινεν-Ντεζ για να συζητήσει την κατάσταση στο ΚΚΕ! Προηγούμενα, ούτε η καθοδήγηση του ΚΚΕ είχε ειδοποιηθεί.

Ο μοναδικός λόγος που προκάλεσε την τέτοια κατάφωρα αντιλενινιστική, πρωτάκουστη επέμβαση στα εσωτερικά του ΚΚΕ ήταν ο παρακάτω:

Ο Ζαχαριάδης δεν συμφώνησε να θεωρήσει τον εαυτό του υπεύθυνο για την εγκληματική προβοκάτσια που οι σοβιετικοί υπεύθυνοι στην Τασκέντ, μ’ επικεφαλής τον 2ο γραμματέα της ΚΕ του ΚΚ Ουζμπεκιστάν, Μέλνικοφ, και με την ανοιχτή υποστήριξη υπεύθυνων στελεχών του μηχανισμού της ΚΕ του ΚΚΣΕ (Βινογκράντοφ κλπ) οργάνωσαν στην Τασκέντ ενάντια στην καθοδήγηση του ΚΚΕ.

Η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ στα τέλη του 1955 ανοιχτά, στην απόφασή της για τα γεγονότα της Τασκέντ, επεσήμανε την ανάμιξη και ευθύνη των σοβιετικών καθοδηγητών του Ουζμπεκιστάν στα γεγονότα αυτά.

Οι σοβιετικοί σύντροφοι δεν βρήκαν το θάρρος να δουν την αλήθεια στα μάτια και να δεχτούν τη σωστή κριτική που τους έκανε η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, και δημιούργησαν την Επιτροπή Κούουσινεν-Ντεζ για να εκτοπίσουν το Ζαχαριάδη απ’ το ΚΚΕ, στηριζόμενοι σε χρεωκοπημένα και διωγμένα απ’ το ΚΚΕ αντικομματικά στοιχεία. Προβάλλει το ερώτημα: από πότε η αντικειμενική, κλειστή, κριτική ενός κόμματος προς άλλο αδελφό κόμμα αποτελεί λόγο για εξοντωτικό διωγμό, διάσπαση και χαντάκωμα του κόμματος αυτού; Έτσι το ΚΚΕ ρίχτηκε σε μια τραγική περιπέτεια και κρίση που συνεχίζεται ως τα σήμερα, και που ωφέλησε και ωφελεί αποκλειστικά και μόνο την κεφαλαιοκρατία στην Ελλάδα και τον ιμπεριαλισμό σ’ όλο τον κόσμο.

Για να λερώσουν τον Ζαχαριάδη, τον κατηγόρησαν για τυχοδιωκτισμό και ότι είναι πράχτορας του ταξικού εχθρού. Είναι απερίγραφτα τα μέσα που η επιτροπή Κούουσινεν-Ντεζ και οι διορισμένοι τους στην καθοδήγηση του ΚΚΕ χρησιμοποίησαν για να πετύχουν το σκοπό τους. Ζήτημα είναι αν θα βρεθεί άλλο παρόμοιο παράδειγμα στα χρονικά του παγκόσμιου κινήματός μας. Ο μαρξισμός-λενινισμός, η κομμουνιστική κομματική ηθική, οι λενινιστικές αρχές ισότητας και αλληλοσεβασμού στις σχέσεις ανάμεσα στ’ αδελφά κόμματα λερώθηκαν, στραπατσαρίστηκαν, στραγγαλίστηκαν.

Απ’ τα 1955 ως τα σήμερα πολλές φορές, κάθε χρόνο, απευθύνομαι στην ΚΕ του ΚΚΣΕ με την απαίτηση να δοθεί η δυνατότητα στο ΚΚΕ να βρει μόνο του διέξοδο απ’ την τραγική κρίση που του επιβλήθηκε απ’ όξω. Η απάντηση ήταν να δυναμώσουν τα μέτρα δίωξης ενάντια στον Ζαχαριάδη και σε χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ, στις χώρες όπου βρίσκονται εκπατρισμένοι. Οι επανειλημμένοι ισχυρισμοί του σ. Χρουστσόφ ότι στην Σοβ. Ένωση δεν υπάρχουν πολιτικοί διωκόμενοι, τουλάχιστο σ’ ότι αφορά τους Έλληνες εκπατρισμένους, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Εγώ ποτέ δε συμφώνησα με τα έργα της επιτροπής Κούουσινεν-Ντεζ, μα και ποτέ ανοιχτά δεν αναφέρθηκα στις διαφωνίες μου αυτές.

Ξέρω, και καταλαβαίνω ότι ενάντιά μου θα προβάλλουν σωρό από κατηγορίες, τόσο αβάσιμες όσο και ψεύτικές, γι’ αυτό η αλήθεια μπορεί να βρεθεί μονάχα με αντικειμενική έρευνα με βάση γεγονότα και ντοκουμέντα. Το γράφω αυτό, γιατί φτάσαν στο σημείο, για να δικαιολογήσουν το άρπαγμα του ενδεκάχρονου γυιού μου, όταν με έστειλαν στο δεύτερο τόπο εξορίας μου, στο Σουργκούτ, να προβάλουν τον επαίσχυντο ισχυρισμό ότι “αρνήθηκα κατηγορηματικά” να πάρω το παιδί μου μαζί μου.

Για την αιτία της κατάστασης και της κρίσης στο ΚΚΕ σας έγραψα στο γράμμα που σας έστειλα στα 1956, δια μέσου της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ. Απ’ αυτούς μπορείτε να ζητήσετε να σας δώσουν και όλη την αλληλογραφία μου με την Κ.Ε. του ΚΚΣΕ απ’ τα 1955 και δω.

Επαναλαβαίνω: η κατάσταση στο ΚΚΕ παραμένει τραγική προς χαρά αποκλειστικά και μόνο του ταξικού εχθρού. Γι’ αυτό επιμένω ότι και το ζήτημα αυτό πρέπει να συζητηθεί στην επικείμενη σύσκεψη των ΚΚ.

Παρακαλώ επίσης και πάλι να μου επιτρέψετε να ‘ρθω στην Κίνα για λόγους υγείας. Εδώ ουσιαστικά δεν έχω καμιά δυνατότητα για θεραπεία.

Παρακαλώ να μου γνωρίστε αν πήρατε το γράμμα μου αυτό.

Σουργκούτ

19 του Μάρτη 1962

Με σ.χ.

Ν.Ζ.

Διεύθυνσή μου:…

Πηγή: το βιβλίο με τον συκοφαντικό τίτλο του Πέτρου Ανταίου (Σταύρου Γιαννακόπουλου): Ν.Ζαχαριάδης, Θύτης και θύμα, εκδόσεις Φυτράκη, 1991, σ.σ.297-299.Διορθώθηκε η ορθογραφία του κειμένου. Ευχαριστίες στο διαχειριστή του ιστολογίου “Κόκκινο Μετερίζι” για την πηγή.

Κ.Κ. Ισπανίας (μ-λ): Σχετικά με την είσοδο του Vox στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας (03/12/2018)

Σχετικά με την είσοδο του Vox στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας

Ενότητα για ένα πολιτικό πρόγραμμα ενάντια στην ολιγαρχία!

 

Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ανδαλουσία φαίνεται ότι εξέπληξε την πλειοψηφία των πολιτικών αναλυτών και δυνάμεων. Αρκετοί κατέφυγαν στην εξήγησή του με κάθε είδους θεωρίες, ακόμα και συνωμοσιολογικές, όπως την παρέμβαση του γιάνκη γκουρού Στηβ Μπάνον προς υποστήριξη της φρανκικής δεξιάς του Vox. Ωστόσο, αυτό που συνέβη χτες στην Ανδαλουσία δεν είναι παρά άλλη μια απόδειξη (και είναι πολλές) του ότι ο εκφυλισμός του καθεστώς της Συνέχειας (σ.parapoda:του δικτατορικού καθεστώτος) συνεχίζει επιταχυνόμενος.

Το καθεστώς αυτό δεν είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίζει τα σοβαρότατα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα από τα οποία υποφέρουν οι λαϊκές τάξεις. Και αυτό το αναγκάζει σε μια ριζοσπαστικοποίηση της ταξικής πάλης και της πολιτικής του έκφρασης. Αυτή η ριζοσπαστικοποίηση προσωρινά βρίσκει μόνο την εκλογική της έκφραση στο στρατόπεδο της δεξιάς, στο οποίο έκανε την εμφάνισή της μια εναλλακτική (Vox) που, με τα αντιδραστικά του σχήματα, δεν αποφεύγει κριτικές στο σημερινό στάτους κβο και καλεί χωρίς περιστροφές στην κατάργηση του “συνταγματικού συμφώνου” και την εξάλειψη των περιορισμένων παραχωρήσεων στις οποίες, κατά τη σύναψή του, είχαν προβεί οι φρανκιστές προς τους σοσιαλφιλελεύθερους και τους ευρωκομμουνιστές ρεβιζιονιστές, με αντάλλαγμα το να μην αγγιχθούν οι βασικοί πυλώνες του “ύστερου φρανκισμού”.

Ας το δούμε αναλυτικά:

Δεν είναι η πρώτη φορά που η δεξιά νίκησε στις εκλογές στην Ανδαλουσία. Το 2012, το κόμμα με τις περισσότερες ψήφους και έδρες ήταν το Λαϊκό Κόμμα. Η διαφορά είναι ότι, τότε, μόνο τρεις δυνάμεις είχαν πετύχει να εκπροσωπηθούν κοινοβουλευτικά, ενώ χτες, η εκλογική βεντάλια άνοιξε, ιδιαίτερα, όπως είπαμε, από τα δεξιά.

Παρότι η μετακίνηση ψήφων από το Λαϊκό Κόμμα προς τους Θιουδαδάνος και το Vox είναι προφανής, δύο στοιχεία αποδεικνύουν ότι η τιμωρητική ψήφος των εργαζόμενων τάξεων έπληξε πρωτίστως τις ρεφορμιστικές (“Εμπρος Ανδαλουσία”) και τις σοσιαλφιλελεύθερες (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ισπανίας) δυνάμεις αντίστοιχα: το πρώτο από αυτά, η ισχυρή αποχή (41%), η δεύτερη μεγαλύτερη μετά τις εκλογές του 1990. Και, μαζί με αυτό, η πτώση του ΣΕΚΙ και του “Εμπρός Ανδαλουσία” που έχασαν αντίστοιχα 7,46% και 5,57% (400 και 282 χιλιάδες ψήφους, αντίστοιχα) σε σύγκριση με το 2015.

Από την άλλη, η ψήφος της δεξιάς διασπάστηκε σε τρία τμήματα: ένα από αυτά είναι το Vox, με θέσεις παρόμοιες με εκείνες της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, που παίζει με την αμφισημία της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα υπερασπίζεται θέσεις ανοιχτά αντιδραστικές σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, που προσεγγίζουν τον εθνικισμό τύπου Χοσέ Αντόνιο, ως αντίβαρο για τη δουλικότητά τους έναντι του γιάνκικου ιμπεριαλισμού. Σήμερα, η διάσπαση της δεξιάς ψήφου δυσκολεύει μια πιθανή συμμαχία των Θιουδαδάνος με τις άλλες δυο αντιδραστικές δυνάμεις: μια συμμαχία που, σε κάθε περίπτωση, γίνει δε γίνει, θα είναι συνέπεια παραγόντων ξένων προς τα λαϊκά συμφέροντα.

Το ζήτημα είναι πως, αν στη δεξιά αναδύονται δυνάμεις καθαρά αντιδραστικές που αμφισβητούν, τουλάχιστον τυπικά, το στάτους κβο που προέκυψε την περίοδο της μετάβασης (σ.parapoda:μετά το θάνατο του Φράνκο), στην αριστερά, συνεχίζουν να κυριαρχούν η σύγχυση και ο φόβος για ρήξη με ένα πολιτικό πλαίσιο που σοβαρά περιορίζει τους πολιτικούς στόχους του λαϊκού στρατοπέδου.

Η υψηλή αποχή και η παρακμή του σοσιαλφιλελευθερισμού και του θιουδαδανισμού (σ.parapoda: πολιτικό ρεύμα που αταξικά, δηλαδή, φιλοκαπιταλιστικά, θέτει ως υποκείμενο τον “πολίτη”) αποδεικνύουν την αποστροφή πλατιών στρωμάτων έναντι των πολιτικών τους, που δεν αλλάζουν τίποτε το ουσιαστικό από την ανησυχητική πολιτική και κοινωνική εκτροπή του καθεστώτος της συνέχειας. Μάλιστα, για παράδειγμα, η τιμωρητική προς τον θιουδαδανισμό ψήφο ήταν ιδιαίτερα ισχυρή σε εκείνες τις επαρχίες όπου στις προηγούμενες εκλογές είχε πετύχει τα καλύτερα αποτελέσματα, ιδίως στη Μάλαγα (-6,8%) και στο Κάδιθ (-6,4%).

Αυτές οι εκλογές, ωστόσο, λαμβάνουν χώρα σε ένα γενικό πλαίσιο επανενεργοποίησης του ρεπουμπλικανικού κινήματος, χαμηλής δημοτικότητας της μοναρχίας κλπ.

Αφότου έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα, ο αρχηγός των Ποδέμος Πάμπλο Ιγκλέσιας Τουριόν, δημοσίως κάλεσε στο σχηματισμό ενός αντιφασιστικού μετώπου. Το λέμε άλλη μια φορά: συμφωνούμε για την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας όλων των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων για να ανακόψουν τον φασισμό που έχει αναθαρρήσει: όμως, το σημείο σύγκλισης του λαϊκού στρατοπέδου πρέπει να βρίσκεται απέναντι από το καθεστώς της Συνέχειας, ενάντια σε αυτό.

Στην πραγματικότητα, επιμένουμε σε αυτό, η ανάδυση του Vox ως κοινοβουλευτικής δύναμης είναι μια ακόμα απόδειξη της διάσπασης της δεξιάς που αντιμετωπίζει την απειλή του να πρέπει να αποκηρύξει το στάτους κβο που της επέτρεπε ως τώρα να ελέγχει την κατάσταση, μπροστά στη συνεχή απαξίωση του μοναρχικού καθεστώτος της Συνέχειας. Μόνο η έλλειψη συνοχής και συντονισμού ανάμεσα στις δυνάμεις της αριστεράς εμπόδισαν το λαϊκό στρατόπεδο να ανακτήσει την πολιτική πρωτοβουλία.

Για αυτό το λόγο, το Μέτωπο που οι εργαζόμενες τάξεις χρειάζονται δεν μπορεί να συγκροτηθεί για να ασκεί την ίδια πολιτική που η θεσμική αριστερά ασκούσε μέχρι σήμερα. Δεν μπορεί να είναι ένα αντιφασιστικό μέτωπο για να συνεχίζεται η διατήρηση μιας αμφίσημης θέσης έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, ούτε για τη συνέχιση της αποπληρωμής με θρησκευτική ευλάβεια του χρέους προς το ευρωπαϊκό κεφάλαιο που αυτό προσπάθησε να δημιουργήσει με κερδοσκοπία και νοθεία. Αντίθετα, πρέπει να υπάρχει για να παλεύει ενάντια σε αυτές τις δομές που περιορίζουν την κυριαρχία μας και εμποδίζουν την υιοθέτηση μέτρων που χριεάζεται η πλειοψηφία για να αντιμετωπίσει την ολόπλευρη καπιταλιστική κρίση. Πρέπει να αναδεικνύει το σεβασμό στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης, αντί να κλείνει το μάτι στον ισπανιστικό εθνικισμό ως πολιορκητικό κριό για να τίθενται οι εργαζόμενοι ο ένας ενάντια στον άλλο. Είναι απαραίτητο να αναδειχτεί ως αίτημα η άμεση ανάκληση των βάρβαρων μεταρρυθμίσεων που υλοποιούν το ΣΕΚΙ και, με ιδιαίτερη ένταση, το Λαϊκό Κόμμα, τα τελευταία χρόνια. Χρειάζεται να υπάρχει ένα μέτωπο, εν συντομία, που να ορίζει ξεκάθαρα τους κοινούς στόχους, των οποίων οι ελάχιστες βάσεις περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα 8 σημείων του ρεπουμπλικανικού κινήματος*.

Αυτοί οι στόχοι πρέπει να στρέφονται ευθέως ενάντια στην κυριαρχία της ολιγαρχίας σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής της Ισπανίας γιατί, διαφορετικά, η δεξιά θα παίξει όπως προηγουμένως με το ότι δήθεν εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ριγμένης μικροαστικής τάξης και των εργαζόμενων τάξεων που έχουν σαρωθεί από μια κρίση που τους επηρεάζει σε όλους τους τομείς.

Οι εκλογές της Ανδαλουσίας της 2 Δεκέμβρη αφήνουν πάνω στο τραπέζι όλων των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων την επιτακτικότητα της προώθησης της αντιφασιστικής ενότητας, με θέσεις όμως σταθερές και ξεκάθαρες, θέσεις υπέρβασης του ξεπερασμένου καθεστώτως και οικοδόμησης της Λαϊκής και Ομόσπονδης Δημοκρατίας

Η φοβική στάση του ρεφορμισμού έναντι της αντίδρασης σε στιγμές σαν τη σημερινή, βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης που αμφισβητεί όλες τις βεβαιότητές της, δίνει όπλα στο φασισμό.

Αντιφασιστική ενότητα!

Ενότητα για ένα πολιτικό πρόγραμμα ενάντια στην ολιγαρχία!

Ενότητα για μια Λαϊκή και Ομόσπνδη Δημοκρατία!

Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας (μαρξιστικό-λενινιστικό)

3 Δεκέμβρη 2018

* Η πανισπανική Ρεπουμπλικανική σύνοδος (Junta Estatal Republicana) έχει μέλη, μεταξύ άλλων, τους εξής: ΚΚΙ, Ρεπουμπλικανική Αριστερά, Ένωση Πολιτών για τη Δημοκρατία, ΚΚΙ(μ-λ) Κίνημα για την 3η Δημοκρατία (mp3-Aragon), Ένωση Πολιτών Ναβάρρας για τη Δημοκρατία, Ίδρυμα Μαρξιστικών Ερευνών, Δίκτυο Δήμων για την Τρίτη Δημοκρατία, Ενωμένη Αριστερά, Κομμουνιστικές Νεολαίες (UJCE), Ρεπουμπλικάνοι, Ρεπουμπλικανικοί Ένωση, Ρεπουμπλικανική Συνέλευση Βίγο.

Τα 8 σημεία που ψήφισε έχουν ως εξής:

1.Πρόγραμμα σοκ ενάντια στην κρίση.

2.Ανάκτηση της λαϊκής κυριαρχίας.

3.Δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών.

4.Εθνική Ανεξαρτησία.

5.Έναρξη διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης.

6.Ανάκτηση της Ιστορικής Μνήμης.

7.Απόρριψη της ΕΕ των αγορών, για ισότητα και πλήρη δημοκρατικά δικαιώματα της γυναίκας.

8.Για την 3η Δημοκρατία.