Θάβοντας τη Νάκμπα: Πώς το Ισραήλ συστηματικά κρύβει τις αποδείξεις για την εκδίωξη των Παλαιστινίων το 1948

Έχει ξαναειπωθεί ότι το ζήτημα των Παλαιστινίων Προσφύγων δεν αφορά μόνο τους Παλαιστινίους αλλά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο λόγος είναι ότι το Ισραήλ προσπαθεί να δώσει νέο ορισμό στην έννοια “πρόσφυγας”: στην καλύτερη να μιλάμε για τον πρώτης γενιάς μόνο. Συνεπώς, με την πάροδο των ετών, να μην υφίσταται καν ζήτημα. Αν επικρατήσει αυτός ο ορισμός, τότε, νέες εθνοκαθάρσεις θα λάβουν χώρα παγκοσμίως, για τις οποίες, σε πολύ σύντομο διάστημα, δεν θα υπάρχει νομική βάση για να γίνεται λόγος. Αυτό αφορά ιδιαίτερα την Ελλάδα, όχι μόνο για τους νυν “δικούς της” πρόσφυγες, αλλά, ευρισκόμενη σε μια γειτονιά με πολεμικές συρράξεις, και για πιθανώς μελλοντικούς.

Διεθνείς δυνάμεις επιβλέπουν την εκκένωση του χωριού Ιράκ Αλ Μανσίγια, κοντά στο σημερινό Κιριάτ Γκατ, το Μάρτη του 1949. Συλλογή Μπένο Ρόθενμπεργκ/Κρατικά Αρχεία Ισραήλ

Σε κάθε περίπτωση, η φιλοϊμπεριαλιστική στρατηγική συμμαχία που εγκαινίασε ο Τσίπρας με το εθνοκαθαρτικό κατοχικό κράτος του Ισραήλ που συστηματικά παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, υπονομεύει αυτό το βασικό όπλο της Ελλάδας, και πρέπει να ακυρωθεί για το καλό της ειρήνης στην περιοχή και όλο τον κόσμο. Η δε συζήτηση για το Παλαιστινιακό Ζήτημα πρέπει να ξαναστραφεί γύρω από το ζήτημα της επιστροφής των παλαιστινίων προσφύγων στις περιοχές της Παλαιστίνης από όπου εκδιώχτηκαν από τις σιωνιστικές συμμορίες το 1948-1949, ακριβώς την περίοδο που ο Τραμπ παρουσιάζει ένα σχέδιο δήθεν ειρήνευσης (“Συμφωνία του Αιώνα”) που βγάζει εκτός συζήτησης το βασικό αυτό ζήτημα του Παλαιστινιακού, στα πλαίσια πρόκλησης ανάφλεξης στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και με άλλες ενέργειές του.

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να αποδώσει και το κίνημα αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό στο ζήτημα των Παλαιστινίων Προσφύγων, ακριβώς γιατί, μετά την φιλοϊμπεριαλιστική-φιλοσιωνιστική περίοδο Τσίπρα, έρχεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη που ήδη, με τις τροχιοδεικτικές βολές Γεωργιάδη και Βορίδη, δείχνει ότι επιθυμεί να “αναβαθμίσει” τις σχέσεις με τη σιωνιστική κρατική οντότητα, σε βάρος των λαών της περιοχής και της ειρήνης.

Η παρακάτω έρευνα, που πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε στην ισραηλινή εφημερίδα Χααρέτζ, αποκαλύπτει τη δράση μηχανισμών του Ισραήλ να εξαφανίσει τα αρχεία που αναφέρονται στην εκδίωξη των Παλαιστινίων από τις εστίες τους από τις σιωνιστικές συμμορίες αλλά και, αργότερα, από το Κράτος του Ισραήλ. Αν και η έρευνα είναι διαποτισμένη από ένα πνεύμα “έκπληξης” για το ότι αυτά συμβαίνουν σε μια “δημοκρατία”, και δίνει το λόγο ως και στους λογοκριτές για να χύσουν το δηλητήριό τους, σε αυτή περιέχονται συγκλονιστικά ντοκουμέντα για τη μεθοδικότητα και τη βαρβαρότητα της εκδίωξης των Παλαιστινίων που, όπως αναφέρει σε ένα παρατιθέμενο έγγραφο της εποχής ένας “κεντροαριστερός” ισραηλινός (και όχι ένας “αριστερός έλληνας αντισημίτης” που φαντασιώνονται κάποιοι), μοιάζει με πράξεις των Ναζί.

***

Θάβοντας τη Νάκμπα: Πώς το Ισραήλ συστηματικά κρύβει τις αποδείξεις για την εκδίωξη των Παλαιστινίων το 1948

Από την αρχή της περασμένης δεκαετίας, ομάδες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας “χτενίζουν” τοπικά αρχεία και απομακρύνει θησαυρούς ιστορικών ντοκουμέντων για να αποκρύψει τις αποδείξεις για τη Νάκμπα

της Χάγκαρ Σεζάφ

5 Ιούλη 2019

Πριν από τέσσερα χρόνια, η ιστορικός Ταμάρ Νόβικ έπεσε πάνω σε ένα έγγραφο που είχε βρει στο φάκελο του Γιόζεφ Βάσιτζ από το Αραβικό Τμήμα του αριστερόστροφου (σ.parapoda: σιωνιστικο-εργατικού) κόμματος Μάπαμ, στο αρχείο Γιάντ Γιάαρι στη Γκιβάτ Χαβίβα (σ.parapoda: ΜΚΟ που από το 1949 παίζει το ρόλο του πανεθνικού εκπαιδευτικού κέντρου της Ομοσπονδίας Κιμπούτζ του Ισραήλ). Το έγγραφο, που φαινόταν ότι περιέγραφε γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1948, άρχιζε ως εξής:

“Σάσφαφ [παλαιστινιακό χωριό κοντά στη Σάφεντ (σ.parapoda: στη βόρεια Παλαιστίνη, κοντά στο Λίβανο)]: 52 άντρες πιάστηκαν, δέθηκαν ο ένας με τον άλλο, έσκαψαν ένα λάκκο και τους πυροβόλησαν. 10 από αυτούς συνέχιζαν να σφαδάζουν. Ήρθαν γυναίκες και εκλιπαρούσαν για έλεος. Βρέθηκαν πτώματα 6 γερόντων. Υπήρχαν 61 πτώματα. 3 περιπτώσεις βιασμού, μία ανατολικά από τη Σάφεντ, ένα κορίτσι 14 ετών, 4 άντρες πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν. Έκοψαν τα δάχτυλά του ενός με μαχαίρι για να πάρουν το δαχτυλίδι που φορούσε”.

Ο συγγραφέας συνεχίζει περιγράφοντας κι άλλες σφαγές, λεηλασίες και κακομεταχειρίσεις που διέπραξαν οι ισραηλινές δυνάμεις στον Πόλεμο Ανεξαρτησίας του Ισραήλ. “Δεν υπάρχει όνομα στο έγγραφο και δεν είναι ξεκάθαρο ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό”, λέει η δρ. Νόβικ στη Χααρέτζ. “Επίσης κόβεται στο μισό. Το βρήκα πολύ συνταρακτικό. Γνώριζα ότι το γεγονός ότι είχα βρει ένα έγγραφο σαν αυτό, με καθιστούσε υπεύθυνη να ξεκαθαρίσω τι είχε συμβεί”.

Το χωριό Σάφσαφ στην Άνω Γαλιλαία κατελήφθη από τις Ισραηλινές Δυνάμεις κατά την Επιχείρηση Χιράμ προς τα τέλη του 1948. Το Μοσάβ Σαφσούφα δημιουργήθηκε πάνω στα συντρίμμια του. Υπήρχαν υπόνοιες, με την πάροδο των ετών, ότι η 7η Ταξιαρχία είχε διαπράξει εγκλήματα πολέμου στο χωριό. Αυτές οι κατηγορίες ενισχύονταν από το έγγραφο που βρήκε η Νόβικ, και το οποίο δεν ήταν προηγουμένως γνωστό στους ερευνητές. Θα μπορούσε επίσης να αποτελεί επιπρόσθετη ένδειξη ότι τα ανώτερα κλιμάκια του Ισραήλ γνώριζαν σε πραγματικό χρόνο τι συνέβαινε.

Η Νόβικ αποφάσισε να συζητήσει με άλλους ιστορικούς σχετικά με το έγγραφο. Ο Μπένι Μόρις, του οποίου τα βιβλία αποτελούν βασικά κείμενα για τη μελέτη της Νάκμπα – της “συμφοράς”, όπως οι Παλαιστίνιοι χαρακτηρίζουν το μαζικό εκπατρισμό από τη χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1948 –, της είπε ότι αυτός, επίσης, είχε συναντήσει παρόμοια έγγραφα κατά το παρελθόν. Αναφερόταν σε σημειώματα από το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Μάπαμ Ααρών Κοέν, στη βάση μιας ενημέρωσης που δόθηκε το Νοέμβρη του 1948 από τον Ίσραελ Γκαλίλι, τον πρώην αρχηγό του επιτελείου της πολιτοφυλακής Χαγκάνα, που αργότερα αποτέλεσε τις Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF, σ.parapoda: η επίσημη ονομασία του ισραηλινού στρατού). Οι σημειώσεις του Κοέν για το περιστατικό, που ο Μόρις είχε δημοσιεύσει, ανέφεραν: “Σάφσαφ: 52 άντρες δέθηκαν με σκοινί. Ρίχτηκαν σε ένα λάκκο και πυροβολήθηκαν. 10 σκοτώθηκαν. Γυναίκες εκλιπαρούσαν για έλεος. [Υπήρξαν] 3 περιπτώσεις βιασμών. Συνελήφθησαν και απελευθερώθηκαν. Βιάστηκε ένα κορίτσι 14 ετών. Άλλοι 4 σκοτώθηκαν. [Πάρθηκαν] Δαχτυλίδια με μαχαίρια”.

Η υποσημείωση του Μόρις (στο μνημειώδες “Η γέννηση του Προβλήματος των Παλαιστινίων Προσφύγων, 1947-1949”) αναφέρει ότι αυτό το έγγραφο είχε επίσης βρεθεί στο Αρχείο Γιάντ Γιάαρι. Όμως όταν η Νόβικ επέστρεψε για να εξετάσει αυτό το έγγραφο, προς έκπληξή της, ανακάλυψε ότι αυτό δεν υπήρχε πια εκεί.

Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, αρχικά εκτοπισμένοι στη Γάζα, επιβιβάζονται σε πλοία για το Λίβανο και την Αίγυπτο. Φωτό: Χραντ Νακασιάν/ Αρχεία ΟΗΕ 1949

“Αρχικά σκέφτηκα ότι ίσως ο Μόρις δεν ήταν ακριβής στην υποσημείωσή του, ότι ίσως είχε κάνει λάθος”, θυμάται η Νόβικ. “Μου πήρε κάποιο καιρό για να αναλογιστώ ότι υπήρχε πιθανότητα το έγγραφο να είχε απλώς εξαφανιστεί”. Όταν ρώτησε τους υπεύθυνους για το πού βρισκόταν το έγγραφο, της ειπώθηκε ότι είχε καταστεί μη προσβάσιμο στο Γιάντ Γιάαρι – με διαταγή του Υπουργείου Άμυνας.

Από τις αρχές της περασμένης δεκαετίας, ομάδες του Υπουργείου Άμυνας “χτενίζουν” τα αρχεία του Ισραήλ και απομακρύνουν ιστορικά ντοκουμέντα. Όμως δεν είναι μόνο έγγραφα σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ ή για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας που μεταφέρονται σε κρύπτες: Εκατοντάδες ντοκουμέντα έχουν αποκρυφτεί ως τμήμα μιας συστηματικής προσπάθειας να αποκρυφτούν οι αποδείξεις για τη Νάκμπα.

Το φαινόμενο εντοπίστηκε πρώτα από το Ινστιτούτο Έρευνας για την Ισραηλινο-Παλαιστινιακή Σύγκρουση “Άκεβοτ”. Σύμφωνα με μια έκθεση που συνέταξε το Ινστιτούτο, επικεφαλής της επιχείρησης είναι το Μάλμαμπ, το τμήμα ασφαλείας του Υπουργείου Άμυνας (το όνομα είναι ένα ακρώνυμο στην επίσημη εβραϊκή για το “διοικητή ασφαλείας του μηχανισμού άμυνας”), του οποίου οι δραστηριότητες και ο προϋπολογισμός είναι κάτι το μυστικό. Η έκθεση ισχυρίζεται ότι το Μάλμαμπ απομάκρυνε ιστορικά ντοκουμέντα παράνομα και χωρίς να έχει την εξουσιοδότηση, και τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις έχει σφραγίσει ντοκουμέντα που προηγουμένως είχαν επιτραπεί να είναι δημοσιεύσιμα από το στρατιωτικό λογοκριτή. Μερικά, μάλιστα, από τα έγγραφα που τέθηκαν σε κρύπτες είχαν ήδη δημοσιευτεί.

Μια έκθεση-έρευνα από τη Χααρέτζ βρήκε ότι το Μάλμαμπ είχε αποκρύψει καταθέσεις από αξιωματικούς του ισραηλινού στρατού για τη δολοφονία αμάχων και την ισοπέδωση χωριών, όπως και ντοκουμέντα για την εκδίωξη των Βεδουίνων κατά την πρώτη δεκαετία ύπαρξης του κράτους του Ισραήλ. Συζητήσεις που διεξήχθησαν από τη Χααρέτζ με διευθυντές δημοσίων αλλά και ιδιωτικών αρχείων αποκάλυψαν ότι προσωπικό του τμήματος ασφαλείας μεταχειριζόταν τα αρχεία σαν ιδιοκτησία του, και σε κάποιες περιπτώσεις απειλούσε τους ίδιους τους διευθυντές των αρχείων.

Ο Γιέχιελ Χορέβ, επικεφαλής επί δύο δεκαετίες, μέχρι το 2007, του Μάλμαμπ, παραδέχτηκε στη Χααρέτζ ότι αυτός άρχισε την εφαρμογή αυτού του σχεδίου το οποίο συνεχίζεται. Ισχυρίζεται ότι έχει νόημα να αποκρύπτονται τα γεγονότα του 1948 γιατί, αν αποκαλυφθούν, θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναταραχή στον αραβικό πληθυσμό της χώρας. Ερωτώμενος για το λόγο της απομάκρυνσης ντοκουμέντων που έχουν ήδη δημοσιευτεί, εξήγησε ότι στόχος είναι η υπονόμευση της αξιοπιστίας των μελετών για την ιστορία του προσφυγικού προβλήματος. Κατά την άποψη του Χορέβ, ένας ισχυρισμός ενός ερευνητή που υποστηρίζεται από ένα αυθεντικό ντοκουμέντο δεν είναι ίδιος με έναν ισχυρισμό που δεν μπορεί να αποδειχτεί ή να απορριφθεί.

Το έγγραφο που η Νόβικ αναζητούσε θα μπορούσε να ενισχύσει το έργο του Μόρις. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, η Χααρέτζ μπόρεσε πράγματι να βρει το υπόμνημα του Ααρών Κοέν, που συνοψίζει μια συνεδρίαση της Πολιτικής Επιτροπής του Μάπαμ για το θέμα των σφαγών και των εκδιώξεων το 1948. Οι συμμετέχοντες στη συνεδρίαση κάλεσαν σε συνεργασία με μια επιτροπή έρευνας που θα εξέταζε τα γεγονότα. Μια περίπτωση που η επιτροπή συζήτησε αφορούσε “σοβαρές ενέργειες” που διαπράχτηκαν στο χωριό Αλ Νταουαΐμα, ανατολικά του Κιριάτ Γκατ (σ.parapoda: θα ανήκε στο αραβικό κράτος της Παλαιστίνης, σύμφωνα με το ψήφισμα της ΓΣ του ΟΗΕ για τη διχοτόμηση και οικονομική ενοποίηση της Παλαιστίνης της 29/11/1947). Ένας συμμετέχοντας ανέφερε την αργότερα διαλυμένη παράνομη πολιτοφυλακή Λέχι ως σχετιζόμενη με αυτή. Πράξεις λεηλασίας επίσης αναφέρθηκαν: “Λοντ και Ράμλα, Μπερ Σεβά, δεν υπάρχει [αραβικό] μαγαζί το οποίο να μην έχει ανοιχτεί. Η 9η ταξιαρχία λέει 7, η 7η ταξιαρχία λέει 8”.

“Το κόμμα”, αναφέρει το έγγραφο προς το τέλος του, “είναι ενάντια στην εκδίωξη αν δεν υπάρχει στρατιωτική αναγκαιότητα για κάτι τέτοιο. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις αναφορικά με την αξιολόγηση της αναγκαιότητας. Και το καλύτερο είναι η περαιτέρω αποσαφήνιση. Αυτά που συνέβησαν στη Γαλιλαία – είναι ενέργειες Ναζί! Όλα τα μέλη μας πρέπει να αναφέρουν ό,τι γνωρίζουν”.

Η ισραηλινή εκδοχή

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά ντοκουμέντα για την πηγή του προβλήματος των Παλαιστινίων Προσφύγων γράφτηκε από έναν αξιωματικό στη Σάι, τον πρόγονο της μυστικής υπηρεσίας Σιν Μπετ. Πραγματεύεται τις αιτίες για τις οποίες η χώρα άδειασε τόσο πολύ από τους άραβες κατοίκους της, αναφερόμενο στις περιστάσεις κάθε χωριού. Συντάχθηκε στα τέλη του Ιούνη του 1948 και φέρει τον τίτλο “Η μετανάστευση των Αράβων της Παλαιστίνης”. (Βλ.μετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά εδώ)

Αυτό το έγγραφο αποτέλεσε τη βάση για ένα άρθρο που ο Μπένι Μόρις δημοσίευσε το 1986. Όταν το άρθρο δημοσιεύτηκε, το έγγραφο απομακρύνθηκε από το αρχείο και κατέστη μη προσβάσιμο για τους ερευνητές. Χρόνια αργότερα, η ομάδα του Μάλμαμπ επανεξέτασε το έγγραφο και διέταξε να παραμείνει απόρρητο. Δεν μπορούσε να γνωρίζει ότι, λίγα χρόνια αργότερα, ερευνητές από το “Άκεβοτ” θα έβρισκαν αντίγραφο του κειμένου και θα ενημέρωναν τους στρατιωτικούς λογοκριτές – που επέτρεψαν τη δημοσίευσή του άνευ όρων. Τώρα, μετά από χρόνια απόκρυψης, η ουσία του εγγράφου αποκαλύπτεται εδώ.

Το 25σέλιδο ντοκουμέντο αρχίζει με μια εισαγωγή που απροκάλυπτα εγκρίνει την εκκένωση των αραβικών χωριών. Σύμφωνα με το συγγραφέα του, ο Απρίλης “διέπρεψε στην αύξηση της μετανάστευσης”, ενώ ο Μάης “ευλογήθηκε με την εκκένωση του μέγιστου των περιοχών”. Η έκθεση έπειτα πραγματεύεται “τις αιτίες της αραβικής μετανάστευσης”. Σύμφωνα με το ισραηλινό αφήγημα, την ευθύνη για την Έξοδο από το Ισραήλ φέρουν άραβες πολιτικοί που ενθάρρυναν τον πληθυσμό να φύγει. Ωστόσο, σύμφωνα με το ντοκουμέντο, το 70% των Αράβων έφυγαν ως αποτέλεσμα εβραϊκών στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Παιδιά Παλαιστινίων περιμένοντας τη διανομή γάλακτος από τη Γιούνισεφ στο μοναστήρι των φραγκισκανών αδελφών στη Ναζαρέτ, την 1η Γενάρη 1950. Φωτό AW/OHE

Ο ανώνυμος συγγραφέας του κειμένου κατατάσσει τους λόγους για τη φυγή των Αράβων κατά σειρά σημαντικότητας. Ο πρώτος λόγος: “Άμεσες εβραϊκές ενέργειες εχθρότητας σε αραβικές περιοχές κατοικίας”. Ο δεύτερος λόγος ήταν η επίδραση τέτοιων ενεργειών σε γειτονικά χωριά. Τρίτες σε σημασία έρχονται “επιχειρήσεις από τους αποσχισθέντες (σ.parapoda: τρομοκράτες σιωνιστές)”, και συγκεκριμένα από την Ιργκούν και τη Λέχι. Τέταρτος λόγος για την Έξοδο των Αράβων ήταν εντολές από αραβικούς θεσμούς και “συμμορίες” (όπως το έγγραφο χαρακτηρίζει όλες τις αραβικές μαχητικές ομάδες). Πέμπτος ήταν οι “εβραϊκές “επιχειρήσεις ψιθύρων” για την εξώθηση των αράβων κατοίκων σε φυγή”, και έκτος παράγοντας ήταν τα “τελεσίγραφα για εκκένωση”.

Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι “αναμφίβολα, οι εχθρικές επιχειρήσεις ήταν η κύρια αιτία για τη μετακίνηση του πληθυσμού”. Επιπρόσθετα, “Τηλεβόες με μηνύματα στην αραβική γλώσσα απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους στις περιπτώσεις όπου αυτά χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα”. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις της Ιργκούν και της Λέχι, η έκθεση παρατηρεί ότι “πολλοί σε χωριά της κεντρικής Γαλιλαίας άρχισαν να φεύγουν μετά την απαγωγή των προκρίτων του Σεΐχ Μουάνις (σ.parapoda: 8,5 χλμ.βορείως της Γιάφα, εκκενώθηκε ήδη πριν την ίδρυση του Ισραήλ το Μάρτη του 1948 υπό την πίεση σιωνιστών τρομοκρατών, παρότι οι κάτοικοί του όχι μόνο δεν είχαν εμπλακεί σε εχθροπραξίες με Εβραίους, αλλά είχαν έρθει σε συμφωνία με τη “μετριοπαθή” σιωνιστική συμμορία Χαγκάνα και εμπόδισαν ως και μέλη του Αραβικού Απελευθερωτικού Στρατού να εισέλθουν. Τμήμα της έκτασης του χωριού έχει καταληφθεί από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ). Οι Άραβες έμαθαν ότι δεν είναι αρκετό να έλθουν σε συμφωνία με τη Χαγκάνα και ότι υπάρχουν και άλλοι Εβραίοι [δηλαδή, οι αποσχισθείσες πολιτοφυλακές] από τους οποίους πρέπει να προσέχουν”.

Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι τελεσίγραφα για φυγή χρησιμοποιήθηκαν ιδιαίτερα στην κεντρική Γαλιλαία, λιγότερο στην περιοχή του όρους Γκιλμπόα/Φάκουα (σ.parapoda: στα βόρεια όρια της πράσινης γραμμής). “Φυσικά, η χρήση αυτού του τελεσιγράφου, όπως το αποτέλεσμα της “φιλικής συμβουλής”, ερχόταν μετά από μια προετοιμασία του εδάφους με εχθρικές ενέργειες στην περιοχή”.

Ένα παράρτημα στο έγγραφο περιγράφει τις συγκεκριμένες αιτίες για την Έξοδο από κάθε μέρος αραβικών οικισμών: Έιν Ζεϊτούν: “η καταστροφή του χωριού από εμάς”· Κειτίγια: “παρενόχληση, απειλή δράσης””· Αλμανίγια: “η δράση μας, πολλοί σκοτώθηκαν””· Τίρα: “φιλική εβραϊκή συμβουλή””· Αλ Αμαρίρ: “μετά από ληστείες και δολοφονίες που διέπραξαν οι αποσχισθέντες””· Σούμσουμ: “τελεσίγραφό μας””· Μπιρ Σαλίμ: “επίθεση στο ορφανοτροφείο””· Ζαρνούκα: “κατάληψη και εκδίωξη”

Ευερεθιστότητα

Στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, το Κέντρο Γιτζχάκ Ράμπιν διεξήγε μια σειρά συνεντεύξεων με προσωπικότητες που κατείχαν στο παρελθόν θέσεις στη δημόσια ζωή και το στρατό, ως τμήμα ενός σχεδίου για την καταγραφή της δράσης τους κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Το μακρύ χέρι του Μάλμαμπ άρπαξε επίσης αυτές τις συνεντεύξεις. Η Χααρέτζ, η οποία απέκτησε τα αρχικά κείμενα πολλών από τις συνεντεύξεις, τα σύγκρινε με τις εκδοχές που είναι τώρα διαθέσιμες στο κοινό, αφότου πολλά τμήματα αυτών είχαν χαρακτηριστεί απόρρητα.

Αυτά περιλάμβαναν, για παράδειγμα, τμήματα της κατάθεσης του Ταξίαρχου ε.α. Αριέχ Σάλεβ για την πέραν των συνόρων εκδίωξη των κατοίκων ενός χωριού που αποκάλεσε “Σάμπρα”. Αργότερα στη συνέντευξη, οι ακόλουθες προτάσεις αφαιρέθηκαν: “Υπήρχε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα στην κοιλάδα. Υπήρχαν πρόσφυγες που επιθυμούσαν να επιστρέψουν στην κοιλάδα, στο Τρίγωνο [ένα σύμπλεγμα αραβικών χωριών και πόλεων στο ανατολικό Ισραήλ (σ.parapoda: περιοχή που παραδόθηκε από τους Ιορδανούς στο Ισραήλ κατά τις διαπραγματεύσεις ανακωχής του 1949)]. Τους εκδιώξαμε. Συναντήθηκα μαζί τους για να τους πίσω να μην θέλουν κάτι τέτοιο. Έχω σχετικά έγγραφα για αυτό”.

Σε μια άλλη περίπτωση, το Μάλμαμπ αποφάσισε να αποκρύψει το παρακάτω απόσπασμα από μια συνέντευξη που είχε ο ιστορικός Μποάζ Λεβ Τοβ με τον στρατηγό ε.α. Ελάντ Πέλεντ:

Λεβ Τοβ: “Μιλάμε για έναν πληθυσμό – γυναίκες και παιδιά;”

Πέλεντ: “Όλοι, όλοι. Ναι”.

Λεβ Τοβ: “Δεν τους διαχωρίζετε;”

Πέλεντ: «Το πρόβλημα είναι πολύ απλό. Ο πόλεμος διεξάγεται ανάμεσα σε δυο πληθυσμούς. Βγαίνουν έξω από το σπίτι τους”.

Λεβ Τοβ: “Αν το σπίτι υπάρχει, τότε έχουν κάπου να επιστρέψουν;”

Πέλεντ: “Δεν επρόκειτο για στρατούς ακόμα, αλλά για συμμορίες. Εμείς ήμαστε επίσης, στην πραγματικότητα, συμμορίες. Βγαίνουμε από το σπίτι και επιστρέφουμε στο σπίτι. Αυτοί βγαίνουν από το σπίτι και επιστρέφουν στο σπίτι. Είναι είτε δικό τους είτε δικό μας το σπίτι”.

Λεβ Τοβ: “Τα δυσάρεστα αισθήματα ανήκουν στη νεότερη γενιά;”

Πέλεντ: “Ναι, σήμερα. Όταν κάθομαι σε έναν καναπέ εδώ και σκέφτομαι τι συνέβη, όλων των ειδών οι σκέψεις μου έρχονται”.

Λεβ Τοβ: “Δεν ίσχυε το ίδιο τότε;”

Πέλεντ: “Κοιτάξτε, αφήστε με να σας πω κάτι ακόμα λιγότερο καλό, αλλά ωμό, για τη μεγάλη επιδρομή στη Σάσα [Παλαιστινιακό χωριό στην Άνω Γαλιλαία]. Ο στόχος ήταν, στην πραγματικότητα, να τους αποτρέψουμε, να τους πούμε: “Αγαπητοί φίλοι, η Πάλμαχ [οι “μονάδες κρούσης” της Χαγκάνα] μπορούν να φτάσουν σε οποιοδήποτε μέρος, δεν έχετε ασυλία». Αυτό ήταν η καρδιά των αραβικών οικισμών. Όμως τι κάναμε; Η διμοιρία μου ανατίναξε 20 σπίτια με οτιδήποτε υπήρχε μέσα.”

Λεβ Τοβ: “Ενώ, δηλαδή, κοιμούνταν άνθρωποι μέσα;”

Πέλεντ: “Υποθέτω. Αυτό που συνέβη εκεί, ήταν ότι φτάσαμε, μπήκαμε στο χωριό, φυτέψαμε μια βόμβα δίπλα από κάθε σπίτι και μετά o Χόμες έδωσε σήμα με τη σάλπιγγα, γιατί δεν είχαμε τότε ασύρματο, και αυτό ήταν το σήμα [για τις δυνάμεις μας] για να αποχωρήσουν. Κινηθήκαμε αντίστροφα: οι σκαπανείς μένουν, τραβάνε. Όλα ήταν πρωτόγονα. Ανάβουν το φυτίλι ή πιέζουν τον εκπυρσοκροτητή και πάνε όλα τα σπίτια”.

Ισραηλινοί στρατιώτες φυλάνε Παλαιστινίους στη Ράμλα το 1948. Συλλογή Μπένο Ρόθενμπεργκ/ Αρχεία IDF και Υπουργείου Άμυνας

Άλλο ένα απόσπασμα, που το Υπουργείο Άμυνας ήθελε να κρατήσει μακριά από το κοινό, υπάρχει στη συνέντευξη του δρ. Λεβ Τοβ με τον στρατηγό Αβραάμ Ταμίρ:

Ταμίρ: “Ήμουν υπό τις διαταγές του Τσέρα [Στρατηγού Τζβι Τζουρ, αργότερα αρχηγός ΓΕΣ του ισραηλινού στρατού] και είχα εξαιρετική συνεργασία μαζί του. Μου έδωσε ελευθερία δράσης – μη ρωτάς – και έτυχε να είμαι επικεφαλής του προσωπικού και του επιχειρησιακού έργου κατά τη διάρκεια δυο εξελίξεων που προέκυψαν από την πολιτική του [πρωθυπουργού Δαβίδ] Μπεν Γκουριόν. Η μια εξέλιξη σημειώθηκε όταν αναφορές έφτασαν σχετικά με πορείες προσφύγων από την Ιορδανία προς τα εγκαταλελειμμένα χωριά [που σήμερα βρίσκονται στο Ισραήλ]. Και τότε, ο Μπεν Γκουριόν θέτει ως πολιτική το ότι πρέπει να καταστρέψουμε [τα χωριά] ώστε να μην έχουν πουθενά να επιστρέψουν. Δηλαδή, όλα τα αραβικά χωριά, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονταν στην [περιοχή που καλυπτόταν από την] Κεντρική Διοίκηση, τα περισσότερα από αυτά”.

Λεβ Τοβ: “Αυτά που ακόμα έχουν μείνει όρθια;”

Ταμίρ: “Αυτά που δεν κατοικούνταν ακόμα από Ισραηλινούς. Υπήρχαν μέρη όπου είχαμε ήδη εγκαταστήσει Ισραηλινούς, όπως τη Ζακαρίγια και άλλα μέρη. Όμως τα περισσότερα από αυτά ήταν ακόμα εγκαταλελειμμένα χωριά”.

Λεβ Τοβ: “Που είχαν μείνει όρθια;”

Ταμίρ: “Ναι. Ήταν απαραίτητο, ώστε να μην υπάρχει μέρος για αυτούς να επιστρέψουν. Έτσι, κινητοποίησα όλες τις μονάδες μηχανικού της Κεντρικής Διοίκησης και εντός 48 ωρών ανατίναξα όλα εκείνα τα χωριά. Τελεία. Δεν υπήρχε πια μέρος να επιστρέψουν”.

Λεβ Τοβ: “Χωρίς δισταγμό, υποθέτω”.

Ταμίρ: “Χωρίς δισταγμό. Αυτή ήταν η πολιτική. Κινητοποίησα κόσμο, εκτέλεσα και το έφερα εις πέρας”.

Κιβώτια σε κρύπτες

Η κρύπτη στο Κέντρο Έρευνας και Τεκμηρίωσης Γιαντ Γιάαρι βρίσκεται στο πρώτο υπόγειο. Στην κρύπτη, η οποία στην πραγματικότητα είναι ένα μικρό, καλά ασφαλισμένο δωμάτιο, υπάρχουν βουνά από κιβώτια με απόρρητα έγγραφα. Το αρχείο φιλοξενεί υλικά από το κίνημα Χασομέρ Χατζάιρ, το κίνημα Κιμπούτζ Χαάρτζι, το Μάπαμ, το Μέρετζ και άλλες οργανώσεις, όπως την “Ειρήνη Τώρα”.

Διευθυντής του αρχείου είναι ο Ντούντου Αμιτάι, που είναι επίσης πρόεδρος της Ένωσης Ισραηλινών Αρχειονόμων. Σύμφωνα με τον Αμιτάι, προσωπικό του Μάλμαμπ επισκεπτόταν το αρχείο τακτικά μεταξύ 2009-2011. Το προσωπικό του αρχείου αναφέρει ότι ομάδες από το τμήμα ασφαλείας – δύο συνταξιούχοι του Υπουργείου Άμυνας χωρίς κατάρτιση στη διαχείριση αρχείων – εμφανίζονταν δύο ή τρεις φορές τη βδομάδα. Αναζητούσαν έγγραφα βάσει των ακόλουθων λέξεων-κλειδιά, όπως “πυρηνικά”, “ασφάλεια” και “λογοκρισία”, και επίσης αφιέρωναν σημαντικό χρόνο στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και τη μοίρα των αραβικών χωριών που υπήρχαν πριν από το 1948.

“Στο τέλος, μας έδωσαν μια συνοπτική έκθεση, στην οποία ανέφεραν ότι είχαν εντοπίσει μερικές δεκάδες ευαίσθητα έγγραφα”, λέει ο Αμιτάι. “Συνήθως δεν αποσπούμε μεμονωμένους φακέλους, επομένως, δεκάδες αρχεία στην ολότητά τους ήρθαν στην κρύπτη μας και απομακρύνθηκαν από το δημόσιο κατάλογο”. Ένας φάκελος μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από 100 έγγραφα.

Ένας από τους φακέλους που σφραγίστηκαν πραγματευόταν τη στρατιωτική κυβέρνηση που ήλεγχε τις ζωές των αράβων πολιτών του Ισραήλ από το 1948 ως το 1966. Επί χρόνια, τα έγγραφα ήταν αποθηκευμένα στην ίδια κρύπτη και δεν ήταν προσβάσιμα στους ερευνητές. Πρόσφατα, μετά από αίτημα του καθηγητή Γάντι Αλγάζι, ιστορικού από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, ο ίδιος ο Αμιτάι εξέτασε το φάκελο και απεφάνθη ότι δεν υπήρχε λόγος να μην αποσφραγιστεί, παρά την άποψη του Μάλμαμπ.

Σύμφωνα με τον Αλγάζι, θα μπορούσαν να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την απόφαση του Μάλμαμπ να κρατά τους φακέλους απόρρητους. Ένας από αυτούς έχει να κάνει με ένα μυστικό παράρτημα που περιλαμβάνεται σε μια έκθεση μιας επιτροπής που εξέτασε τη δράση της στρατιωτικής κυβέρνησης. Η έκθεση πραγματεύεται σχεδόν εξ ολοκλήρου μάχες για θέματα ιδιοκτησίας γης ανάμεσα στο κράτος και άραβες πολίτες και μόλις που καταπιάνεται με ζητήματα ασφαλείας.

Μια άλλη πιθανότητα είναι μια έκθεση το 1958 από την υπουργική επιτροπή που επέβλεπε τη στρατιωτική κυβέρνηση. Σε ένα από τα μυστικά παραρτήματα της έκθεσης, ο στρατηγός Μίσαελ Σάχαμ, ανώτατος αξιωματούχος της στρατιωτικής κυβέρνησης, εξηγεί ότι ένας λόγος για τη μη διάλυση του μηχανισμού στρατιωτικού νόμου είναι η ανάγκη για περιορισμό της πρόσβασης των αράβων πολιτών στην αγορά εργασίας και η παρεμπόδιση της επανεγκατάστασης στα κατεστραμμένα χωριά.

Μια τρίτη πιθανή εξήγηση για την απόκρυψη του φακέλου έχει να κάνει με πρώην αδημοσίευτες μαρτυρίες για την εκδίωξη Βεδουίνων. Τις παραμονές της ίδρυσης του Ισραήλ, περίπου 100.000 Βεδουίνοι κατοικούσαν στη Νεγκέβ (σ.parapoda: το νότιο τμήμα της Παλαιστίνης). Τρία χρόνια αργότερα, ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε 13.000. Τα χρόνια του πολέμου της ανεξαρτησίας και μετά από αυτόν, διεξήχθησαν πλήθος επιχειρήσεων εκδίωξης στο νότο της χώρας. Σε μια περίπτωση, παρατηρητές του ΟΗΕ ανέφεραν ότι το Ισραήλ είχε εκδιώξει 400 Βεδουίνους από τη φυλή Αζάζμα και έκαναν λόγο για σκηνές που καίγονταν. Η επιστολή που υπάρχει στον απόρρητο φάκελο περιγράφει μια παρόμοια εκδίωξη που έλαβε χώρα το 1956, όπως αναφέρει ο γεωλόγος Αβραάμ Πάρνς:

Η εκκένωση του Ιράκ Αλ Μανσίγια, κοντά στο Κιριάτ Γκατ, το Μάρτη του 1949. Συλλογή Μπένο Ρόθενμπεργκ/Αρχεία Ισραηλινού Στρατού και Υπουργείου Άμυνας

“Πριν από ένα μήνα ταξιδέψαμε στη Ραμόν (σ.parapoda: περιοχή στη Νεγκέβ). Οι Βεδουίνοι στην περιοχή Μοχίλα (σ.parapoda: λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Ραμόν) ήρθαν σε εμάς με τα κοπάδια και τις οικογένειές τους και μας πρότειναν να καθίσουμε να φάμε μαζί τους. Τους απάντησα ότι είχαμε πάρα πολύ δουλειά να κάνουμε και δεν είχαμε χρόνο. Στην επίσκεψή μας αυτή τη βδομάδα, κατευθυνθήκαμε ξανά προς τη Μοχίλα. Αντί για Βεδουίνους και τα κοπάδια τους, υπήρχε νεκρική σιγή. Πολλά κουφάρια από καμήλες ήταν διάσπαρτα στην περιοχή. Μάθαμε ότι τρεις μέρες νωρίτερα, οι IDF είχαν “ξεσκίσει” τους Βεδουίνους και καταστρέψει τα κοπάδια τους – τις καμήλες με πυροβολισμούς, τα πρόβατα με χειροβομβίδες. Έναν από τους Βεδουίνους που άρχισε να διαμαρτύρεται, τον σκότωσαν, οι υπόλοιποι έφυγαν”.

Η μαρτυρία συνέχιζε: “Δύο εβδομάδες νωρίτερα, είχαν διαταχτεί να μείνουν εκεί που βρίσκονταν για την ώρα, μετά διατάχτηκαν να φύγουν και, για να επισπεύδονται οι εξελίξεις, περίπου 500 κεφάλια σφαγιάστηκαν… Η εκδίωξη εκτελέστηκε “αποτελεσματικά””. Η επιστολή συνεχίζει με την παράθεση όσων ένας από τους στρατιώτες είπε στον Παρνς, σύμφωνα με τη μαρτυρία του τελευταίου: “Δεν θα έφευγαν αν δεν τους ξεσκίζαμε τα κοπάδια. Ένα νεαρό κορίτσι, περίπου 16 ετών, μας προσέγγισε. Είχε ένα κολιέ με χάντρες και με ένα μπρούτζινο φίδι. Της βγάλαμε το κολιέ και καθένας μας πήρε μια χάντρα για ενθύμιο”.

Η επιστολή αρχικά είχε σταλεί στο βουλευτή Γιαακώβ Ούρι, του Μαπάι (προπομπό του Εργατικού Κόμματος), που το προώθησε στον Υπουργό Ανάπτυξης Μορδεχάι Μπέντοβ (του Μάπαμ). Ο Ούρι έγραψε στον Μπέντοβ “Η επιστολή του με σόκαρε”. Ο τελευταίος διένειμε την επιστολή σε όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, γράφοντας “Άποψή μου είναι ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί απλώς να αγνοήσει τα γεγονότα που περιγράφονται στην επιστολή”. Ο Μπέντοβ πρόσθεσε ότι, με δεδομένο το σοκαριστικό περιεχόμενο της επιστολής, ζητούσε εμπειρογνώμονες ασφαλείας να ελέγξουν την αξιοπιστία του. Αυτοί επιβεβαίωσαν ότι το περιεχόμενο “πράγματι, γενικά, αντιστοιχεί στην πραγματικότητα”.

Ήταν κατά τη διάρκεια της θητείας του ιστορικού Τούβια Φρίλινγκ ως του βασικού αρχειονόμου του Ισραήλ, από το 2001 ως το 2004, που το Μάλμαμπ διεξήγε τις πρώτες επιδρομές του στα αρχεία. Αυτό που είχε αρχίσει ως επιχείρηση για την αποτροπή διαρροής μυστικών για τα πυρηνικά, λέει, κατέληξε, με τον καιρό, σε ένα σχέδιο μεγάλης κλίμακας λογοκρισίας.

Η δικαιολογία περί πυρηνικών

“Παραιτήθηκα τρία χρόνια αργότερα, και αυτός ήταν ένας από τους λόγους”, εξηγεί ο καθηγητής Φρίλινγκ. “Ο χαρακτηρισμός των εγγράφων για τον αραβικό εκπατρισμό του 1948 ως απορρήτων είναι ακριβώς ένα παράδειγμα του τι φοβόμουν. Το σύστημα αποθήκευσης και αρχειοθέτησης δεν είναι ένα όπλο των δημοσίων σχέσεων του κράτους. Αν υπάρχει κάτι που δεν σου αρέσει – τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή. Μια υγιής κοινωνία μαθαίνει και από τα λάθη της επίσης”.

Γιατί, τότε, ο Φρίλινγκ επέτρεψε την πρόσβαση στα αρχεία στο Υπουργείο Άμυνας; Ο λόγος, λέει, ήταν η πρόθεση να δοθεί δημόσια πρόσβαση σε αρχειακό υλικό μέσω διαδικτύου. Σε συζητήσεις για τη συνθετότητα του ζητήματος της ψηφιοποίησης του υλικού, εκφράστηκε η ανησυχία ότι αναφορές στα έγγραφα για ένα “συγκεκριμένο θέμα” μπορούσαν να δημοσιευτούν κατά λάθος. Το θέμα, φυσικά, είναι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ. Ο Φρίλινγκ επιμένει ότι η μόνη άδεια που δόθηκε στο Μάλμαμπ ήταν να αναζητήσει έγγραφα μόνο για αυτό το θέμα.

Όμως η δράση του Μάλμαμπ αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα ενός ευρύτερου προβλήματος. Ο Φρίλινγκ επισημαίνει: “Το 1998, η περίοδος χαρακτηρισμού των [παλιότερων εγγράφων των] αρχείων της Σιν Μπετ και της Μοσάντ ως απορρήτων έληξε. Επί χρόνια αυτές οι υπηρεσίες απαξίωναν τον ανώτατο αρχειονόμο. Όταν ανέλαβα, ζήτησαν η περίοδος χαρακτηρισμού όλων των υλικών ως απορρήτων να επεκταθεί χρονικά [από τα 50 στα 70] χρόνια, κάτι το γελοίο – τα περισσότερα από τα υλικά μπορούν να ανοιχτούν”.

Το 2010, η περίοδος αυτή επεκτάθηκε σε 70 χρόνια. Τον περασμένο Φλεβάρη επεκτάθηκε ξανά, στα 90 χρόνια, παρά την αντίθεση του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχείων”. “Το κράτος μπορεί να επιβάλλει το χαρακτηρισμό κάποιων από τα έγγραφά του ως απορρήτων”, λέει ο Φρίλινγκ. “Το ζήτημα είναι αν το θέμα της ασφάλειας δεν δρα ως ένα είδος συγκάλυψης. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό έχει καταστεί ήδη ένα αστείο”.

Κατά την άποψη του Ντούντου Αμιτάι από το Γιάντ Γιάαρι, η εμπιστευτικότητα που έχει επιβληθεί από το Υπουργείο Άμυνας πρέπει να αμφισβητηθεί. Την περίοδο που βρισκόταν αυτός στο τιμόνι, ένα από τα έγγραφα που τέθηκαν σε κρύπτη ήταν μια διαταγή από έναν στρατηγό του Ισραηλινού Στρατού, κατά τη διάρκεια μιας εκεχειρίας στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, τα στρατεύματά του να απέχουν από βιασμούς και λεηλασίες. Ο Αμιτάι τώρα έχει πρόθεση να πάρει τα ντοκουμέντα που είχαν τεθεί στην κρύπτη, ειδικά όσα έχουν να κάνουν με το 1948, και να ανοίξει ό,τι είναι δυνατό. “Θα το κάνουμε προσεκτικά και υπεύθυνα, αναγνωρίζοντας όμως ότι το Κράτος του Ισραήλ πρέπει να μάθει πώς να αντιμετωπίζει τις λιγότερο ευχάριστες πτυχές της ιστορίας του”.

Το προσωπικό του υπουργείου δεν επισκέπτεται πλέον το Γιάντ Γιάαρι, όμως συνεχίζει να “χτενίζει” έγγραφα στο Γιάντ Ταμπένκιν, το κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης του Ενιαίου Κινήματος Κιμπούτζ. Ο διευθυντής του, Ααρών Αζάτι, ήλθε σε συμφωνία με τις ομάδες του Μάλμαμπ, βάσει της οποίας έγγραφα θα μεταφερθούν στην κρύπτη μόνο αν αυτός πειστεί ότι κάτι τέτοιο δικαιολογείται. Όμως στο Γιάντ Ταμπένκιν, επίσης, το Μάλμαμπ, έχει επεκτείνει τις έρευνές του πέραν του πεδίου του πυρηνικού προγράμματος και έχει συμπεριλάβει συνεντεύξεις από το προσωπικό του αρχείου με πρώην μέλη της Πάλμαχ, “χτενίζοντας” υλικό ακόμα και για την ιστορία των οικισμών εποίκων στα κατεχόμενα εδάφη.

Το Μάλμαμπ έχει, για παράδειγμα, δείξει ενδιαφέρον, στο γραμμένο στην επίσημη εβραϊκή γλώσσα βιβλίο “Μια δεκαετία διακριτικότητας: Η πολιτική του εποικισμού στα εδάφη 1967-1977”, που δημοσιεύτηκε στο Γιάντ Ταμπένκιν το 1992 και γράφτηκε από τον Γιέχιελ Αντμόνι, διευθυντή του Τμήματος Εποικισμού του Εβραϊκού Πρακτορείου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας στην οποία αναφέρεται το βιβλίο. Το βιβλίο αναφέρει ένα σχέδιο για τη μεταφορά παλαιστινίων προσφύγων στην Κοιλάδα του Ιορδάνη και στο ξερίζωμα 1.540 οικογενειών Βεδουίνων από την περιοχή Ράφα της Λωρίδας της Γάζας το 1972, συμπεριλαμβανομένης μιας επιχείρησης που περιλάμβανε το σφράγισμα πηγαδιών από τον Ισραηλινό Στρατό. Παραδόξως, στην περίπτωση των Βεδουίνων, ο Αντμόνι αναφέρει ότι ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιαακώβ Σιμσών Σαπίρα είπε: “δεν είναι απαραίτητο να πηγαίνουμε τη συζήτηση περί ασφαλείας τόσο μακριά. Ολόκληρη η υπόθεση με τους Βεδουίνους δεν αποτελεί ένα ένδοξο κεφάλαιο του Κράτους του Ισραήλ”.

Παλαιστίνιοι πρόσφυγες φεύγουν από το χωριό τους, άγνωστη τοποθεσία, 1948. Αρχείο UNRWA

Σύμφωνα με τον Αζάτι, “Οδεύουμε όλο και περισσότερο σε ένα σφίξιμο του κλοιού. Παρότι βρισκόμαστε στην εποχή της ανοιχτότητας και της διαφάνειας, υπάρχουν προφανώς δυνάμεις που τραβάνε τα πράγματα προς την αντίθετη κατεύθυνση”.

Επιβολή μυστικότητας χωρίς εξουσιοδότηση

Ένα χρόνο πριν, η νομική σύμβουλος των Αρχείων του Κράτους, δικηγόρος Ναόμι Αλντούμπι, έγραψε την άποψή της σε ένα κείμενο με τίτλο “Φάκελοι στα Δημόσια Αρχεία κλεισμένοι από αναρμόδιους”. Σύμφωνα με αυτήν, για την πολιτική προσβασιμότητας στα δημόσια αρχεία αρμόδιος είναι ο διευθυντής κάθε ιδρύματος.

Παρά την άποψη της Αλντούμπι, ωστόσο, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι αρχειονόμοι που ήρθαν αντιμέτωποι με αδικαιολόγητες αποφάσεις από το Μάλμαμπ δεν έφεραν αντίρρηση – αυτό συνέβαινε, μέχρι το 2014, όταν το προσωπικό του Υπουργείου Άμυνας έφτασε στο αρχείο του Ινστιτούτου Ερευνών Χάρι Σ. Τρούμαν στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Προς έκπληξη των επισκεπτών, το αίτημά τους να εξετάσουν το αρχείο – που περιλαμβάνει συλλογές του πρώην επικεφαλής και διπλωμάτη Άμπα Έμπαν και του στρατηγού ε.α. Σλόμο Γκαζίτ – απορρίφθηκε από τον τότε διευθυντή του, Μεναχέμ Μπλοντχάιμ.

Σύμφωνα με τον Μπλοντχάιμ, “τους είπα ότι τα σχετικά έγγραφα έχουν ηλικία πολλές δεκαετίες, και ότι δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα ασφαλείας που θα δικαιολογούσε τον περιορισμό στην πρόσβαση σε αυτά στους ερευνητές. Μου απάντησαν λέγοντας: “Και αν υποθέσουμε ότι υπάρχει μια μαρτυρία εδώ ότι πηγάδια δηλητηριάστηκαν κατά τη διάρκεια του Πολέμου Ανεξαρτησίας;”. Απάντησα, “ε, αυτοί οι άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη”.

Η άρνηση του Μπλοντχάιμ οδήγησε σε μια συνεδρίαση με έναν ανώτερο αξιωματούχο του υπουργείου, μόνο που αυτή τη φορά η στάση με την οποία ήρθε αντιμέτωπος ήταν διαφορετική και διατυπώθηκαν ρητά απειλές. Τελικά, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία.

Ο Μπένι Μόρις δεν εκπλήσσεται για τη δράση του Μάλμαμπ. “Γνώριζα για αυτήν”, λέει. “Όχι επίσημα, κανένας δεν με πληροφόρησε για αυτή, όμως ήρθα αντιμέτωπος με αυτή, όταν ανακάλυψα ότι έγγραφα που είχα δει στο παρελθόν ήταν πλέον σφραγισμένα. Υπήρχαν ντοκουμέντα στο αρχείο του Ισραηλινού Στρατού που χρησιμοποίησα για ένα άρθρο για το Ντέιρ Γιασίν (σ.parapoda: χωριό στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, όπου, πριν καν την ίδρυση του Ισραήλ, στις 9 Απρίλη 1948, οι σιωνιστικές συμμορίες Ιργκούν και Λέχι έσφαξαν πάνω από 100 κατοίκους), τα οποία τώρα είναι σφραγισμένα. Όταν ξαναπήγα στα αρχεία δεν μου επιτράπηκε να δω ξανά το αυθεντικό σχετικό έγγραφο, επομένως επεσήμανα σε μια υποσημείωση [στο άρθρο] ότι τα Κρατικά Αρχεία αρνήθηκαν την πρόσβαση σε ντοκουμέντα που είχα δημοσιεύσει πριν από 15 χρόνια”.

Η περίπτωση του Μάλμαμπ είναι ένα μόνο παράδειγμα της μάχης που διεξάγεται για την πρόσβαση στα αρχεία στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή του Ινστιτούτου Άκεβοτ, Λιόρ Γιάβνε “Το αρχείο του Ισραηλινού Στρατού, που είναι το μεγαλύτερο στο Ισραήλ, είναι σφραγισμένο σχεδόν ερμητικά. Μόλις 1% του υλικού είναι ανοιχτό. Το αρχείο της Σιν Μπετ, που περιλαμβάνει υλικά τεράστιας σημασίας [για τους ερευνητές], είναι εντελώς κλειστό πέρα από λίγα έγγραφα”.

Μια έκθεση που συνέταξε ο Γιαακώβ Λοζόβικ, πρώην επικεφαλής αρχειονόμος στα Κρατικά Αρχεία, κατά τη συνταξιοδότησή του, αναφέρεται στο μακρύ χέρι του μηχανισμού της Άμυνας στο αρχειακό υλικό της χώρας. Σε αυτή, γράφει: “Μια δημοκρατία δεν πρέπει να αποκρύπτει πληροφορίες επειδή αυτές δύναται να ντροπιάζουν το κράτος. Στην πράξη, ο μηχανισμός ασφαλείας του Ισραήλ και, ως ένα βαθμό, αυτός των εξωτερικών σχέσεων επίσης, παρεμβαίνουν στη [δημόσια] συζήτηση”.

Υποστηρικτές της απόκρυψης διατυπώνουν διάφορα επιχειρήματα, επισημαίνει ο Λοζόβικ: “Η αποκάλυψη των γεγονότων θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους εχθρούς μας να μας καταφέρουν ένα πλήγμα και να αποδυναμώσουν την αποφασιστικότητα των φίλων μας· θα μπορούσε να εξοργίσει τον αραβικό πληθυσμό· θα μπορούσε να εξασθενίσει τα επιχειρήματα του κράτους σε δικαστήρια· και αυτό που θα αποκαλυπτόταν, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ισραηλινά εγκλήματα πολέμου.” Ωστόσο, λέει: “Όλα αυτά τα επιχειρήματα πρέπει να απορριφθούν. Πρόκειται για μια απόπειρα να αποκρυφτεί η ιστορική αλήθεια προκειμένου να διαρθρωθεί μια πιο βολική εκδοχή”.

Τι ισχυρίζεται το Μάλμαμπ

Ο Γιέχιελ Χορέβ ήταν ο φύλακας των μυστικών του μηχανισμού ασφαλείας για πάνω από δύο δεκαετίες. Ήταν επικεφαλής του τμήματος ασφαλείας του Υπουργείου Άμυνας από το 1986 ως το 2007 και φυσικά έμενε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Προς τιμήν του, τώρα συμφώνησε να μιλήσει ευθέως στη Χααρέτζ για το σχέδιο για τα αρχεία.

“Δεν θυμάμαι πότε ξεκίνησε”, λέει ο Χορέβ, “όμως γνωρίζω ότι εγώ το ξεκίνησα. Αν δεν κάνω λάθος, άρχισε όταν κάποιοι θέλησαν να δημοσιεύσουν έγγραφα από τα αρχεία. Έπρεπε να δημιουργήσουμε ομάδες για να εξετάσουν το όλο υλικό”.

Από συζητήσεις με διευθυντές αρχείων, καθίσταται ξεκάθαρο ότι μεγάλο μέρος των ντοκουμέντων στα οποία έχει επιβληθεί εμπιστευτικότητα έχουν να κάνουν με τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Εντάσσεται η απόκρυψη των γεγονότων του 1948 στους σκοπούς του Μάλμαμπ;

Παλαιστίνιοι πρόσφυγες στην περιοχή της Ράμλα, 1948. Μπόρις Κάρμι/Αρχεία Ισραηλινού Στρατού και Μηχανισμού Άμυνας 

“Τι σημαίνει “εντάσσεται στους σκοπούς”; Το ζήτημα εξετάζεται βάσει μιας προσέγγισης για το αν θα μπορούσε να βλάψει τις διεθνείς σχέσεις και το μηχανισμό Άμυνας του Ισραήλ. Αυτά είναι τα κριτήρια. Νομίζω ότι αυτό είναι ακόμα επίκαιρο. Από το 1948, δεν έχει υπάρξει ειρήνη. Μπορεί να σφάλλω, όμως, από όσο γνωρίζω, η αραβοϊσραηλινή σύγκρουση δεν έχει επιλυθεί. Επομένως, πράγματι, θα μπορούσε να ισχύει ότι τα προβληματικά θέματα παραμένουν τέτοια”.

Ερωτώμενος με ποιο τρόπο τέτοια έγγραφα θα μπορούσαν να είναι προβληματικά, ο Χορέβ μιλά για την πιθανότητα αναταραχής στις τάξεις των αράβων πολιτών της χώρας. Κατά την άποψή του, κάθε έγγραφο πρέπει να μελετάται ενδελεχώς και να κρίνεται ξεχωριστά.

Αν τα γεγονότα του 1948 δεν ήταν γνωστά, θα μπορούσαμε να συζητάμε για το αν αυτή η προσέγγιση είναι η σωστή. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πολλές μαρτυρίες και μελέτες έχουν εμφανιστεί για την ιστορία του προσφυγικού προβλήματος. Όμως ποιος είναι ο λόγος για να κρύβονται πράγματα;

“Το ζήτημα είναι αν μπορεί να βλάψει ή όχι. Πρόκειται για ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Δεν έχουν δημοσιευτεί τα πάντα για το προσφυγικό ζήτημα, και υπάρχουν όλων των ειδών οι αφηγήσεις. Μερικοί λένε ότι δεν υπήρχε φυγή καθόλου, μόνο εκδίωξη. Άλλοι λένε υπήρχε φυγή. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο. Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στη φυγή και σε όσους λένε ότι βιαίως εκδιώχτηκαν. Πρόκειται για μια διαφορετική εικόνα. Δεν μπορώ να πω τώρα αν όλα πρέπει να είναι πλήρως εμπιστευτικά, όμως είναι ένα θέμα που σαφώς πρέπει να συζητηθεί προτού ληφθεί μια απόφαση για το τι πρόκειται να δημοσιευτεί”.

Επί χρόνια, το Υπουργείο Άμυνας επέβαλλε εμπιστευτικότητα σε ένα αναλυτικό έγγραφο στο οποίο περιγράφονται οι λόγοι για την αναχώρηση όσων έγιναν πρόσφυγες. Ο Μπένι Μόρις έχει ήδη γράψει για το έγγραφο αυτό, οπότε, ποια η λογική του να κρατιέται κρυμμένο αυτό το έγγραφο;

“Δεν θυμάμαι το έγγραφο στο οποίο αναφέρεστε, όμως, αν ανέφερε αποσπάσματα από αυτό και το ίδιο το έγγραφο δεν υπάρχει εκεί [όπου λέει ο Μόρις ότι είναι], τότε τα γεγονότα του δεν είναι τόσο βάσιμα. Αν λέει “Ναι, έχω το έγγραφο στην κατοχή μου”, τότε δεν μπορώ να το αμφισβητήσω. Όμως αν λέει ότι αυτά γράφονται εκεί, τότε αυτό θα μπορούσε να ισχύει, αλλά θα μπορούσε και να μην ισχύει. Αν το έγγραφο ήταν ήδη έξω και σφραγίστηκε στο αρχείο, τότε θα μπορούσα να πω ότι πρόκειται περί ανοησίας. Όμως αν κάποιος ανέφερε αποσπάσματα από αυτό – τότε υπάρχει τέτοια διαφορά, όση ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα, στην εγκυρότητα των στοιχείων που επικαλείται”.

Σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για τον πιο μνημονευόμενο ακαδημαϊκό αναφορικά με το ζήτημα των Παλαιστινίων προσφύγων.

“Το ότι κάνετε λόγο για “ακαδημαϊκό” δεν μου προξενεί καμία εντύπωση. Γνωρίζω άτομα στον ακαδημαϊκό χώρο που ξερνάνε ανοησίες για ζητήματα που γνωρίζω από το Α ως το Ω. Όταν το κράτος επιβάλλει εμπιστευτικότητα, τότε το δημοσιευμένο έργο αποδυναμώνεται, γιατί ο ακαδημαϊκός δεν έχει το έγγραφο”.

Όμως, η απόκρυψη εγγράφων βάσει υποσημειώσεων σε βιβλία δεν είναι μια απόπειρα κατόπιν εορτής;

“Σας έδωσα ένα παράδειγμα ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει πάντοτε. Αν κάποιος γράψει ότι ένα άλογο είναι μαύρο, αν το άλογο δεν είναι έξω από τον κλειδωμένο σταύλο, τότε δεν μπορείς να αποδείξεις ότι πράγματι είναι μαύρο”.

Υπάρχουν απόψεις νομικών ότι η δράση του Μάλμαμπ στα αρχεία είναι παράνομη και χωρίς εξουσιοδότηση.

“Αν γνωρίζω ότι ένα αρχείο περιέχει εμπιστευτικό υλικό, τότε έχω την εξουσία να πω στην αστυνομία να πάει εκεί και να κατασχέσει το υλικό. Μπορώ επίσης να χρησιμοποιήσω τα δικαστήρια. Δεν χρειάζομαι την άδεια του αρχειονόμου. Αν υπάρχει απόρρητο υλικό, έχω την αρμοδιότητα να δράσω. Κοιτάξτε, υπάρχει η πολιτική. Τα έγγραφα δεν σφραγίζονται έτσι χωρίς λόγο. Και παρ’ όλα αυτά, δεν θα σας πω ότι όλα όσα έχουν σφραγιστεί είναι 100% δικαιολογημένο [ότι έχουν σφραγιστεί]”.

Το Υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα αναφορικά με τα ευρήματα αυτής της έρευνας και αρκέστηκε στην ακόλουθη απάντηση: “Ο διευθυντής ασφαλείας του μηχανισμού άμυνας δρα βάσει της ευθύνης του να προστατεύσει τα μυστικά του κράτους και τα θέματα ασφαλείας του. Το Μάλμαμπ δεν παρέχει λεπτομέρειες για τον τρόπο δράσης ή τις αποστολές του”.

Η Λι Ρότμπαρτ βοήθησε στην εύρεση οπτικού υλικού για το άρθρο αυτό.

Το άρθρο μεταφράστηκε στα αγγλικά και δημοσιεύτηκε στις 5 Ιούλη 2019 στην ιστοσελίδα της Haaretz

Βλ.επίσης:

Ισραήλ & Νάκμπα: Από την αναγνώριση στην άρνησή της

Advertisements

Χρήστο Καμπακτσίεφ (ΒΕΣΔΚ (σ.σ.)): Η ήττα της Βουλγαρίας στο Β’ Βαλκανικό Πόλεμο και η ρωσική εξωτερική πολιτική (1913)

Η μελέτη της τακτικής των ιμπεριαλιστών, ιδίως έναντι μικρών και εξαρτώμενων χωρών, αποτελεί προϋπόθεση για την εκπόνηση μιας πολιτικής που δεν θα γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από άλλους ιμπεριαλιστές. Προς τούτο, η μελέτη της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής είναι μάλλον η πιο σημαντική, καθώς η Ρωσία ακολουθεί την πιο έξυπνη τακτική από όλους τους άλλους ιμπεριαλιστές. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να αξιοποιεί και την πολιτική των άλλων ιμπεριαλιστών και να μην φαίνεται η ίδια, ή, στη χειρότερη, να αποτελεί το αναγκαστικό καταφύγιο των μικρών χωρών, ακόμα κι αν η πολιτική της είναι το μικρότερο κακό. Η ρωσική πολιτική σήμερα μοιάζει να αποτελεί μετεξέλιξη της πολιτικής που ακολουθείται ήδη από την εποχή του Τσάρου, και την οποία τότε κατήγγειλαν οι επαναστάτες της περιόδου εκείνης, από το Μαρξ και τον Ένγκελς ως τους επαναστάτες κάθε χώρας. Γι’ αυτό ακριβώς αξίζει να μελετά κανείς την τακτική της στις πιο οικείες σε εμάς υποθέσεις και ιστορικά γεγονότα.

O χάρτης των Βαλκανίων πριν το ξέσπασμα του Β’ Βαλκανικού Πολέμου

Στην Ελλάδα, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών στέκεται μόνο στις νίκες που επιτεύχθηκαν κατά τους βαλκανικούς πολέμους και γενικά τη δεκαετία του ’10 του περασμένου αιώνα, ασχέτως αν αυτές υπέσκαψαν και την ανεξαρτησία της χώρας και έφεραν την καταστροφή σε άλλα μέρη με συμπαγή ελληνικό πληθυσμό. Επίσης, λίγοι ερευνητές στέκονται στις θηριωδίες των ελληνικών στρατευμάτων σε περιοχές και πόλεις με αλλόφωνο και αλλοεθνή πληθυσμό, με προφανή σκοπό την ανακάλυψη “ελληνικού ιμπεριαλισμού” στα Βαλκάνια και την υποταγή στις ορέξεις των ακόμα πιο μεγάλων ιμπεριαλιστών (τους οποίους δεν αποκαλούν καν ιμπεριαλιστές). Λίγο φως, ωστόσο, έχει ριχτεί στη στάση των μεγάλων δυνάμεων ιδίως στη μεταβατική περίοδο από τον πρώτο ως το δεύτερο βαλκανικό πόλεμο.

Στο παρακάτω άρθρο, γραμμένο από έναν ηγέτη του βουλγαρικού επαναστατικού κινήματος, και συγκεκριμένα του Βουλγαρικού Εργατικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (“στενοί σοσιαλιστές”), αναδεικνύεται η ρωσική εξωτερική πολιτική που οδήγησε τη Βουλγαρία στην καταστροφή το 1913. Αν και χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει, όπως και όλο το βουλγαρικό επαναστατικό κίνημα της εποχής, το ζήτημα του ότι δεν μπορούν να ακολουθούν συνεπή ανεξάρτητη πολιτική οι αστικές τάξεις, και δη οι εξαρτώμενες, αλλά μόνο το προλεταριάτο, ο αρθρογράφος αναδεικνύει το ρωσικό παιχνίδι σε τέσσερα ταμπλό, την αξιοποίηση του παράγοντα “χρόνος”, την επένδυση σε πρόσωπα με τα οποία η Ρωσία χτίζει από παλιά σχέσεις, την εκμετάλλευση ακόμα και του ανταγωνιστή της (Αυστρία), που με τη μονομερή τοποθέτησή του (κατά της Βουλγαρίας), ωθούσε τη Βουλγαρία ακόμα πιο βαθιά στα δίχτυα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, ως το μικρότερο κακό, που έπαιζε και με τους εχθρούς της Βουλγαρίας και με τη Βουλγαρία. Παρότι οι συνθήκες, οι συσχετισμοί αλλά και οι στόχοι (βαλκανική δημοκρατία) έχουν αλλάξει, τα διδάγματα για το σήμερα, με πρώτο από όλα τη μελέτη της τακτικής των ιμπεριαλιστών, παραμένουν πολύτιμα.

***

Χρήστο Καμπακτσίεφ: Από τη Νίκη στην Ήττα – ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος

Η Βαλκανική Λίγκα, που ιδρύθηκε για να καταστρέψει την Τουρκία και να κατακτήσει τις ευρωπαϊκές επαρχίες της, γρήγορα άρχισε να καταρρέει μετά την επίτευξη των στόχων της. Δεν ήταν σε θέση να επιβιώσει ούτε καν μετά τις πρώτες αποφασιστικές νίκες επί της Τουρκίας. Σοβαρές διαφωνίες προέκυψαν ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία ήδη κατά τη διάρκεια της κατάληψης της Θεσσαλονίκης. Οι διαφωνίες γρήγορα εξελίχτηκαν σε ανοιχτές συγκρούσεις, όταν η Βουλγαρία αποπειράθηκε να εγκαθιδρύσει τις διοικητικές της αρχές και φρουρές σε εκείνες τις μακεδονικές πόλεις και επαρχίες που η βουλγαρική κυβέρνηση θεωρούσε ότι ανήκαν στη Βουλγαρία βάσει των συμφωνιών που είχαν συναφθεί ανάμεσα στους συμμάχους, οι οποίες όμως είχαν καταληφθεί από τους Σέρβους και τους Έλληνες.

Ήδη στην τοποθέτησή της στο συνέδριο της Διεθνούς στη Βασιλεία το Νοέμβρη του 1912, η βουλγαρική σοσιαλδημοκρατία είχε διακηρύξει ότι η στρατιωτική-δυναστική συμμαχία των βαλκανικών κρατών θα κατέρρεε μόλις εκπλήρωνε το άμεσο καθήκον της, την ανατροπή της Τουρκίας, και ότι αυτή η συμμαχία δεν θα έφερνε ούτε εθνική ενοποίηση ούτε ανεξαρτησία στους βαλκανικούς λαούς.

Φυσικά, οι άρχουσες τάξεις και δυναστείες των Βαλκανίων κάλυψαν τα κατακτητικά σχέδια και τις φιλοδοξίες τους για ηγεμονία με το μανδύα των “εθνικών ιδανικών”. Η βουλγαρική αστική τάξη πρώτευσε σε αυτό. Οι βούλγαροι υπουργοί, διπλωμάτες, συγγραφείς και δημοσιογράφοι επαναλάμβαναν καθημερινά ότι η Βουλγαρία ήταν σε πόλεμο με την Τουρκία προκειμένου να επιτύχει την εθνική ενοποίηση του βουλγαρικού λαού και, αν απαιτούσε την προσάρτηση της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης, αυτό το έκανε μόνο για να υλοποιήσει και να ολοκληρώσει την ενοποίηση του έθνους.

Η Μακεδονία αποτελείται από τρία πρώην τουρκικά βιλαέτια, αυτό της Θεσσαλονίκης, της Μπίτολα και των Σκοπίων. Η Τουρκία δεν έχει επίσημες στατιστικές για τον πληθυσμό της, και επομένως δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις αριθμητικές σχέσεις ανάμεσα στις εθνότητες σε αυτά τα τρία βιλαέτια. Όμως σύμφωνα με τα (συγκριτικά) πιο αξιόπιστα στοιχεία που υπάρχουν, ο συνολικός πληθυσμός αυτών των βιλαετίων αριθμούσε τρία εκατομμύρια πριν από τον πόλεμο, από τα οποία, σύμφωνα με τον επικεφαλής της βουλγαρικής κρατικής στατιστικής υπηρεσίας, Κίριλ Πόποφ, οι Βούλγαροι αριθμούσαν 1,1 εκατομμύρια το 1870 και 870.000 το 1909. Το 1912, σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο αριθμός αυτός ήταν ακόμα πιο μικρός.

Αν θεωρήσουμε τον τελευταίο αριθμό αξιόπιστο, οι Βούλγαροι συνιστούν μόλις το 29% του συνολικού πληθυσμού της Μακεδονίας. Μετά από αυτούς, ακολουθούν σε μέγεθος οι Αλβανοί με περίπου 640.000 ή 21%, οι Τούρκοι με 550.000 ή 18%, οι Έλληνες με 240.000 ή 8%, και οι Σέρβοι με 210.000 ή 7%. Μπορεί να δει κανείς από αυτά τα στοιχεία ότι οι Βούλγαροι είναι περισσότεροι από κάθε άλλο έθνος μεμονωμένα που κατοικεί στα μακεδονικά βιλαέτια, όμως σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό δεν αποτελούν ούτε το 1/3. Από τα ίδια στοιχεία, μπορεί να δει κανείς ότι κανένα από τα έθνη στη Μακεδονία δεν συνιστά την απόλυτη πλειοψηφία. Επίσης, ο πληθυσμός στη Μακεδονία είναι τόσο αναμεμειγμένος που πόλεις και περιοχές όπου μια εθνότητα κυριαρχεί είναι σπάνιο φαινόμενο. Οι Βούλγαροι κυριαρχούν σε κάποιες πόλεις και περιοχές της δυτικής και κεντρικής Μακεδονίας, οι Έλληνες στη νότια Μακεδονία και οι Σέρβοι στη βόρεια Μακεδονία.

Έτσι, είναι ξεκάθαρο ότι η προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία θα σήμαινε εξαναγκασμό σε ένταξη στη Βουλγαρία ενός πληθυσμού που αποτελεί κατά τα 2/3 ξένα εθνικά στοιχεία, και μόλις, και ούτε καν, 1/3 Βούλγαροι. Τέτοια είναι η εθνική ενοποίηση στην οποία η βουλγαρική αστική τάξη προσβλέπει. Μαζί με την ενοποίηση του βουλγαρικού λαού, αυτό θα επέφερε την απόσχιση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων, Τούρκων, Αλβανών και Σέρβων από τις εθνικές οντότητές τους, και την υποταγή τους σε μια νέα εθνική σκλαβιά, αυτή της Βουλγαρίας. Όμως η εθνική ενοποίηση είναι ακόμα λιγότερο ο καθοριστικός παράγοντας ή ο κεντρικός στόχος της σερβικής πολιτικής. Η Σερβία κατέκτησε για την ίδια τη δυτική και την κεντρική Μακεδονία, όπου ο σερβικός πληθυσμός πουθενά δεν ξεπερνά το 10% του συνολικού πληθυσμού. Δεν είναι τα εθνικά, αλλά τα καπιταλιστικά συμφέροντα και τα κίνητρα των δυναστειών που οδήγησαν τη Σερβία στο νέο πόλεμο. Βλέποντας να ματαιώνονται οι ελπίδες της για κατάκτηση της βόρειας Αλβανίας και έξοδό της στην Αδριατική, η Σερβία ήθελε αποζημίωση υπό τη μορφή των μακεδονικών εδαφών που κατείχε και, με το να είναι δίπλα από ένα πιο αδύναμο κράτος, όπως η Ελλάδα, να διαθέτει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στο Αιγαίο.

Αν η Σερβία ακολουθούσε μια πραγματικά εθνική πολιτική, το βλέμμα της θα έπρεπε να στραφεί προς βορρά, προς τις νοτιοσλαβικές επαρχίες της Αυστροουγγαρίας, όπου το μεγαλύτερο τμήμα του σερβικού λαού ζει, και σε αυτή την περίπτωση, η Σερβία δεν θα είχε πολεμήσει με τους βαλκάνιους γείτονές της για την κατάκτηση περιφερειών που αποτελούνται από άλλα έθνη, αλλά θα διατηρούσε τη στενότερη φιλία με αυτά, προκειμένου να είναι σε θέση να επιτύχει την εθνική ενοποίησή της με την υποστήριξή τους.

Και η Ελλάδα, προκειμένου να κρατήσει τη Θεσσαλονίκη, επεδίωξε να κατακτήσει και με αυτό τον τρόπο να κερδίσει ένα μεγάλο τμήμα των περιχώρων της που, ωστόσο, αποτελούνταν κυρίως από βουλγαρικά χωριά. Από την άλλη, η Ελλάδα επεδίωξε τμήμα της νοτίου Αλβανίας που κατοικείται κυρίως από Αλβανούς. Έτσι, όπως και τα άλλα βαλκανικά έθνη, η Ελλάδα πάλεψε επίσης, πάνω από όλα, για την οικονομική, στρατηγική και πολιτική “εδραίωση” της επικράτειάς της. Η εθνική ενοποίηση έπαιξε έναν μόλις δευτερεύοντα ρόλο στην πολιτική των βαλκανικών κρατών, ως μέσο για την επίτευξη των κύριων επεκτατικών τους στόχων, και ως μια ιδεολογική αμφίεση για την κατακτητική τους πολιτική.

Ωστόσο, τα βαλκανικά κράτη οδηγούνταν σε μια τέτοια πολιτική, όπου ο στόχος της κατάκτησης και η επιδίωξη ηγεμονίας επί των Βαλκανίων έκανε την εθνική ενοποίηση να χάνεται από την οπτική τους, όχι μόνο από τα καπιταλιστικά συμφέροντα και φιλοδοξίες των αρχουσών τάξεων και των δυναστειών τους, αλλά επίσης από τα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη που τα περιβάλλουν.

Έτσι, η Αυστροουγγαρία ήδη στη μυστική συμφωνία της με το βασιλιά Μίλαν το 1882 υποσχέθηκε να δώσει τη Μακεδονία στη Σερβία, σε αντάλλαγμα για μια υποχρέωση της τελευταίας να αποκηρύξει όλες της τις επιδιώξεις για τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη. Από τότε ως και σήμερα, η Μοναρχία των Αψβούργων δεν σταμάτησε να οδηγεί το βλέμμα της Σερβίας προς νότον, προς τη Μακεδονία, προκειμένου να το απομακρύνει από τις φυσικές της φιλοδοξίες για εθνική ενοποίηση με το πολυάριθμο σερβικό έθνος που στενάζει υπό τον αυστροουγγρικό ζυγό. Στην πρόσφατη βαλκανική κρίση, η Αυστροουγγαρία συνέχισε με την ίδια πολιτική, και είναι ένας από αυτούς που εξώθησαν τους πρώην βαλκάνιους συμμάχους σε πόλεμο μεταξύ τους.

Ομοίως, οι Βούλγαροι εξωθήθηκαν σε πόλεμο εναντίον των συμμάχων τους από τις μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις. Από τότε που η Ρωσία αναγνώρισε τη δυναστεία του (σ.parapoda: γερμανού) Φερδινάνδου, η Βουλγαρία πάντοτε ταλαντευόταν ανάμεσα στην Αυστροουγγαρία και τη Ρωσία, χωρίς να είναι σε θέση να εκμεταλλεύεται τον ανταγωνισμό τους στα Βαλκάνια για μια ανεξάρτητη εθνική πολιτική. Αντίθετα, προκειμένου να πετύχει τους στόχους της εθνικιστικής, επεκτατικής και δυναστικής πολιτικής της, η Βουλγαρία η ίδια επεδίωξε την υποστήριξη πότε της Αυστροουγγρίας, πότε της Ρωσίας, ενάντια στους γείτονές της, και με τον τρόπο αυτό, από μόνη της αύξανε όλο και περισσότερο την εξάρτησή της από αυτές τις δυο δυνάμεις. Μετά την ανατροπή της Τουρκίας με τη βοήθεια της Σερβίας, της Ελλάδας και του Μαυροβουνίου, η Βουλγαρία, πάλι με έξωθεν υποστήριξη, αυτή της Ρωσίας, επεδίωξε να πάρει τη μερίδα του λέοντος από την κληρονομιά της ευρωπαϊκής Τουρκίας, να κάμψει τη συνδυασμένη πίεση των πρώην συμμάχων της και να εξασφαλίσει την ηγεμονία της επί των Βαλκανίων.

Όμως, στο σημείο αυτό αναδύθηκε στην επιφάνεια ολόκληρη η μοιραία κοντόφθαλμη προσέγγιση της εθνικιστικής και δυναστικής πολιτικής της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρία είχε μπροστά της δυο δρόμους: με τον πρώτο, θα μπορούσε άμεσα να έρθει σε συμφωνία με τους συμμάχους της, να εδραιώσει τη συμμαχία της με αυτούς σε πλατιά οικονομικά και πολιτικά θεμέλια, αξιοποιώντας το κύρος και την επιρροή που είχε κερδίσει στον πρώτο πόλεμο, και να εγκαινιάσει μια ανεξάρτητη εθνική πολιτική, βγάζοντας από πάνω της την κηδεμονία των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο δεύτερος δρόμος ήταν αυτός της ανηλεούς παράσυρσης από τη δίψα της αστικής τάξης και του μοναρχισμού για κατάκτηση και της “συμβουλής” των μεγάλων καπιταλιστικών κρατών, ένας δρόμος που αναπόφευκτα θα οδηγούσε τη Βουλγαρία στην καταστροφή. Η Βουλγαρία επέλεξε το δεύτερο δρόμο!

***

Στην πραγματικότητα, η ήττα της Βουλγαρίας βρίσκεται σε στενή αιτιακή σχέση με τη νίκη της. Η νίκη της Βουλγαρίας οφείλεται στη Βαλκανική Λίγκα, χωρίς την οποία δεν θα ήταν σε θέση να καταστρέψει την Τουρκία, όχι μόνο γιατί οι δικές της δυνάμεις δεν επαρκούσαν για έναν τέτοιο στόχο, αλλά γιατί, χωρίς μια βαλκανική συμμαχία, η Βουλγαρία, ευρισκόμενη σε πόλεμο με την Τουρκία, θα απειλούταν από επίθεση από τα άλλα βαλκανικά κράτη. Ωστόσο, η ήττα της Βουλγαρίας οφείλεται επίσης στη Βαλκανική Λίγκα, που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την ανατροπή της Τουρκίας, και η Βουλγαρία, έχοντας τον κεντρικό ρόλο σε αυτή τη στρατιωτική-δυναστική συμμαχία, δεν έκανε τίποτα για να την εδραιώσει και να τη συνδέσει με μια οικονομική-πολιτική ένωση, μια ένωση εντός του πλαισίου της οποίας, θα είχαν καταλαγιάσει οι εθνικοί ανταγωνισμοί ανάμεσα στους βαλκανικούς λαούς, ανταγωνισμοί που αναπόφευκτα θα ξεσπούσαν μετά τη νίκη επί της Τουρκίας.

Οι βαλκάνιοι σύμμαχοι, με επικεφαλής τη Βουλγαρία, τσάκισαν την Τουρκία με λίγα εύστοχα χτυπήματα. Τα νεαρά βαλκανικά κράτη ανέτρεψαν το στάτους κβο στα Βαλκάνια, φρουρός του οποίου επί δεκαετίες στεκόταν με ζήλο η ευρωπαϊκή διπλωματία. Ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις κρατούσαν όρθια μια αποσυντιθέμενη Τουρκία γιατί δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς της, τα βαλκανικά κράτη με τη δύναμη των όπλων εκδίωξαν την Τουρκία από τα ευρωπαϊκά βιλαέτια της, μέχρι τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, και δημιούργησαν μια νέα κατάσταση στα Βαλκάνια.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν αναγκασμένες να συμφιλιωθούν με αυτή την κατάστααη, πρώτον, γιατί αυτή δεν αντιτιθόταν στα συμφέροντα της πλειοψηφίας από αυτές και, δεύτερον, γιατί πάλι δεν θα μπορούσαν να συμφωνήσουν για την αλλαγή της. Όπως πάντα σε μια καπιταλιστική κοινωνία, οι μεγάλες αντιθέσεις επιλύονται με τη βία, και το ίδιο συνέβη με αυτές που συνδέονταν με την ύπαρξη της ευρωπαϊκής Τουρκίας.

Μετά τη νίκη επί της Τουρκίας, τα βαλκανικά κράτη βρέθηκαν σε μια πολύ ευνοϊκή διεθνή κατάσταση. Οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να αποφασίσουν αν θα έπρεπε δια της βίας να στερήσουν από τα βαλκανικά κράτη τα κέρδη τους, πρώτον, επειδή δεν υπήρχε μια συμφωνία ανάμεσά τους για αυτό και, δεύτερον, επειδή κάθε κράτος που θα επεδίωκε να το κάνει θα ξεσήκωνε εναντίον του την οργή και την αγανάκτηση των λαών της Ευρώπης. Αν, παρ’ όλη αυτή την ευνοϊκή εξωτερική κατάσταση, η Βαλκανική Λίγκα δεν μπόρεσε να μετατραπεί σε ένα υγιές προπύργιο ενάντια στα κατακτητικά σχέδια του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού, αυτό οφείλεται στις εσωτερικές της αδυναμίες, για τις οποίες οι βαλκανικοί λαοί πρέπει να τις αποδίδουν πρωτίστως στις άρχουσες τάξεις και δυναστείες τους. Όμως η μεγαλύτερη ευθύνη για την κατάρρευση της Βαλκανικής Λίγκας και για το δεύτερο πόλεμο, μια νέα συμφορά που έπληξε τους βαλκανικούς λαούς, ανήκει στη βουλγαρική αστική τάξη και το βουλγαρικό μοναρχισμό.

Τα μεγάλα καπιταλιστικά κράτη άφησαν τους βαλκάνιους συμμάχους να ανατρέψουν την Τουρκία, όμως εκμεταλλεύτηκαν την πρώτη κιόλας ένδειξη αδυναμίας και εσωτερικής διχόνοιας των συμμάχων προκειμένου να επιβάλλουν τη θέλησή τους για την οριστική εξάλειψη της τουρκικής κληρονομιάς στην Ευρώπη.

Η Ρωσία, υπό την ανώτατη πατρωνία της οποίας η Βαλκανική Λίγκα είχε δημιουργηθεί, δεν ήταν ποτέ χαρούμενη με την πορεία προς πόλεμο εναντίον της Τουρκίας. Όπως είναι γνωστό ήδη σήμερα, και όπως ο Π. Μιλιουκόφ επιβεβαίωσε στη Ρωσική Δούμα (και δεν υπήρξε ως απάντηση καμία επίσημη άρνηση), η Ρωσία υπολόγιζε σε μια τουρκική νίκη και προετοιμαζόταν άλλη μια φορά να εισέλθει στη σκηνή με το ρόλο του “σωτήρα” και του “απελευθερωτή” του βουλγαρικού λαού. Γενικά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούσαν την εκστρατεία των βαλκανικών κρατών μια περιπέτεια καταδικασμένη σε αποτυχία, η οποία θα τους έδινε το πρόσχημα για μια ακόμα πιο αδίστακτη ανάμειξη στη ζωή των βαλκανικών λαών.

Πιασμένη εξαπίνης από τις γρήγορες, αστραπιαίες νίκες της Βαλκανικής Λίγκας, και βρισκόμενη σε ιδιαίτερα άβολη θέση από την επέκταση και ενίσχυση της Βουλγαρίας, η Ρωσία άρχισε να προσφέρει τη “συμβουλή” και τις “συστάσεις” της προτού καν ο βουλγαρικός στρατός φτάσει στη γραμμή της Τσατάλτζας. Η Ρωσία δεν μπορούσε να ανεχτεί στην είσοδο του βούλγαρου αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, το προαιώνιο αυτό όνειρο των ρώσων Τσάρων. Αφότου ο βουλγάρικος στρατός ανακόπηκε στις οχυρώσεις της Τσατάλτζας και άρχισαν ειρηνευτικές συνομιλίες με την Τουρκία, η Ρωσία έθεσε άλλη μια φορά σε κίνηση όλα τα διαθέσιμα σε αυτή μέσα για να μετατρέψει τη Βαλκανική Λίγκα – η οποία, ενθαρρυμένη και ενισχυμένη από τις νίκες της, θα μπορούσε να έχει στραφεί στην ίδια τη Ρωσία – σε ένα πειθήνιο όργανό της. Προκειμένου να πετύχει αυτό το στόχο, η Ρωσία έστρεψε όλες της τις δυνάμεις στο στόχο του να αυτοβυθιστεί η δημιουργία μιας μεγάλης, ισχυρής “Μείζονος Βουλγαρίας”, με την επέκταση και ενίσχυση της Σερβίας σε βάρος της τελευταίας.

Για να επιτύχει αυτό το στόχο, η ρωσική διπλωματία βρήκε τα καλύτερα φερέφωνα και βοηθούς της στο πρόσωπο των αστικών κομμάτων στη Βουλγαρία και ιδίως στον κυβερνώντας ρωσόφιλο-συντηρητικό συνασπισμό. Προκειμένου να εξαλείψει και την παραμικρή ακόμα πιθανότητα ανεξάρτητης δραστηριότητας από πλευράς Βουλγαρίας, η ρωσική κυβέρνηση έθεσε επικεφαλής της βουλγαρικής “διπλωματίας” το δρ. Στόγιαν Ντάνεφ, ένα παλιό, έμπειρο ρωσικό εργαλείο, του οποίου όλες οι “ικανότητες” στο πεδίο της διπλωματίας εξαντλούνταν στην υποταγή και αναντίρρητη εκπλήρωση των διαταγών της Ρωσίας.

Έχοντας πλήρως πάει στα χέρια της τις συνομιλίες που διεξήγαγε η Βουλγαρία, όπως και ολόκληρη τη βουλγαρική εξωτερική πολιτική, η ρωσική διπλωματία άρχισε να δολοπλοκεί και να συνωμοτεί με ζήλο. Πρώτα από όλα, επεδίωξε να παρατείνει χρονικά τις ειρηνευτικές συνομιλίες για να κερδίσει χρόνο. Έπειτα, ενθάρρυνε τις επιδιώξεις της Ρουμανίας προκειμένου να καταστήσει τη Βουλγαρία πιο συμμορφούμενη. Και όλη την ώρα, ωθούσε την Τουρκία να κρατά όσο μεγαλύτερη έκταση γινόταν στη Θράκη, προκειμένου να απομακρύνει τη Βουλγαρία από την Κωνσταντινούπολη και να διατηρήσει την τελευταία στη διάθεση των ρώσων Τσάρων.

Όταν η Βουλγαρία κυρίευσε την Αδριανούπολη και μετέφερε το πυροβολικό της στην Τσατάλτζα, η ρωσική κυβέρνηση συνέστησε στη Βουλγαρία να απέχει από την κατάληψη των οχυρών της Τσατάλτζας, και ως αντάλλαγμα η Ρωσία υποσχέθηκε να εξαναγκάσει τη Σερβία να παραχωρήσει όλη την “αδιαμφισβήτητη ζώνη” στη Μακεδονία. Δυο μήνες αργότερα, η ρωσική κυβέρνηση πληροφόρησε τη Βουλγαρία για την επιθυμία της να ασκήσει “τα μέγιστα δικαιώματά της για διαιτησία επί όλων των σερβοβουλγαρικών διαφωνιών”, δηλαδή, να εκπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των σερβικών αιτημάτων. Όταν η Βουλγαρία επεδίωξε να κρατήσει τη Ραιδεστό, η ρωσική κυβέρνηση κατηγορηματικά αντιτάχθηκε σε αυτό, ενώ υποσχέθηκε στη Βουλγαρία περισσότερη γη στη Μακεδονία και περισσότερα λιμάνια στο Αιγαίο. Όμως, ταυτόχρονα, η ρωσική κυβέρνηση ψιθύρισε στη Σερβία ότι θα πρέπει να είναι αδιάλλακτη, και της έδωσε χρόνο για να εδραιωθεί και να προετοιμαστεί να αντιπαρατεθεί στη Βουλγαρία. Όταν η Τουρκία ήδη προετοιμαζόταν να υποχωρήσει για να συνάψει ειρήνη, η ρωσική κυβέρνηση ενθάρρυνε τη Ρουμανία να βγει στο προσκήνιο με τις διεκδικήσεις της ως αποζημίωση, και με αυτό τον τρόπο ενθάρρυνε την Τουρκία να διαπραγματευτεί. Εκείνη τη στιγμή, η ρωσική κυβέρνηση έστειλε το Ντάνεφ στο Βουκουρέστι για να ρωτήσει ποιες είναι οι επιθυμίες των ρουμάνων ηγετών και αργότερα τον υποχρέωσε να υπογράψει ένα πρωτόκολλο στο Λονδίνο το οποίο όριζε την παράδοση της Σιλίστρας, και αργότερα οργάνωσε τη συνδιάσκεψη της Πετρούπολης που έδωσε τη Σιλίστρα στη Ρουμανία (σ.parapoda: η συνδιάσκεψη καλλιέργησε τη βουλγαρορουμανική εχθρότητα, καθώς εξέθρεψε τις ορέξεις των ρουμάνων αστών που ήθελαν και τη Δοβρουτζά, που κι αυτή, όπως η Σιλίστρα, δεν είχε πλειοψηφικά ρουμανικό πληθυσμό). Με αυτό τον τρόπο, η Ρωσία πέτυχε να καταφερθεί ένα πλήγμα στη Βουλγαρία, να ενθαρρύνει την τουρκική αδιαλλαξία και να στρέψει τη ρουμανική πολιτική στα Βαλκάνια.

Όλα αυτά επιτεύχθηκαν με την υποταγή και τη στενή συνεργασία των βουλγάρων ιθυνόντων. Οι τελευταίοι καλωσόρισαν τη δημόσια σφαλιάρα στη Βουλγαρία όπως ένας εραστής ένα χάδι, και το φτύσιμο όπως μια σταγόνα από τον ουρανό.

Το δικαίωμα στη διαιτησία, που η Σερβία και η Βουλγαρία είχαν ήδη παραχωρήσει με τη συνθήκη συμμαχίας τους στο ρώσο Τσάρο, έδωσε στη Ρωσία τη δυνατότητα της ανάμειξης, την πιο αποφασιστική στιγμή, στις σχέσεις ανάμεσα στους συμμάχους, και συγκεκριμένα όταν άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα του πολέμου. Η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε αυτό το δικαίωμα για να ενθαρρύνει τις σερβικές αξιώσεις στη Μακεδονία, ώστε με αυτό τον τρόπο η Ρωσία όχι μόνο να περιορίσει σε μέγεθος τη Βουλγαρία, αλλά να μετατρέψει τη Σερβία σε ένα ακόμα πιο αδύναμο εργαλείο της ρωσικής πολιτικής κατάκτησης των Βαλκανίων και σε ένα ακόμα μεγαλύτερο φραγμό στην Αυστροουγγαρία, τον ιστορικό ανταγωνιστή της Ρωσίας στα Βαλκάνια.

Ενώ η Ρωσία πάλευε να διατηρήσει τη Βαλκανική Λίγκα ώστε να τη μετατρέψει όσο περισσότερο γίνεται σε ένα πειθήνιο όργανό της, η Αυστροουγγαρία έστρεψε όλες της τις προσπάθειες για να καταστρέψει αυτή τη λίγκα, που επίσης στρεφόταν εναντίον της. Η Αυστροουγγαρία εξώθησε τη Σερβία και τη Βουλγαρία σε πόλεμο, καθώς επί μακρόν επιθυμούσε να διαλύσει τη συμμαχία τους.

Η Αυστροουγγαρία επίσης ενθάρρυνε τη Ρουμανία για την εγκληματική επίθεσή της στη Βουλγαρία. Όπως η Αυστροουγγαρία ώθησε τη Σερβία προς νότον, προς τη Μακεδονία, προκειμένου να απομακρύνει το βλέμμα των Σέρβων από τις αυστριακές περιοχές που κατοικούνταν από Σέρβους, έτσι, προκειμένου να απομακρύνει το βλέμμα των Ρουμάνων από την Τρανσυλβανία και τη Μπουκοβίνα, όπου πάνω από 3 εκατομμύρια Ρουμάνων ζουν, η Αυστροουγγαρία ώθησε τη Ρουμανία προς την κατάκτηση βουλγαρικών εδαφών. Και πριν το δεύτερο πόλεμο, η αυστροουγγρική κυβέρνηση “ειλικρινά” συνέστησε στη Βουλγαρία να αποδεχτεί ως σύνορο τη γραμμή Τουτρακάν-Μπάλτσικ που απαιτούσε η Ρουμανία. Με αυτό τον τρόπο, η Αυστροουγγαρία επιθυμούσε να ικανοποιήσει τη Ρουμανία, όμως, φυσικά, σε βάρος της Βουλγαρίας, να την αποσπάσει από την επιρροή της Ρωσίας και ξανά να κερδίσει τη συμπάθειά της.

Οι τρομερές πληγές της Τουρκίας από τον πρώτο πόλεμο ακόμα έχαιναν όταν οι βαλκάνιοι σύμμαχοι, οι κατακτητές της, άρπαξαν ο ένας τον άλλο από το λαιμό. Η Βουλγαρία, ο επικίνδυνος εχθρός της Τουρκίας, από μόνη της άνοιξε το δρόμο για την εισβολή της τελευταίας, με το να αποσύρει πλήρως το στρατό της από τα σύνορα της Τουρκίας. Και εδώ η Ρωσία με ζήλο διαβεβαίωνε τη βουλγαρική κυβέρνηση ότι δεν θα επέτρεπε στην Τουρκία να καταστρέψει την Ειρήνη του Λονδίνου. Όμως, μόλις η τελευταία μονάδα βούλγαρων στρατιωτών εγκατέλειψε τις θέσεις της στην Τσατάλτζα, η Ρωσία ώθησε την Τουρκία στην κατάληψη της Θράκης. Με αυτό, η Ρωσία ολοκλήρωσε την ήττα της Βουλγαρίας και δημιούργησε ένα πρόσχημα για την ίδια να απαιτήσει λίγο αργότερα το δικαίωμα να εκδιώξει τους Τούρκους από τη Θράκη και άλλη μια φορά να σώσει τη Βουλγαρία, σε αντάλλαγμα, φυσικά, με κάποια αποζημίωση (την κατάληψη της Αρμενίας ή του Μπουργκάς και της Μήδειας (σ.parapoda: τώρα Κιγίκιοϊ)). Η Βουλγαρία κατέρρευσε ακόμα πιο γρήγορα από όσο είχε ανέλθει στα ύψη της νίκης, προτού συνέλθει και συνειδητοποιήσει τη συνέβαινε. Η Βουλγαρία κατέρρευσε υπό τα χτυπήματα του πέμπτου της εχθρού. Η εισβολή του τουρκικού στρατού στη Θράκη ολοκλήρωσε τη σιδερένια αγκαλιά που περιέβαλλε τη Βουλγαρία από όλες τις πλευρές, και η οποία, μέσα σε λίγες εβδομάδες, την ανάγκασε στη δυσκολότερη και ταπεινωτικότερη συνθηκολόγηση. Η Βουλγαρία ηττήθηκε. Ωστόσο, η ήττα της Βουλγαρίας ήταν επίσης ήττα της δυναστικής και εθνικιστικής πολιτικής κατάκτησης που ακολουθούσε η βουλγαρική αστική τάξη.

***

Πριν καν ξεσπάσει ο πόλεμος ανάμεσα στους συμμάχους, η σερβική και η βουλγαρική σοσιαλδημοκρατία ύψωσαν τις φωνές τους ενάντια στο σφαγείο που ετοιμαζόταν από αυτά τα αδελφά έθνη, ενώ η ρουμανική σοσιαλδημοκρατία, παρά το αχαλίνωτο σοβινιστικό ντελίριο και τον αστυνομικό βανδαλισμό με τον οποίο οι ρουμάνοι ιθύνοντες επεδίωξαν να καταπνίξουν τη διαμαρτυρία της, οργάνωσε μαζικές συγκεντρώσεις ενάντια στην εγκληματική επίθεση του Βογιάρου και της καπιταλιστικής Ρουμανίας. Έτσι, το βαλκανικό προλεταριάτο, πομπωδώς και ενεργητικά στράφηκε εναντίον του εγκληματικού πολέμου με μια φωνή. Αντιτάχθηκε ευθέως στις κατέχουσες τάξεις και δυναστείες των Βαλκανίων, ενάντια στην πολιτική μαζικών δολοφονιών και αμοιβαίας καταστροφής που ακολουθούσαν και που οδήγησε στην κατάκτηση και καταπίεση των βαλκανικών λαών. Ύψωσε ψηλά τη σημαία της αδελφικής αλληλεγγύης ανάμεσα στους εργάτες όλων των βαλκανικών χωρών.

Μετά τους πολέμους, ο αγώνας για τη βαλκανική ομοσπονδιακή δημοκρατία συνεχίζεται με ακόμα μεγαλύτερη ενέργεια από το προλεταριάτο στις βαλκανικές χώρες. Το βαλκανικό προλεταριάτο, που μάτωσε στο σφαγείο των βαλκανικών εθνών που οργάνωσαν οι δεσπότες και εκμεταλλευτές τους, επίσης κατανόησε ότι η πάλη για τη βαλκανική ομοσπονδιακή δημοκρατία σήμαινε πάλη για την αποτροπή ενός νέου βαλκανικού πολέμου, στον οποίο οι άρχουσες τάξεις και δυναστείες οδηγούσαν τα βαλκανικά κράτη και ο οποίος όχι μόνο θα αφαιρούσε τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων ακόμα εργατών και απλών ανθρώπων, αλλά επίσης θα έθαβε και την ανεξαρτησία των βαλκανικών λαών.

Ωστόσο, οι πόλεμοι έδωσαν μια ισχυρή ώθηση, όχι μόνο στον αγώνα του βαλκανικού προλεταριάτου για τη βαλκανική δημοκρατία. Έφεραν και μια βαθιά, ριζική αλλαγή στη συνείδηση των πλατιών λαϊκών μαζών, διασφάλισαν την αυξανόμενη συμπάθεια και υποστήριξη στην υπόθεση της βαλκανικής ομόσπονδης δημοκρατίας, και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για ένα ακόμα πιο ισχυρό δημοκρατικό-ρεπουμπλικανικό επαναστατικό κίνημα, με επικεφαλής τη σοσιαλδημοκρατία, υπό την πνευματική και πολιτική ηγεσία της οποίας θα εξαλείψει όλα τα εμπόδια και θα κάνει πράξη τη βαλκανική ομόσπονδη δημοκρατία.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Για μια Βαλκανική Ομοσπονδία” το 1913 στα βουλγαρικά.

Πεδίον δόξης λαμπρόν…

Ολοκληρώθηκαν οι εκλογές που έκλεισαν μια τετραετία ασύντακτης υποχώρησης και αποσυγκρότησης του λαϊκού κινήματος. Η ΝΔ απέσπασε 725.000 ψήφους παραπάνω, που σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από το Ποτάμι, τους ναζί και το Λεβέντη. Πήρε, πράγματι, μεγάλο ποσοστό. Κοινωνικό ρεύμα αλλαγής, όμως, δεν εκφράζει. Έχει λυμένα τα χέρια της, όσον αφορά τον έλεγχο του κράτους. Ωστόσο, δεν μπορεί πια να επικαλείται την τρόικα όσο επί μνημονίων, ασχέτως αν η ίδια οικειοθελώς ανοίγει “μέτωπο” με αυτή για τα πλεονάσματα, ώστε να ηττηθεί, και να αποδίδει σε αυτή τα αντιλαϊκά μέτρα. Σύντομα, επίσης, θα κληθεί να πάρει θέση στην αδιέξοδη φιλοϊμπεριαλιστική πολιτική Τσίπρα και τις συμμαχίες με Ισραήλ-Αίγυπτο εναντίον της Τουρκίας. Το δεύτερο γεωτρύπανο είναι ήδη ανατολικά της Κύπρου και μια ήττα α λα Ίμια, δηλαδή, με το “καλημέρα”, μπορεί να σφραγίσει, όπως επί Σημίτη, τη θητεία Μητσοτάκη.

Ο Σύριζα έχασε μόλις 145.000 ψήφους, και δεν ηττήθηκε στρατηγικά. Αυτό, συν τοις άλλοις, δημιουργεί έναν νέο δικομματισμό, όχι όμως ισχυρό και ακλόνητο όσο στο παρελθόν.

Το ΚΙΝΑΛ κέρδισε (“πύρρεια”, όπως θα δούμε) 126.000 ψήφους, ενώ ο Βελόπουλος πήρε σχεδόν όσες ψήφους είχαν πάρει οι ΑΝΕΛ. Το ΜέΡΑ25, με 194.000 ψήφους, πήρε μεγάλο τμήμα από τα επιπλέον 210.000 έγκυρα ψηφοδέλτια σε σχέση με τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015.

Για τις αριστερές δυνάμεις, το μέτρο σύγκρισης πρέπει να είναι οι εκλογές του 2009, ακριβώς γιατί είχαμε ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα αυτή τη δεκαετία και το ζητούμενο είναι τι έμεινε από αυτό. Έτσι, το νέο ΚΚΕ από τις 517.249 ψήφους έχει πέσει κάτω από το ψυχολογικό φράγμα των 300.000, πληρώνοντας την αποχή του από τον πολιτικό αγώνα, δηλαδή, τον περιορισμό της δράσης του στο άθροισμα ιδεολογικής ζύμωσης συν συνδικαλιστικού ακτιβισμού που δεν ανεβάζουν από μόνα τους τη μαχητικότητα και τη συνείδηση της εργατικής τάξης. ΛΑΕ και Ανταρσύα πλήρωσαν την αμφισημία τους, τη διάσταση των αναντίστοιχων με την πραγματικότητα του λαϊκού κινήματος λόγων τους με τα έργα τους, την κινηματική ασυνέχεια/ασυνέπειά τους και το γεγονός ότι, παρά την πάροδο τεσσάρων ολόκληρων ετών, οργανωτικά και πολιτικά δεν έπαψαν να αποτελούν τη νοητή συνέχεια της λογικής του Σύριζα (με διαφορετική, φυσικά, “δοσολογία”, που δεν καθιστά, ωστόσο, τη διαφορά τους από αυτόν ποιοτική). Η ΛΑΕ οδηγείται σε διάσπαση ανάμεσα σε όσους προτιμούν το πιο “ψημένο” οργανωτικά, πολιτικά και ψυχολογικά “πατριωτικό” μέτωπο (ας μην υποτιμάται το 2% που πήραν ο συνασπισμός ΕΠΑΜ-ΑΚΚΕΛ-ΔΗΚΚΙ και η Πλεύση), και όσους προτιμούν την Ανταρσύα. Η Ανταρσύα, έχοντας πάρει λιγότερες ψήφους ακόμα και από την πρώτη της εμφάνιση το 2009, αναπόφευκτα ή θα ανοίξει τις αγκάλες της σε όσους προεκλογικά είτε η μια είτε η άλλη συνιστώσα δεν ήθελε, ή θα συνεχίσει τον κατήφορο. Τέλος, ο μ-λ χώρος, αν και αθροιστικά υπερβαίνει τις ψήφους του 2015, παρά την κινηματική συνέπεια, βρίσκεται μακράν των προμνημονιακών εκλογικών του επιδόσεων, κι αυτό γιατί, παρότι έχει τη δυνατότητα, ούτε αυτή την τετραετία του “ο σώζων εαυτώ σωθήτω” ανέπτυξε πρωτοβουλίες, για πολιτικούς στόχους πάλης για το λαϊκό κίνημα και για την ενότητα των εκατοντάδων χιλιάδων ανέστιων (φιλο-)κομμουνιστών που σιγά-σιγά χάνονται.

Από κει και πέρα, η εκτίμηση για το τι μέλλει γενέσθαι για το λαό, πρέπει να προκύπτει από τη σκοπιά του τι μπορεί να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος, το οποίο είναι και το μόνο που μπορεί να επιβάλλει φιλολαϊκές λύσεις. Με βάση, λοιπόν, τα εκλογικά αποτελέσματα, η εκτίμηση για το τι μέλλει γενέσθαι είναι αισιόδοξη, υπό προϋποθέσεις που θα εκτεθούν παρακάτω.

Δεν υπάρχει ούτε στρατηγική ούτε “ιδεολογική” ήττα του ΣΥΡΙΖΑ που θα επεκτεινόταν στην αριστερά. Για την ακρίβεια, το ποσοστό του Σύριζα είναι με τα σημερινά δεδομένα το καλύτερο δυνατό για την υπόθεση της ανασυγκρότησης του λαϊκού κινήματος. Αν το ποσοστό του Σύριζα ήταν π.χ. 15%, θα χρησιμοποιούταν από τη μεγαλοαστική τάξη για να επιτείνει την αδιέξοδη λογική “ο σώζων εαυτώ σωθήτω”, χάρη και στην αρνητική επιρροή των οπορτουνιστών του Σύριζα που, όπως είδαμε και το ’89-’91, είναι τα πρώτα “ποντίκια”. Αν, από την άλλη, ο Σύριζα είχε νικήσει, η “λογική” της ανάθεσης θα ήταν δυσκολότερο να ξεπεραστεί κατά την επόμενη τετραετία, ακόμα κι αν ο Σύριζα υιοθετούσε μέτρα που θα ευνοούσαν π.χ. την συγκρότηση και την ισχύ των σωματείων.

Όσο κι αν δεν είναι αριστερά ο Σύριζα ή το ΜέΡΑ25, γεγονός είναι ότι θα ασκούν αντιπολιτευτική κοινοβουλευτική κριτική από τα “αριστερά”. Και μάλιστα, με προτάσεις συγκεκριμένες. Ο Σύριζα έχει τη δυνατότητα, τώρα που’χει μάθει τα κόλπα, να πολεμήσει τη ΝΔ π.χ.στο θέμα του προϋπολογισμού, ακόμα και ανά κωδικό. Χτες κιόλας είδαμε να στριμώχνουν οι Συριζαίοι τη ΝΔ για το τι θα κάνει με τις “προγραμματισμένες” προσλήψεις, την 13η σύνταξη κλπ. Φυσικά, μια σχετική πρωτοβουλία θα μπορούσε να διατηρεί ο Σύριζα (όσο έχει παραπάνω στοιχεία για την οικονομία από όσο η ΝΔ), αν δεν ήταν το κόμμα της “ανανέωσης” με την παραδοσιακή ραθυμία, τον “αναστοχασμό” για το “τι έφταιξε” και τον “καυγά” για το αν θα γίνει “σοσιαλιστικό”, όπως ο Τσίπρας τον αποκάλεσε πρόσφατα, ή θα “παραμείνει αριστερό” κόμμα, στα πλαίσια του νέου μεταμνημονιακού κομματικού καθεστώτος. Άρα, η “εξ αριστερών” κριτική δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη “σκληρή” αντιπολίτευση “σε δρόμους και βουλή”, αφού η και με τη βούλα πια σοσιαλφιλελευθεροποίηση του Σύριζα είναι δεδομένη, και σε αυτό προϊδέασε η “πολιτισμένη” προεκλογική περίοδος που το καθεστώς (με κάλεσμα ως και του “συμβόλου του αντιμνημονιακού-αντικατοχικού αγώνα” Μίκη) επέβαλε.

Εξάλλου, έχει κι ο Σύριζα “τεκμηριωμένη” αντιπολιτευτική κριτική να αντιμετωπίσει, “εξ αριστερών”, από το ΜέΡΑ25. Αυτό δημιουργεί μια νέα εικόνα και της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης (που καθιστά πύρρειο τη νίκη του γενικόλογου Κινάλ). Συνολικά, λοιπόν, υπάρχει μια στροφή του κοινοβουλευτικού σκηνικού από τη “γενικολογία”, από το επίπεδο “αρχών” και “ιδεολογίας”, που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια, σε ένα πιο “προγραμματικό” επίπεδο.

Τι αντανάκλαση θα έχει αυτό το κοινοβουλευτικό σκηνικό στο λαϊκό κίνημα, η ανασυγκρότηση του οποίου επείγει;

Ίσως αυτή η κατάσταση θεωρηθεί από κάποιους ως εύφορο έδαφος για να αναπτυχθεί μια προτασεολογία στις τάξεις όσων ενδιαφέρονται για την ανασυγκρότησή του, που πράγματι θα το καθιστούσε κινηματική νοητή συνέχεια του Σύριζα. Όμως, εδώ θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι η ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος ταυτίζεται με τον πολιτικό αγώνα που μπορεί αυτό να αναπτύξει. Και ένα πράγμα είναι η ρεφορμιστική προτασεολογία, που κοτσάρει στη λίστα αιτημάτων από επίδομα θέρμανσης μέχρι εργατικό έλεγχο και λαϊκή εξουσία, και εντελώς άλλο οι πολιτικοί στόχοι πάλης, οι στόχοι για τον ΠΟΛΙΤΙΚΟ αγώνα του λαϊκού κινήματος. Αυτοί είναι που έλειψαν το 2010-15, αλλά και το 2015-19, όταν το λαϊκό κίνημα έπρεπε να περάσει σε συντεταγμένη υποχώρηση, κι όχι να επικρατήσει το “ο σώζων εαυτώ σωθήτω” που, μαζί με μπόλικο “επιβεβαιωθήκαμε”, βιώσαμε. Αυτοί οι στόχοι είναι που καθιστούν το λαϊκό κίνημα όχι λείο, όπως τώρα, από τους ακίνδυνους υπερεπαναστάτες ζυμωτές του “ή…ή…”, αλλά με αιχμές, το εξοπλίζουν με στόχους για τους οποίους μπορούν να συσπειρωθούν ευρύτερα τμήματα του λαού και να επιτευχθούν νίκες που αποδεικνύουν την εφικτότητα και την αποτελεσματικότητα του άλλου, του συλλογικού δρόμου πάλης.

Έτσι, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ο πήχης για όσους ενδιαφέρονται για την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος μπαίνει πιο ψηλά, αλλά και προς τη σωστή κατεύθυνση, προς τα εκεί που έχει ανάγκη ο λαός. Μπορεί ο κόσμος να πήγε σπίτι του, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απέκτησε εμπειρία. Ο χώρος, ή η ανοχή του λαού προς τους “κήρυκες”, όσους “είναι σταθεροί στις ΘΕΣΕΙΣ τους” ή “τα λένε καλά” αλλά γενικά, περιορίζεται. Όσοι έλεγαν (σωστά) “Ούτε ΝΔ, ούτε Σύριζα”, αλλά δεν πρόσθεταν (πρώτα από όλα για τους ίδιους) και το “Ούτε όπως πριν”, “μαυρίστηκαν”. Όσοι περιόρισαν τη “δράση” των κομμάτων τους στο άθροισμα “προπαγάνδιση αρχών+ακτιβισμός” δεν περνάνε πια, γιατί, τη μεν πρώτη την κάνεις κι από το σπίτι σου, από όπου μπορείς να διατυπώνεις τα πλέον επαναστατικά συνθήματα (“ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες”, “τάξη εναντίον τάξης” κλπ), τη δε δεύτερη, δεν χρειάζεται και πολιτική οργάνωση για να την κάνεις, ή, για την ακρίβεια, αν ταυτίσεις το κόμμα/οργάνωσή σου με συνδικάτο/σύλλογο, υπονομεύεις και το μερικό αγώνα, που τον κάνεις κομματικό, και το κόμμα/οργάνωσή σου.

Στο σημείο αυτό, πρέπει να διευκρινιστεί ότι στη διατύπωση και προώθηση πολιτικών στόχων πάλης, στόχων για τον πολιτικό αγώνα του λαϊκού κινήματος δεν μπορούν να συμβάλλουν πολιτικές συλλογικότητες που συνεχίζουν τα κομπρεμί για πλασαρίσματα και μικροσυσχετισμούς, τους πραξικοπηματισμούς, τις κόντρες που έχουν προσωπικό υπόβαθρο και την ασυνέπεια, τη στιγμή που αυτά είναι πιο ανιχνεύσιμα από ποτέ. Η ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος που ταυτίζεται με τον πολιτικό αγώνα που αυτό μπορεί να αναπτύξει σημαίνει ή συνεπάγεται ότι θα εντάξει πλατιές μάζες λαού. Συνεπώς, η ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος μπορεί να είναι μόνο δημοκρατική. Με εκλογιμότητα, συλλογική δουλειά και προσωποποιημένη ευθύνη, με έλεγχο για την εκτέλεση των αποφάσεων και απολογισμό, με απόδοση δικαιωμάτων αλλά και υποχρεώσεων σε κάθε μέλος (και όχι “κομμάτι” και άλλα τέτοια “αμεσοδημοκρατικά”) του λαϊκού κινήματος.

Η αντικειμενικά ευνοϊκή περίοδος για όσους ενδιαφέρονται για την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος είναι λογικό να μη διαρκέσει πολύ. Η Βουλή θα είναι ανοιχτή και το καθεστώς θα “παίζει μονότερμα”. Καθ’ υπερβολή, λοιπόν, “ας μην πάμε διακοπές”, όπως κακώς πήγαμε το 2012, την ώρα που το νέο κομματικό σκηνικό έστελνε τον κόσμο από τα “κάγκελα” στον καναπέ. Πολλά μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα, από το καλοκαίρι κιόλας. Με πρώτο από όλα, τον απολογισμό της τετραετίας 2015-2019. Οι λευκές σελίδες στα ημερολόγια των αγωνιστών, από σήμερα κιόλας, αρχίζουν ξανά να αυξάνονται.

Η απόσυρση των ΗΑΕ από την Υεμένη & οι προεκτάσεις της από τη Λιβύη ως το Ιράν

Μια σοβαρή εξέλιξη στον πόλεμο που διαλύει την σημαντικότατη για το παγκόσμιο εμπόριο και τις παγκόσμιες προοπτικές της Κίνας Υεμένη είναι η απόσυρση του κύριου όγκου των στρατευμάτων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από την χώρα. Παρότι η απόσυρση δεν συνιστά και υποχώρηση, αφού τα ΗΑΕ διατηρούν τα ερείσματά τους στη χώρα (βάση και φιλικά ντόπια στρατεύματα), διαταράσσει περιφερειακές ισορροπίες, καθώς δεν δείχνει μόνο ότι τα ΗΑΕ στρέφονται κυρίως στην Αφρική, αλλά και ότι τα ΗΑΕ, θυμίζοντας Ρωσία, προτιμούν επί του παρόντος, να δρουν στη σκιά άλλων, αφήνοντας τους άλλους, και συγκεκριμένα τους Σαούδ, να εκτίθενται (αναφορικά τόσο με την παγκόσμια κατακραυγή, όσο και με την επιδείνωση των αμερικανοϊρανικών σχέσεων).

Η παρουσία των ΗΑΕ στον Κόλπο του Άντεν, το Κέρας της Αφρικής και την Ερυθρά Θάλασσα. (πηγή)

Μεσοπρόθεσμα, κάτι τέτοιο μπορεί να διασπάσει περαιτέρω την ενότητα των απογαλακτιζόμενων από τη Δύση αραβόφωνων μοναρχιών, με μόνο ευνοημένο σίγουρα όχι τη Δύση. Από αυτή την άποψη, η μελέτη της πολιτικής της ανερχόμενης περιφερειακής δύναμης των ΗΑΕ συνιστά άλλο ένα σημαντικό καθήκον προκειμένου να έχει κανείς ολοκληρωμένη εικόνα για τις συμμαχίες και τους παράγοντες που δρουν στην περιοχή μας, προτού εκπονήσει μια πολιτική για τη χώρα. Το παρακάτω άρθρο, αν και θεωρεί πιο πιθανή μια πολεμική ανάφλεξη στην περιοχή ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ιράν από όσο εκτιμάται από τους περισσότερους, συνοψίζει την παρουσία των ΗΑΕ στην περιοχή και τις ισορροπίες ιδίως στη σχέση τους με τους Σαούδ.

***

Η απόσυρση των ΗΑΕ από την Υεμένη και η διαχείριση συμμαχιών και απειλών για το κύρος τους

Η απόφαση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να αποσύρουν τον κύριο όγκο των δυνάμεών τους από την Υεμένη αναδεικνύει τη σκληρή πραγματικότητα που χαρακτηρίζει τη γεωπολιτική στη Μέση Ανατολή.

Η απόσυρση δείχνει ότι τα ΗΑΕ προετοιμάζονται για την πιθανότητα μιας ένοπλης αναμέτρησης των ΗΠΑ με το Ιράν, στην οποία τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία θα μπορούσαν να αποτελούν τα κύρια πεδία των μαχών.

Επίσης, αντανακλά μακροχρόνιες χαμηλής έντασης διαφορές στην προσέγγιση Σαούδ και ΗΑΕ στο ζήτημα της Υεμένης.

Επιπλέον, αναδεικνύει τη μακρόχρονη ανησυχία των ΗΑΕ για τη διεθνή τους θέση εν μέσω αυξανόμενων επικρίσεων για τον αριθμό των αμάχων θυμάτων του πολέμου στην Υεμένη, καθώς και μια αναγνώριση ότι η άνευ όρων υποστήριξη από πλευράς διοίκησης Τραμπ σε αυτό τον πόλεμο μπορεί να μην αρκεί για να προστατεύει τους συμμάχους της από σημαντική ζημιά σε επίπεδο φήμης.

Η απόσυρση συνιστά μάλλον μια προσαρμογή παρά μια ανατροπή της απόφασης των ΗΑΕ να ανασχέσουν το Ιράν και να αντικρούσουν το πολιτικό Ισλάμ που βλέπει την εμπλοκή των Εμιράτων στον λιβυκό εμφύλιο και την υποστήριξη στον αποστάτη στρατηγό Χαλίφα Μπελκάσεμ Χάφταρ, καθώς και την υποστήριξή τους στον ευρισκόμενο σε πόλεμο σουδανικό στρατό και αυταρχικούς ηγέτες όπως ο αιγύπτιος στρατηγός-πρόεδρος Αμπντ Αλ Φατάχ Αλ Σίσι.

Μπορεί τα ΗΑΕ να απέσυραν τον κύριο όγκο των στρατευμάτων τους από περιοχές-κλειδιά της Υεμένης, ωστόσο, αφήνουν πίσω εκπαιδευμένες από τα Εμιράτα ντόπιες δυνάμεις που θα συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά των πρώτων. Εξάλλου, η απόσυρση δεν είναι πλήρης, καθώς, τα ΗΑΕ διατηρούν τη βάση τους στην Αλ Μουκάλα για αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις.

Η διατήρηση από πλευράς ΗΑΕ δυναμικών πολιτικών με στόχο να διασφαλίσουν ότι το μικρό αυτό κράτος θα μπορεί να συνεχίσει να δρα δυσανάλογα προς το μέγεθός του καθίσταται προφανής και από τη διατήρηση από πλευράς τους μιας σειράς στρατιωτικών και εμπορικών λιμενικών διευκολύνσεων στην Υεμένη, την αφρικανική ακτή της Ερυθράς Θάλασσας και το Κέρας της Αφρικής, καθώς και από τη σκληρή τους στάση έναντι του Κατάρ και από την αντιπαλότητα με την Τουρκία.

Ως τμήμα του περιφερειακού και διεθνούς τους σχεδιασμού, τα ΗΑΕ προτίθενται να διατηρήσουν το στάτους τους ως ένα πρότυπο για την αραβική νεολαία και μια προτιμώμενη χώρα για κατοίκηση.

Η ταυτόχρονη παρουσία ανταγωνιζόμενων μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων στην περιοχή (πηγή)

Η εικόνα των ΗΑΕ βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με αυτή των Σαούδ, που είναι υπεύθυνοι για τη Μέκκα και η Μεδίνα, τις δύο ιερότερες πόλεις του Ισλάμ.

Οι πολιτικές του διαδόχου του σαουδικού θρόνου Μοχάμεντ Ιμπν Σαλμάν, όπως τα δρακόντια μέτρα ενάντια σε εγχώριους επικριτές και ο πόλεμος στην Υεμένη, έχουν προκαλέσει ντροπιαστικά καλέσματα από επιφανείς μουσουλμάνους λόγιους για μποϊκοτάζ στα προσκυνηματικά ταξίδια στη Μέκκα, έναν από τους πέντε πυλώνες του Ισλάμ.

Συνειδητά ή μη, η απόσυρση αφήνει εκτεθειμένους τη Σαουδική Αραβία και τον πρίγκιπα Μοχάμεντ, τον υποκινητή του τετραετούς και πλέον πολέμου που έχει προκαλέσει μια από τις παγκοσμίως χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις.

Εντούτοις, παρά τους διαφορετικούς στόχους στην Υεμένη, η φήμη των ΗΑΕ έχει επίσης πληγεί από τους βομβαρδισμούς με στόχους αμάχους που πραγματοποιήθηκαν από τη σαουδική αεροπορία παρά αυτή των Εμιράτων.

Δρώντας κυρίως στο βορρά, η Σαουδική Αραβία επικεντρώθηκε στην ανάσχεση των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι, των οποίων τα προπύργια συνορεύουν με το βασίλειο, ενώ τα ΗΑΕ υποστήριξαν τους νοτιοϋεμενίτες αποσχιστές και στοχοποίησαν σχετιζόμενες με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ομάδες.

Με την απόσυρση, τα ΗΑΕ ίσως επιτρέψουν οι διαφορές με τους Σαούδ να καταστούν πιο προφανείς, αλλά όχι να θέσουν σε κίνδυνο τη συμμαχία τους με το βασίλειο.

Αν οι διαφορές είναι παροδικές, οι Σαούδ και τα ΗΑΕ είναι σε θέση να τις διαχειριστούν.

Οι διαφορές αυτές κατέστησαν προφανείς τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς τα ΗΑΕ, σε αντίθεση με τους Σαούδ, απέφυγαν να κατηγορήσουν το Ιράν για τις επιθέσεις στα τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν.

Ηλεκτρονικές επιστολές που διέρρευσαν και είχαν γραφτεί από τον Γιούσεφ Αλ Οτάιμπα, τον επιδραστικό πρέσβη των ΗΑΕ στην Ουάσινγκτον, αποκάλυψαν τη στρατηγική των Εμιράτων να δρουν μέσω των πλαισίων που θέτουν οι Σαούδ για να πετύχουν τους περιφερειακούς τους στόχους παρότι βλέπουν το βασίλειο ως “τρελό”.

Ομοίως, οι διαφορές στην αντίληψη των δύο χωρών για το Ισλάμ δεν κλόνισαν τη συμμαχία τους παρά την εμβληματική αποκήρυξη του υποστηριζόμενου από τους Σαούδ υπερσυντηρητισμού σε μια συνδιάσκεψη υποστηριζόμενη από τα ΗΑΕ που έλαβε χώρα στην τσετσενική πρωτεύουσα Γκρόζνι.

Η συμμαχία είναι κλειδί για την αντεπανάσταση των δύο χωρών που έχει στόχο τη διατήρηση του αυταρχικού στάτους κβο στην περιοχή μπροστά σε μια δεκαετία σχεδόν λαϊκών εξεγέρσεων, διαμαρτυριών και εμφυλίων πολέμων.

Η αντεπανάσταση με επικεφαλής τα ΗΑΕ και τους Σαούδ καθοδηγείται την επιθυμία του πρίγκιπα Μοχάμεντ και του ομόλογου του στα ΗΑΕ, πρίγκιπα Μοχάμεντ Ιμπν Ζάιεντ να διαμορφώσουν τη Μέση Ανατολή κατά το πρότυπό τους.

Τα ΗΑΕ, παρά το βασίλειο, ήταν ο υποκινητής του μποϊκοτάζ στο Κατάρ, με το βασιλιά του σαουδικού οίκου Μοχάμεντ και το διάδοχο Μοχάμεντ αρχικά να επιδιώκουν να προσεγγίσουν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, όταν ανήλθαν στην εξουσία το 2015.

Τέσσερα χρόνια μετά, η Σαουδική Αραβία είναι απίθανο να κάνει μια ριζική στροφή, αλλά θα μπορούσε να αποδειχτεί λιγότερο αδιάλλακτη από τα ΗΑΕ έναντι αυτής της ομάδας.

Παρότι η προετοιμασία για μια πιθανή σύγκρουση με το Ιράν μπορεί να είναι ο κύριος λόγος για την απόσυρσή τους, αυτή είναι μάλλον αδύνατο να προστατεύσει τα ΗΑΕ από τη ζημιά στο κύρος τους ως αποτέλεσμα της ανάμειξής τους στη Λιβύη και το Σουδάν, καθώς και τα δρακόντια μέτρα έναντι των εγχώριων αντιφρονούντων.

Οι εξοπλισμένες από τα ΗΑΕ δυνάμεις του κ.Χάφταρ πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνες για το βομβαρδισμό αυτή τη βδομάδα ενός κέντρου κράτησης αφρικανών μεταναστών στη λιβυκή πρωτεύουσα Τρίπολη, που σκότωσε 40 και τραυμάτισε άλλους 80 ανθρώπους.

Ο βομβαρδισμός ήρθε αμέσως μετά την ανακάλυψη αμερικανικών πυράυλων σε μια από τις στρατιωτικές βάσεις του κ.Χάφταρ που ήταν σε κοντέηνερ πλοίων που ανέφεραν ότι ανήκαν στις “Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΑΕ”. Τα ΗΑΕ αρνήθηκαν την ιδιοκτησία τους.

Η απόσυρση των ΗΑΕ από την Υεμένη πιθανώς να τα βοηθήσει να αποφύγουν καλέσματα για εμπάργκο στην πώληση όπλων που έχουν σχέση με τον πόλεμο στην Υεμένη.

Η Λιβύη, ωστόσο, θα μπορούσε να αποτελέσει την αχίλλειο πτέρνα των ΗΑΕ.

Ο Ρόμπερτ Μενέντεζ, επιφανής Δημοκρατικός στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων των ΗΠΑ, έγραψε σε επιστολή προς τον υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο: “Γνωρίζετε σίγουρα ότι, αν αυτοί οι ισχυρισμοί αποδειχτούν αληθείς, ίσως θα είστε υποχρεωμένος βάσει νόμου να τερματίσετε κάθε πώληση όπλων στα ΗΑΕ” (σ.parapoda: έτσι ίσως εξηγείται και γιατί οι ΗΠΑ απέφυγαν να υπερψηφίσουν στο Σ.Α. του ΟΗΕ την καταδίκη του βομβαρδισμού).

Το άρθρο γράφτηκε από το Dr. James M. Dorsey. Στα αγγλικά βρίσκεται εδώ.

Βλ. επίσης

Λιβύη: Διάσπαση ευρωπαϊκών και περιφερειακών δυνάμεων από τη νέα σύμπλευση ΗΠΑ-Ρωσίας (28/04/2019)

Για το ρόλο της Ρωσίας στον πόλεμο της Υεμένης (12/10/2018)

Η υποδαυλιζόμενη από τη Ρωσία ανάφλεξη σε Ερυθρά Θάλασσα – Κέρας της Αφρικής & ο μεγάλος χαμένος (13/01/2018)

Υεμένη – Ερυθρά Θάλασσα: Όλοι χαμένοι από τη δολοφονία του Σάλεχ (πλην Ρωσίας) (19/12/2017)

Ο ρόλος της Κίνας στην κρίση της Υεμένης & η όξυνση των ιρανοκινεζικών αντιθέσεων (προς μεγάλη χαρά της Ρωσίας) (11/08/2017)

Γκεόργκι Δημητρόφ: Από τις 9 Σεπτέμβρη 1944 στις Εκλογές για τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση

70 χρόνια συμπληρώθηκαν χτες από το θάνατο του επιφανούς βούλγαρου κομμουνιστή Γκεόργκι Δημητρώφ. Το όνομά του έχει αναμφίβολα ταυτιστεί με τη χρυσή περίοδο του κομμουνιστικού κινήματος και την τακτική που υιοθετήθηκε, με τα Λαϊκά Μέτωπα, αλλά και την ατομική του στάση ενώπιον του χιτλερικού δικαστηρίου. Λιγότερο γνωστή είναι η συμβολή του στη θεωρητική επεξεργασία και την πρακτική εφαρμογή της έννοιας “Λαϊκή Δημοκρατία”. Οι λόγοι για το θάψιμο αυτής της συνεισφοράς του είναι κατανοητοί αν κρίνουμε από το πόσες πολιτικές δυνάμεις σήμερα δηλώνουν έστω ότι αναγνωρίζουν τη Λαϊκή Δημοκρατία ως θεωρητική έστω κληρονομιά τους. Οι περισσότερες δυνάμεις καμώνονται τις πιο “σκληρές” και “αδιάλλακτες” από όσους υιοθέτησαν και έκαναν πράξη τη Λαϊκή Δημοκρατία. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που καταδικάζουν τα κομμουνιστικά κόμματα, οργανώσεις και συλλογικότητες, αφού τα περιορίζουν σε μια δράση που δεν είναι άλλη από μια ξερή πρόσθεση μιας απλής διακήρυξης αρχών σε συνδυασμό με έναν ακτιβισμό που γινόταν και χωρίς πολιτική συλλογικότητα. Σαφώς, οι συνθήκες εφαρμογής της Λαϊκής Δημοκρατίας, 70 χρόνια μετά, δεν είναι ίδιες με τις σημερινές. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να κρατήσουμε από εκείνη την περίοδο ότι το κομμουνιστικό κόμμα και η εργατική τάξη δεν γίνονται επικεφαλής μόνο με την αυτοαναγόρευσή τους σε επικεφαλής ή με κάποια “πρέπει”, αλλά με την οργανωτική κομματική ενοποίηση των εργατικών πολιτικών δυνάμεων, τη συμμετοχή σε πλατιά μέτωπα, ακόμα και με ασταθή αλλά και σίγουρα εχθρικά στοιχεία, που απομονώνουν τον κάθε φορά κύριο εχθρό, και με την ενεργητική και όχι άτολμη προσπάθεια για ακύρωση των κάθε φορά σχεδίων του εχθρού, τα οποία τα λαμβάνουν υπόψη.

Παρακάτω ένα απόσπασμα από την εισήγηση του Δημητρώφ στο 5ο συνέδριο του Εργατικού (Κομμουνιστικού) Κόμματος Βουλγαρίας το Δεκέμβρη του 1948 που αναφέρεται στην περίοδο από την εξέγερση στις 9 Σεπτέμβρη του 1944 σε μια χώρα με δυο δεκαετίες φασισμό, σύμμαχο του διεθνούς φασισμού, και το ΚΚ στην παρανομία. Αυτό, για να αναλογιζόμαστε ότι τότε υπήρχαν και περισσότερες δυσκολίες και λιγότερη εμπειρία από ό,τι σήμερα.

***

Από τις 9 Σεπτέμβρη 1944 στις Εκλογές για τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση

Σύντροφοι,

η ένοπλη λαϊκή εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη σηματοδοτεί μια καμπή στην ιστορία μας.

Στις 9 Σεπτέμβρη, η πολιτική εξουσία στη χώρα μας αποσπάστηκε από τα χέρια της καπιταλιστικής αστικής τάξης και της μοναρχοφασιστικής μειοψηφίας που συνιστούσαν οι εκμεταλλευτές και πέρασε στα χέρια της τεράστιας πλειοψηφίας, στον εργαζόμενο λαό της πόλης και του χωριού, υπό την καθοδήγηση της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας της – του Κομμουνιστικού Κόμματος. Έχοντας θριαμβεύσει με αποφασιστική βοήθεια του ηρωικού Κόκκινου Στρατού, η εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη καθάρισε το δρόμο για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στη χώρα μας.

Ο συνδυασμός της λαϊκής αντιφασιστικής εξέγερσης της 9ης Σεπτέμβρη 1944 και της νικηφόρας προέλασης του σοβιετικού στρατού στα Βαλκάνια διασφάλισε το θρίαμβο της εξέγερσης και της έδωσε μεγάλη ώθηση. Το μίσος ενάντια στο φασισμό που είχε συσσωρευθεί σε δύο δεκαετίες, και η αποφασιστικότητα των εργαζομένων να τελειώνουν με αυτόν, ξέσπασε χωρίς δυνατότητα να κατασταλεί και σάρωσε το φασιστικό καθεστώς δια μιάς. Ο αντιλαϊκός αστικοφασιστικός αστυνομικός μηχανισμός έγινε συντρίμμια και σχηματίστηκε μια λαϊκή πολιτοφυλακή για να συντρίψει την αντίθεση των φασιστικών στοιχείων και να υπερασπιστεί τη λαϊκή εξέγερση. Η εξουσία αποσπάστηκε από την καπιταλιστική τάξη, που ήταν συσπειρωμένη γύρω από τη μοναρχία και στενά συνασπισμένη με το γερμανικό ιμπεριαλισμό. Πέρασε στα χέρια της μαχητικής συμμαχίας εργατών, αγροτών, βιοτεχνών και διανοουμένων που ήταν ενωμένοι στο Πατριωτικό Μέτωπο, και υπό την ηγεσία του κόμματός μας. Η κρατική εξουσία ριζικά άλλαξε χαρακτήρα: το υπέρ των καπιταλιστών εργαλείο καταστολής και εκμετάλλευσης των μαζών διαλύθηκε και μια λαϊκή κυβέρνηση δημιουργήθηκε, ως εργαλείο για την εξάλειψη του καπιταλισμού και για τη βαθμιαία απελευθέρωση των εργαζομένων από κάθε είδους εκμετάλλευση.

Είναι γεγονός ότι στις 9 Σεπτέμβρη ο παλιός αστικός κρατικός μηχανισμός δεν είχε πλήρως συντριβεί. Οι κομμουνιστές ήταν ακόμα μειοψηφία στη νεοσχηματισθείσα κυβέρνηση. Πολλές θέσεις κλειδιά ήταν στα χέρια ατόμων, κάποια από τα οποία αργότερα θα αποδεικνύονταν ασταθή, ακόμα και εχθρικά προς το λαϊκό καθεστώς. Ήταν το κόμμα, ωστόσο, που εμψύχωσε και έδωσε πνοή στο αντιφασιστικό κίνημα. Σε πολλές περιοχές η εξουσία ήταν πράγματι στα χέρια των επιτροπών του Πατριωτικού Μετώπου. Το κόμμα κατείχε το Υπουργείο Εσωτερικών καθώς και το νεοσυσταθέν Ινστιτούτο Βοηθών Διοικητών στο στρατό. Αυτό ήταν προς το συμφέρον του λαού, γιατί μόνο το κόμμα μας θα μπορούσε να οργανώσει την καταστολή της ανατραπείσας μοναρχοφασιστικής κλίκας, να διασφαλίσει την εσωτερική τάξη και την επιτυχή συμμετοχή του αναδιοργανωμένου στρατού στον πόλεμο ενάντια στη χιτλερική Γερμανία. Η μεγάλη δύναμη και επιρροή του κόμματος στο λαό, καθώς και η θέση του στις Επιτροπές του Πατριωτικού Μετώπου, του επέτρεψε να αναλάβει στην πράξη ηγετικό ρόλο στην κυβέρνηση και να διεξάγει επιτυχή αγώνα ενάντια στους φασίστες αντιδραστικούς και τους ακολούθους τους που βρίσκονταν στις τάξεις του Πατριωτικού Μετώπου.

Νέοι άνθρωποι που αναδείχτηκαν από τους κόλπους της εργατικής τάξης βγήκαν μπροστά. Τεράστιες μάζες του λαού, που επί μακρόν καταπιέζονταν από τη μπότα της φασιστικής δικτατορίας, αφυπνίστηκαν και συμμετείχαν στην ενεργό πολιτική ζωή και, υπό την ηγεσία του κόμματός μας, έπαιξαν το ρόλο τους σε διάφορα διοικητικά σώματα. Ένας νέος τύπος λαϊκοδημοκρατικής κυβέρνησης δημιουργήθηκε και τελειοποιήθηκε.

Παρότι τα άμεσα καθήκοντα ήταν δημοκρατικού χαρακτήρα, η εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη δεν μπορούσε παρά να κλονίσει το καπιταλιστικό σύστημα στη χώρα μας συθέμελα, υπερβαίνοντας τα όρια της αστικής δημοκρατίας.

Έτσι, αυτή ήταν η κύρια πτυχή της εξέγερσης της 9ης Σεπτέμβρη.

Δεν μπορείς να εξαλείψεις το φασισμό, να αποδώσεις δημοκρατικά δικαιώματα στις εργαζόμενες μάζες, να εδραιώσεις και να αναπτύξεις αυτά τα δικαιώματα χωρίς να αμφισβητήσεις την ίδια την εξουσία του καπιταλισμού, γιατί φασισμός δεν είναι τίποτε άλλο από ανηλεή, τρομοκρατική δικτατορία των μεγάλων επιχειρηματιών. Το ξερίζωμα του φασισμού δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την αμφισβήτηση των μεγάλων επιχειρηματιών. Δημοκρατικά δικαιώματα δεν μπορούν να αποδοθούν στους εργαζομένους αν διατηρούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες την πολιτική και οικονομική εξουσία. Η εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη, συνεπώς, αναλαμβάνοντας την επίλυση προβλημάτων δημοκρατικού χαρακτήρα μαζί με το μεγάλο εθνικό πρόβλημα της συμμετοχής του λαού μας στον πόλεμο για την οριστική καταστροφή του χιτλερισμού, δεν μπορούσε παρά, ακολούθως, να στραφεί εναντίον της κυριαρχίας των μεγαλοεπιχειρηματιών, να τους καταφέρει σοβαρά πλήγματα και να προετοιμάσει το έδαφος για την κατάργησή τους, για την κατάργηση ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος και για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό.

Ωστόσο, προκειμένου να μετατραπούν αυτές οι δυνατότητες σε πραγματικότητα, το κόμμα μας έπρεπε να διεξάγει έναν σκληρό αγώνα.

Το πρώτο καθήκον ήταν να υπερασπίσει και να εδραιώσει τη νίκη της 9ης Σεπτέμβρη. Το κόμμα έπρεπε να βλέπει με σαφήνεια τις συνθήκες υπό τις οποίες η εξέγερση διεξήχθη, τα πιο επιτακτικά μέτρα που έπρεπε να ληφθούν, και το πιθανό εύρος των καθηκόντων που θα μπορούσαν άμεσα να υλοποιηθούν.

Η εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη είχε λάβει χώρα ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη ο πόλεμος ενάντια στη ναζιστική Γερμανία. Ο νικηφόρος τερματισμός του πολέμου πήρε προτεραιότητα, φυσικά, έναντι όλων των άλλων καθηκόντων και τίποτε άλλο δεν μπορούσε να αναληφθεί που θα μπορούσε πιθανώς να εμποδίσει τη νίκη. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε αυτή τη σημαντική περίσταση, ούτε να ξεχνούμε, όταν αξιολογούμε τη δραστηριότητα του κόμματός μας κατά τη διάρκεια της περιόδου μετά την 9η Σεπτέμβρη και μέχρι τον τερματισμό του πολέμου και την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης, όπου η χώρα μας, ως πρώην δορυφόρος της ναζιστικής Γερμανίας, βρισκόταν υπό την επίβλεψη μιας Συμμαχικής Επιτροπής Ελέγχου, στην οποία οι βρετανοί και αμερικανοί εκπρόσωποι ήταν ανταγωνιστικοί έναντι του λαϊκού καθεστώτος. Από την άλλη, προς το συμφέρον της εθνικής ύπαρξης και της υπεράσπισης της ελευθερίας της, η Βουλγαρία έπρεπε να προσχωρήσει στον πόλεμο ενάντια στη ναζιστική Γερμανία στο πλευρό και υπό τη διοίκηση της Σοβιετικής Ένωσης.

Μια ψύχραιμη εκτίμηση της διεθνούς και εγχώριας κατάστασης ήταν επιτακτική, υπό εκείνες τις συνθήκες. Τα ζητήματα που μπορούσαν να διευθετηθούν ήταν μόνο εκείνα που ήταν ήδη ώριμα για επίλυση ώστε να μην υπερπηδηθούν στάδια στην ανάπτυξη του αγώνα της εργατικής τάξης και των εργαζομένων της πόλης και του χωριού ενάντια στον καπιταλισμό. Σε σχέση με αυτό, το κόμμα μας είχε πλήρη συνείδηση της ιστορικής ευθύνης που του αναλογούσε έναντι της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων.

Στις 9 Σεπτέμβρη και μετά, το κόμμα μας κινούταν με τρόπο ώστε να συσπειρώσει όλες τις δημοκρατικές και πατριωτικές δυνάμεις ολόκληρου του έθνους στο όνομα της τελικής και ανηλεούς καταστροφής της μοναρχοφασιστικής κλίκας και για την κινητοποίηση όλων των υλικών και ηθικών πόρων της χώρας στον υπό την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης κοινό αγώνα όλων των φιλελεύθερων λαών. Το κόμμα μας επιτυχώς εκπλήρωσε αυτό το καθήκον. Η Βουλγαρία συνέβαλε με το μέγιστο των δυνατοτήτων της στην απελευθέρωση των Βαλκανίων από τους χιτλερικούς εισβολείς και για την τελική ήττα τους. “Όλα για το μέτωπο, όλα για τη νίκη στον πόλεμο ενάντια στη Χιτλερική Γερμανία” – αυτό ήταν το βασικό σύνθημα του κόμματος, του Πατριωτικού Μετώπου και του έθνους εκείνη την περίοδο. Όλα τα άλλα ζητήματα υποτάσσονταν σε αυτό. Το κόμμα πάλεψε ενάντια στην απομάκρυνση από αυτό το σύνθημα. Αντιτάχθηκε στις αριστερίστικες παρεκκλίσεις που σημειώθηκαν στις τάξεις του, στην ανυπομονησία μεμονωμένων συντρόφων που πίστευαν ότι άμεσα έπρεπε να προχωρήσουμε στο σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.

Η πολιτική της μέγιστης ενοποίησης όλων των λαϊκών αντιφασιστικών, δημοκρατικών και πατριωτικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων αντιγερμανικών στοιχείων από την αστική τάξη, για την πλήρη καταστροφή της φασιστικής κλίκας, τη νικηφόρα συμμετοχή στον πόλεμο, την υπεράσπιση και τη διασφάλιση της εθνικής μας ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της κρατικής κυριαρχίας, ήταν η μόνη ορθή πολιτική. Η υλοποίησή της αποτελούσε προϋπόθεση και εγγύηση για τη διατήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη των ιστορικών επιτευγμάτων της εξέγερσης της 9ης Σεπτέμβρη. Επέτρεψε στο κόμμα να διατηρηθεί κοντά στις μάζες, να ενισχύσει τις θέσεις του και να απομονώσει τους εχθρούς της εξέγερσης και της λαϊκής ισχύος. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματός μας υλοποίησε αυτή την πολιτική με συνέπεια και αποφασιστικότητα.

Συντριπτικό πλήγμα καταφέρθηκε στα ανοιχτά φασιστικά στοιχεία εκείνη την περίοδο. Αυστηρή τιμωρία επιβλήθηκε στους εκπροσώπους του φασισμού και των γερμανών πρακτόρων που ήταν υπεύθυνοι για τη ληστρική συμμαχια με το γερμανικό ιμπεριαλισμό και για το ότι το έθνος μας ήρθε στα πρόθυρα μιας τρίτης καταστροφής. Οι φασιστικές οργανώσεις διαλύθηκαν. Οι πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές οργανώσεις των εργαζομένων αναπτύχθηκαν μετεωρικά. Έλαβαν χώρα πολλές μεγάλες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Στις γυναίκες αποδόθηκε πλήρης ισότητα και δόθηκαν όλες οι διευκολύνσεις για την ενεργό συμμετοχή τους στη δημόσια ζωή. Πλατιές προοπτικές ανοίχτηκαν για τη νεολαία. Πλήρης ισότητα δόθηκε στις εθνικές μειονότητες και στα σχολεία τους δόθηκε κρατική υποστήριξη. Ένας νόμος για την ιδιοκτησία της γης (1) ψηφίστηκε, περιορίζοντας τις εκτάσεις στα 200.000 τ.μ. (εκτός από τη Δοβρουτσά, όπου το όριο ήταν τα 300.000). Ένας άλλος νόμος προέβλεπε την κατάσχεση όλου του παρανόμως συσσωρευθέντος πλούτου. Πάρθηκαν μέτρα για τη διασφάλιση του λαϊκού χαρακτήρα του στρατού. Ο θεσμός των βοηθών διοικητών, αποτελούμενος από δοκιμασμένα τέκνα του λαού και πολεμιστές ενάντια στο φασισμό, εισήχθη στο στρατό.

Ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός αναδιαμορφώθηκε και τέθηκε σε νέα και λαϊκή βάση. Τα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες των πλατιών μαζών εδραιώθηκαν. Αυτές και παρόμοιες αλλαγές βρήκαν την έκφρασή τους και την επιβεβαίωσή τους στην κατάργηση της μοναρχίας και την ανακήρυξη Λαϊκής Δημοκρατίας.

Στο οικονομικό μέτωπο, όλες οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν για την αποκατάσταση της σαρωμένης από τον πόλεμο εθνικής οικονομία, η οποία είχε ανηλεώς λεηλατηθεί από τους Γερμανούς και περαιτέρω καταστραφεί από δυο συνεχόμενες ξηρασίες. Όμως ο καιρός δεν ήταν ώριμος ακόμα για μεγάλες οικονομικές αλλαγές. Ο πόλεμος ήταν ακόμα σε εξέλιξη και το μη διευθετημένο ακόμα διεθνές στάτους της Βουλγαρίας, με την παρουσία της Συμμαχικής Επιτροπής Ελέγχου στη Σόφια, καθιστούσε ανέφικτη μια άμεση επίθεση στην οικονομική βάση της καπιταλιστικής αντίδρασης. Οι μεγάλες εκτάσεις, τραπεζικές και εμπορικές επιχειρήσεις παρέμεναν στα χέρια ιδιωτών καπιταλιστών.

Είναι γεγονός ότι οι καπιταλιστές δεν ήταν πια απόλυτοι αφέντες στις επιχειρήσεις και τα κεφάλαιά τους. Θεσπίστηκε δημόσιος έλεγχος. Μεγάλωσε σε τεράστιο βαθμό ο ρόλος των συνδικάτων. Όμως, όσο περιορισμένη κι αν ήταν η εξουσία των καπιταλιστών, αυτοί παρέμεναν ιδιοκτήτες των επιχειρήσεών τους και εκμεταλλεύονταν αυτό το γεγονός ώστε να παρεμποδίσουν παντοιοτρόπως την ανάπτυξη της παραγωγής και των κυβερνητικών μέτρων. Κατέχοντας μια οικονομική βάση ήταν σε θέση να ασκούν κάποια πίεση στο λαϊκό καθεστώς. Ήταν ακόμα απαραίτητο να διεξάγεται ένας σκληρός αγώνας προκειμένου να εξαλειφθούν πλήρως τα καπιταλιστικά στοιχεία από τις πολιτικές και οικονομικές θέσεις τους.

Το πλήγμα της 9ης Σεπτέμβρη ενάντια στους εχθρούς του λαού που εκπροσωπούνταν από τη φασιστική κλίκα ήταν τόσο ισχυρό ώστε για μια περίοδο, η καπιταλιστική αστική τάξη κρυβόταν. Ωστόσο, αυτό δεν σήμαινε ότι είχε εγκαταλείψει την πρόθεσή της να επιστρέψει το ρολόι της ιστορίας προς τα πίσω.

Με την οικονομική της βάση και την υποστήριξη από αντιδραστικούς αμερικανικούς και βρετανικούς κύκλους, η καπιταλιστική αστική τάξη μας σύντομα αποπειράθηκε να μετατρέψει αυτές τις ελπίδες και προθέσεις σε πραγματικότητα. Είχε τους δικούς της πράκτορες εντός του Πατριωτικού Μετώπου στα δεξιά αντιδραστικά στοιχεία που είχαν κρυφτεί σε κάποια από τα κόμματα του Πατριωτικού Μετώπου. Μη όντας ακόμα έτοιμη να εξαπολύσει ανοιχτή πάλη ενάντια στο λαϊκό καθεστώς, άρχισε να αξιοποιεί αυτά τα αντιδραστικά στοιχεία που σύντομα μετά τις 9 Σεπτέμβρη άρχισαν να διεξάγουν σκληρό αγώνα ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα και να αμφισβητούν τον ηγετικό του ρόλο, ενώ παράλληλα επεδίωκαν να υπονομεύσουν την οικονομία μας, να εμποδίσουν τη διεξαγωγή κυβερνητικών μέτρων, να συκοφαντήσουν το κόμμα, να αποδυναμώσουν το Πατριωτικό Μέτωπο και να προετοιμάσουν το έδαφος για μια παλινόρθωση.

Το κόμμα μας έπρεπε να οργανώσει τον αγώνα των εργαζομένων για αποφασιστική αντίσταση ενάντια στις ενορχηστρωμένες και αυξανόμενες επιθέσεις της εγχώριας και διεθνούς αντίδρασης που σκοπό είχαν να ανατρέψουν τα κεκτημένα της 9ης Σεπτέμβρη. Χρειαζόταν να επαγρυπνεί και να επιδεικνύει μεγάλες ικανότητες μανούβρας, τακτ και αποφασιστικότητα ώστε να αναδειχθεί νικητής σε αυτό το σκληρό αγώνα. Το κόμμα μας, υπό την ηγεσία της Κεντρικής Επιτροπής, εκπλήρωσε τίμια αυτό το καθήκον. Αναδείχτηκε εκείνη την περίοδο ως ο επικεφαλής του Πατριωτικού Μετώπου, των εργατών και ολόκληρου του λαού.

Οι βούλγαροι εργαζόμενοι θυμούνται με τι ενεργητικότητα και αποφασιστικότητα το κόμμα μας τους είχε καλέσει να βγουν στους δρόμους ενάντια στο διαβόητο “4ο διάταγμα” (2) του Ντάμιαν Βέλτσεφ (3), με το οποίο τα αντιδραστικά στοιχεία εντός της κυβέρνησης του Πατριωτικού Μετώπου επιθυμούσαν να γλιτώσουν από τη λαϊκή οργή τους παλιότερους σφαγείς τους που είχαν κρυφτεί στο στρατό, και να τους αξιοποιήσουν ως στελέχη για να εξυφαίνουν τις συνωμοσίες τους. Την ίδια στιγμή, το κόμμα μας αποκάλυψε τον αυτοαναγορευόμενο “ηγέτη” των Αγροτιστών, τον διαβόητο πράκτορα των ξένων Γκεμέτο (Γκ.Μ.Ντιμιτρόφ) (4), στον οποίο βασίζοντας για τον αγώνα ενάντια στο λαϊκό μας καθεστώς οι αντιδραστικοί αγγλοαμερικάνικοι κύκλοι. Ο Γκεμέτο αποπειράθηκε να οργανώσει τα δεξιά αντιδραστικά στοιχεία εντός του Πατριωτικού Μετώπου σε ένα αντικομμουνιστικό μπλοκ. Αυτά τα στοιχεία αποπειράθηκαν να καταργήσουν τις Επιτροπές του Πατριωτικού Μετώπου, προφασιζόμενα ότι είχαν ήδη καταστεί ξεπερασμένα, να μετατρέψουν το Πατριωτικό Μέτωπο σε ένα συνήθη διακομματικό συνασπισμό, και να αντιταχθούν στη συμμετοχή της Βουλγαρίας στον αντιφασιστικό πόλεμο μαζί και υπό την ηγεσία του σοβιετικού στρατού. Διεξήγαν μια δόλια προπαγάνδα ενάντια στη Λαϊκή Πολιτοφυλακή και τα Λαϊκά Δικαστήρια, έσπερναν την ηττοπάθεια στο μέτωπο και στα μετόπισθεν προέβησαν σε ηττοπαθείς δραστηριότητες.

Το κόμμα μας πέτυχε να αποκαλύψει το Γκεμέτο και τους πολιτικούς του φίλους μπροστά στα μάτια των πλατιών μαζών ως πρακτόρων του εχθρού, τους απομόνωσε και τους συνέτριψε επιδιώκοντας μια ακόμα πιο στενή συμμαχία με τις ισχυρές δυνάμεις στο Πατριωτικό Μέτωπο και ιδίως με την Αγροτική Ένωση. Ο διαβόητος δρ. Γκ.Μ.Ντιμιτρόφ σύντομα έγινε στρατηγός χωρίς στρατό και έγινε αντικείμενο αποδοκιμασίας και αποκηρύχτηκε, κρυπτόμενος πίσω από την αμερικανική διπλωματική αποστολή και διέφυγε ταπεινωμένος στις Ηνωμένες Πολιτίες.

Αυτό το ανεπιτυχές ντεμπούτο και αποτυχία του Γκεμέτο, ως του κύριου πράκτορα του αμερικάνικου και του βρετανικού ιμπεριαλισμού στη Βουλγαρία, υποχρέωσε τον τελευταίο να αναζητήσει άλλα εργαλεία. Με την κατάπαυση των εχθροπραξιών, η πίεση των βρετανικών και αμερικανικών αντιδραστικών κύκλων στη χώρα μας, αυξήθηκε. Υπό τις άμεσες εντολές τους, οι Νικόλα Πετκόφ (5), Γκριγκόρ Τσεσμετζίεφ (6) και οι ακόλουθο΄θ τους αποχώρησαν από το Πατριωτικό Μέτωπο και δημιούργησαν μια σφοδρή αντιλαϊκή αντιπολίτευση – ένα μη κρυπτόμενο πρακτορείο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.

Το ακόμα μη διευθετημένο διεθνές στάτους της χώρας μας, η ανοιχτή επέμβαση των αμερικάνων ιμπεριαλιστών στα εσωτερικά μας ζητήματα (η αναβολή των εκλογών που προγραμματίζονταν για τις 26 Αυγούστου 1945 (σ.parapoda: που το Πατριωτικό Μέτωπο δέχτηκε), οι σημαντικές οικονομικές και άλλες δυσκολίες, όπως στην τροφοδοσία, που οφείλονταν στη γερμανική ληστεία και τα δεινά του πολέμου, δημιουργούσαν ευνοϊκές συνθήκες για τους ηγέτες της αντιπολίτευσης για να αρχίσουν μια υπονομευτική και αποσυνθετική δράση ενάντια στο Πατριωτικό Μέτωπο, τη λαϊκή εξουσία και το κόμμα μας.

Ωστόσο, η αντιλαϊκή αντιπολίτευση υπέστη ένα μεγάλο φιάσκο. Το μποϊκοτάζ των εκλογών για την 27η τακτική Μεγάλη Εθνοσυνέλευση ήταν μια αποτυχία. Στις ακόλουθες εκλογές για τη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση, το Πατριωτικό Μέτωπο κατήγε μια περίλαμπρη νίκη, κερδίζοντας το 70% των ψήφων, παρόλους τους εκβιασμούς και τις απειλές της ξένης επέμβασης, τη δημαγωγία, την αντικομμουνιστική συκοφαντία και παραποίηση του προγράμματος του Πατριωτικού Μετώπου από την αντιπολίτευση κατά την προεκλογική περίοδο. Το κόμμα μας, από μόνο του, κέρδισε πάνω από 50% των ψήφων και μια καθαρή πλειοψηφία στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση.

Τα αποτελέσματα αυτών των στοιχείων απέδειξαν ότι οι εργαζόμενοι είχαν πλήρη εμπιστοσύνη στο κόμμα μας, ως καθοδηγητική δύναμη στη διοίκηση της χώρας και στη σοσιαλιστική ανασυγκρότησή της. Σε φυσιολογικές και ελεύθερες εκλογές στη βάση ενός νόμου με γενικό δικαίωμα ίσης ψήφου και μυστικής ψηφοφορίας, ο καθοδηγητικός ρόλος του κόμματός μας στο Πατριωτικό Μέτωπο και τη χώρα επιβεβαιώθηκε και με κοινοβουλευτικό τρόπο επίσης. Το κόμμα μας μπορούσε πλέον να βαδίσει πιο σταθερά και με σιγουριά στο δρόμο που είχε ανοίξει η λαϊκή εξέγερση της 9ης Σεπτέμβρη.

Παρά την ενεργό αντίσταση, συνάφθηκε μια συνθήκη ειρήνης και αποκαταστάθηκαν οι διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία. Η πλατιά διαπαιδαγωγητική δουλειά του κόμματος και του Πατριωτικού Μετώπου στους αγρότες και τους ανθρώπους της πόλης που προσωρινά είχαν παρασυρθεί από την αντιπολίτευση, απομόνωσαν την τελευταία πλήρως από το λαό. Αποδοκιμασμένοι από το λαό, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης άρχισαν να εξυφαίνουν συνομωσίες για τη βίαιη ανατροπή της λαϊκής εξουσίας με τη βοήθεια ξένης επέμβασης, η οποία αργότερα έφερε την κατάρρευση της ψευτο-Αγροτικής Ένωσης του Νικόλα Πετκόφ.

Υπό την ηγεσία του κόμματός μας αποκαλύφθηκαν και εξαλείφθησαν διάφορες αντιδραστικές συνωμοσίες. Την ίδια μοίρα είχε η συνωμοσία της ομάδας του Ντάμιαν Βέλτσεφ. Εκκαθαρίστηκε ο στρατός από αντιδραστικούς αξιωματικούς.

Το κόμμα μας ολοκλήρωσε τον αγώνα ενάντια στην αντιδραστική αντιπολίτευση, παλεύοντας για τη μέγιστη δυνατή ενοποίηση όλων των υγιών δημοκρατικών και πατριωτικών δυνάμεων υπό τη σκέπη του Πατριωτικού Μετώπου. Αποκάλυψε πλήρως την εθνική προδοσία των ηγετών της αντιπολίτευσης που είχαν καταστεί πράκτορες των ξένων. Επρόκειτο περί μιας οξείας ταξικής πάλης. Οι εχθροί της εργατικής τάξης ήταν επίσης εχθροί της χώρας μας. Ταυτόχρονα, το κόμμα κατέβαλε τη μέγιστη προσπάθεια για να εδραιώσει τις θέσεις της εργατικής τάξης, για να ενισχύσει τη συμμαχία ανάμεσα στους εργάτες και τους αγρότες και για να συσφίξει τις τάξεις του Πατριωτικού Μετώπου. Βάσισε τη δραστηριότητά του στην ιδέα ότι εφεξής θα έπρεπε να καθοδηγήσει τον αυξανόμενο δημοκρατικό πολιτικό στρατό του Πατριωτικού Μετώπου με το να αξιοποιήσει τις δυνάμεις και τις δυνατότητες όλων των διαφόρων τμημάτων του για την δημοκρατική εξέλιξη και ανάπτυξη της χώρας. Συνειδητοποίησε ότι διάφορες ομάδες και άτομα, ταλαντευόμενοι και ασυνεπείς υποστηρικτές του Πατριωτικού Μετώπου θα αποχωρούσαν από αυτό το στρατό, ανάλογα με το χαρακτήρα των καθηκόντων που θα είχε να εκπληρώσει. Κατάλαβε ότι εντός του στρατού θα έπρεπε να διεξαχθεί μια σκληρή μάχη ενάντια στους πράκτορες του φασισμού και της καπιταλιστικής αντίδρασης γνώριζε επίσης ότι η διαδικασία της κοινής δουλειάς και αγώνα υπό την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος τα διάφορα τμήματα αυτού του στρατού θα ενώνονταν στενότερα, το Πατριωτικό Μέτωπο θα γινόταν πιο σταθερά ενωμένο και το κύρος και ο κυρίαρχος ρόλος του κόμματός μας εντός αυτού θα συνέχιζε να αυξάνεται.

Η πολιτική του κόμματός μας για τη μέγιστη δυνατή ενοποίηση όλων των δημοκρατικών και πατριωτικών δυνάμεων υπό τη σημαία του Πατριωτικού Μετώπου αναμφίβολα εδραίωσε τις θέσεις της εργατικής τάξης, οδήγησε στην πλήρη νίκη του λαού μας επί της αντίδρασης και διασφάλισε την υλοποίηση του προγράμματος του Πατριωτικού Μετώπου.

Ο κυρίαρχος ρόλος της εργατικής τάξης ξεκάθαρα εκφράστηκε στη σύνθεση της νέας κυβέρνησης του Πατριωτικού Μετώπου που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση. Οι θέσεις κλειδιά κατέχονταν από κομμουνιστές και αξιόπιστους ηγέτες του Πατριωτικού Μετώπου.

Το Πατριωτικό Μέτωπο επίσης στερεώθηκε. Τα δεξιά του στοιχεία εξαλείφθηκαν (Ντάμιαν Βέλτσεφ, Γιουρούκοφ (7) κ.ά.). Ο κύριος σύμμαχός μας, η Αγροτική Ένωση, υπό την ηγεσία των δοκιμασμένων ηγετών της, υποστηρικτών του Πατριωτικού Μετώπου, απαλλάχτηκε από τα ταλαντευόμενα και διπρόσωπα στοιχεία από τις τάξεις του και ανοιχτά δήλωσε υπέρ μιας μαχητικής συμμαχίας των αγροτών και των εργατών υπό την ηγεσία της εργατικής τάξης, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της γεωργίας στη βάση των συνεταιριστικών αγροκτημάτων και μιας συνεπούς πολιτικής που θα καθιστούσε αδύναμους και θα εξάλειφε τους κουλάκους εκμεταλλευτές στα χωριά. Αυξήθηκε η αμοιβαία εμπιστοσύνη και κατανόηση ανάμεσα στα κόμματα του Πατριωτικού Μετώπου.

Η επίθεση της εγχώριας και διεθνούς αντίδρασης έτσι ανακόπηκε. Ο αγώνας τελείωσε με τη νίκη της εργατικής τάξης και του λαού. Μια εξαιρετικά σημαντική φάση του σκληρού αγώνα του κόμματός μας και του Πατριωτικού Μετώπου για την επιτυχή υπεράσπιση των ιστορικών κεκτημένων της εξέγερσης της 9ης Σεπτέμβρη ολοκληρώθηκε.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να τονιστεί ότι αν η επίθεση της εγχώριας και διεθνούς αντίδρασης εκείνη την περίοδο δεν έλαβε τη μορφή της ανοιχτής ένοπλης δράσης, αυτό οφείλεται στα αποφασιστικά μέτρα της λαϊκής κυβέρνησης, στην επαγρύπνηση και την ενεργητικότητα του κόμματός μας και επίσης, σε μικρό βαθμό, στην παρουσία στο έδαφός μας μονάδων του σοβιετικού απελευθερωτικού στρατού, με την οποία παρέλυσε πρακτικά η αντίδραση.

Σημειώσεις

1.Ο νόμος για την ιδιοκτησία της γης που υιοθετήθηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 12 Μάρτη 1946 όρισε το μέγιστο της έκτασης των αγροκτημάτων: 20 εκτάρια για τους αγρότες (εκτός της νότιας Δοβρουτσάς, όπου ήταν 30) και 3-5 για μη αγρότες. Η γη των εγκληματιών πολέμου και των εχθρών του λαού απαλλοτριώθηκε. Το μεγαλύτερο τμήμα αυτής, 211.000 εκτάρια διανεμήθηκε σε 128.000 άκληρους και φτωχούς αγρότες (μ.ό.1 εκτάριο ανά οικογένεια). Παράλληλα, ο νόμος ενθάρρυνε την προσχώρηση των αγροτών σε αγροτικούς παραγωγικούς συνεταιρισμούς.

2.Το 4ο διάταγμα εκδόθηκε στις 23 Νοέμβρη 1944 από μια ομάδα αντιδραστικών μελών της κυβέρνησης του Πατριωτικού Μετώπου με επικεφαλής το Ντάμιαν Βέλτσεφ και το Νικόλα Πετκόφ, πίσω από την πλάτη των κομμουνιστών υπουργών. Στόχος του ήταν να σώσει τους φασίστες αξιωματικούς που είχαν διεξάγει εγκλήματα κατά του λαού από μια δίκαιη τιμωρία, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να φύγουν για το μέτωπο και να προσχωρήσουν στις αγωνιζόμενες δυνάμεις ώστε έτσι να “μειώσουν το βάρος της ενοχής τους”. Σε περίπτωση που τραυματίζονταν ή τους απονεμόταν μετάλλιο αυτά τα άτομα θα απαλλάσσονταν από κάθε ευθύνη. Αυτό το ζήτημα θα επιλυόταν, κατά το διάταγμα, από τον Υπουργό Πολέμου, δηλαδή το Ντάμιαν Βέλτσεφ.

Το βουλγαρικό κομμουνιστικό κόμμα αντιστάθηκε σθεναρά σε αυτό το διάταγμα. Στις 4 Δεκέμβρη 1944, το Πολιτικό του Γραφείο σε δήλωσή του ότι το διάταγμα 4 ήταν ενάντιο στο πρόγραμμα του Πατριωτικού Μετώπου απαίτησε την άμεση ανάκλησή του. Σε απάντηση σε αυτό το κάλεσμα, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα πραγματοποιήθηκαν, στις οποίες οι εργαζόμενοι υποστήριξαν το αίτημα του κόμματος. Υπό την πίεση των μαζών, οι αντιδραστικοί υπουργοί αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και το διάταγμα 4 καταργήθηκε στις 7 Δεκέμβρη 1944.

3.Ντάμιαν Βέλτσεφ (1883-1955), αντιδραστικός πολιτικός και στρατηγός, ηγέτης της δεξιάς πτέρυγας του πολιτικού κύκλου Ζβενό, ενεργός συμμέτοχος στο φασιστικό πραξικόπημα το 1934. Το 1944-1946 ήταν μέλος της πρώτης κυβέρνησης Πατριωτικού Μετώπου ως Υπουργός Πολέμου, όμως, ως αποτέλεσμα των αντιλαϊκών δράσεών του υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το υπουργικό του πόστο. Αργότερα ο Βέλτσεφ διορίστηκε Πληρεξούσιος Υπουργός στη Βέρνη. Ακολούθως αρνήθηκε να επιστρέψει στη Βουλγαρία.

4.Γκεμέτο (δρ.Γκεόργκι Μιχάηλοφ Ντιμιτρόφ), αντιδραστικός πολιτικός και ένας από τους ηγέτες της δεξιάς πτέρυγας της βουλγαρικής Αγροτικής Ένωσης προπολεμικά. Τα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είχε μεταναστεύσει. Μετά την απελευθέρωση της Βουλγαρίας, ο Γκεμέτο επέστρεψε στη Βουλγαρία και, έχοντας πετύχει να καταλάβει το πόστο του Γενικού Γραμματέα της Αγροτικής Ένωσης ανέπτυξε μια δράση εχθρική προς τη Λαϊκή Κυβέρνηση. Διατύπωσε το δημαγωγικό σύνθημα “ειρήνη, ψωμί, ελευθερία”, που τον καιρό εκείνο σήμαινε τερματισμό του πολέμου εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας και ελεύθερο στους φασίστες και τους αντιδραστικούς. Μέσω των πρακτόρων του ο Γκεμέτο άρχισε να προπαγανδίζει το σύνθημα μιας αμιγώς αγροτιστικής κυβέρνησης. Υπό την πίεση των πλατιών μαζών των μελών της Αγροτικής Ένωσης που ήθελαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με το Πατριωτικό Μέτωπο και να εκκαθαρίσουν την Αγροτική Ένωση από όλα τα αντιδραστικά στοιχεία το Γενάρη του 1945 ο Γκεμέτο αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πόστο του Γενικού Γραμματέα και το Μάη του 1945 στη Συνδιάσκεψη της Αγροτικής Ένωσης εκδιώχθηκε από τις τάξεις της. Ωστόσο, συνέχισε την υπονομευτική του δράση ενάντια στη Λαϊκή Κυβέρνηση, ως αποτέλεσμα της οποίας τέθηκε υπό κατ’ οίκον περιορισμό. Πέτυχε να διαφύγει και να κρυφτεί στο σπίτι του κ. Μπάρνς, του αμερικανού πολιτικού αντιπροσώπου στη Βουλγαρία. Το Σεπτέμβρη του 1945 ο Γκεμέτο αποχώρησε από τη Βουλγαρία. Εκτός χώρας ηγήθηκε της εχθρικής δραστηριότητας των αντιδραστικών εμιγκρέδων ενάντια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

5.Νικόλα Πετκόφ, αντιδραστικός πολιτικός. Το 1943-46, ως εκπρόσωπος της βουλγαρικής Αγροτικής Ένωσης, ήταν μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Πατριωτικού Μετώπου. Μετά την απελευθέρωση της Βουλγαρίας ήταν υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην πρώτη κυβέρνηση Πατριωτικού Μετώπου (1944-45), όμως σύντομα άρχισε έναν ύπουλο αγώνα ενάντια στις δημοκρατικές κατακτήσεις της Λαϊκής Κυβέρνησης. Το 1945-47 ηγήθηκε της δεξιάς πτέρυγας της Αγροτικής Ένωσης, με την οποία, μαζί με τη δεξιά πτέρυγα του Σοσιαλδημοκρατικού Μετώπου αποχώρησε από το Πατριωτικό Μέτωπο για να σχηματίσει την αντιλαϊκή αντιπολίτευση. Για τη δράση του ενάντια στη Λαϊκή Κυβέρνηση και για τη συνωμοσία του για τη βίαιη ανατροπή της ο Πετκόφ καταδικάστηκε σε θάνατο το 1947.

6.Γκριγκόρ Τσεσμετζίεφ (1879-1945), αντιδραστικό στέλεχος του βουλγαρικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το 1944-45, ως Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, ήταν μέλος της πρώτης κυβέρνησης Πατριωτικού Μετώπου. Το 1945, ηγήθηκε ομάδας δεξιών σοσιαλδημοκρατών που αποχώρησαν από το Πατριωτικό Μέτωπο και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και σχημάτισαν ένα δικό τους σοσιαλδημοκρατικό κόμμα που ενεπλάκη σε εχθρικές ενέργειες ενάντια στη λαϊκοδημοκρατική εξουσία.

7.Γιουρούκοφτσι, υποστηρικτές του Βασίλ Γιουρούκοφ, ηγέτη της δεξιάς πτέρυγας του πολιτικού κύκλου Ζβενό.

Οι σημειώσεις και το κείμενο πάρθηκαν από την ιστοσελίδα του τουρκοκυπριακού Σοσιαλιστικού Κόμματος Κύπρου.

Βλ. επίσης

Το σύμφωνο κοινής δράσης & συνεργασίας Εργατικού & Σοσιαλιστικού Κόμματος Πολωνίας (28/11/1946) και οι εκλογές της 19/01/1947

Ματίας Ράκοσι: O δρόμος μας για τη λαϊκή δημοκρατία (29/2/1952)

Αλέξη Πάρνη: Ο παληός καϋμός του γερο-Τράικου (10/03/1949)

Στην πολιτική, όπως και στον πόλεμο, ενίοτε δεν μπορείς να ακολουθήσεις τον κανόνα που θέλει να ανοίγεις μέτωπα όταν σε συμφέρει, δεν μπορείς να αποφύγεις μάχες. Κάποιες φορές αυτές σού επιβάλλονται. Αν εσύ αποφύγεις να δεις τη μάχη στις πραγματικές της διαστάσεις, τότε απλά στρουθοκαμηλίζεις. Όμως αυτό, δεν μπορεί να αποτρέψει τον αντίπαλο να σε αποκεφαλίσει. Η πολιτική δεν διεξάγεται από “ΕΠΕ”. Για την ακρίβεια, όσοι στην αριστερά νομίζουν ότι μπορούν να αυτομετατρέπουν τις οργανώσεις τους σε ΕΠΕ, δεν είναι απλώς εκτός ζωής, αλλά παίρνουν μαζί τους, στην δική τους κατά φαντασίαν ζωή, την ίδια την αριστερά. Τέτοιους ακριβώς “αντιπάλους” θέλει να έχει ο αντίπαλος. Στον κόσμο τους και όχι στον κόσμο του.

Μεγάλο τμήμα όσων διαφώνησαν με τη Συμφωνία των Πρεσπών από αντιιμπεριαλιστική σκοπιά, μπορεί να μην αμφισβήτησαν τα δικαιώματα, το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού, ακόμα και αυτοδιάθεσης του γειτονικού λαού και της εν Ελλάδι σλαβομακεδονικής μειονότητας, γλωσσικής και εθνικής, Ενίοτε, τα διατράνωσαν, ως αρχή, στα διάφορα κείμενά τους. Ωστόσο, έμειναν μόνο στη λεκτική “μη αμφισβήτηση”, και δεν τα υπεράσπισαν ενεργητικά, ούτε ενεργητικά προώθησαν την φιλία των δύο εθνών. Έτσι, μπορεί να πει κανείς ότι η στάση τους ήταν οπορτουνιστική. Και, αφού ο οπορτουνισμός έχει κοντά ποδάρια, δεν απέφυγαν ούτε αυτοί την ακροδεξιά σοβινιστική μήνη που συνέβαλε στην ιδεολογική μετατόπιση επί το δεξιότερο σημαντικών τμημάτων του λαού. Έφαγαν και αυτοί τη λάσπη περί “αριστερής προδοσίας”.

Από την αντίθετη πλευρά, άλλοι, που ενεργητικά υπερασπίζονται τα δικαιώματα της μειονότητας, μιλούν από απλή ανθρωπιστική σκοπιά. Αποπολιτικοποιούν το ζήτημα, δεν αναδεικνύουν ότι ένας λαός δεν μπορεί να είναι ελεύθερος αν καταπιέζει κάποιον άλλο λαό και ότι η καταπίεση δίνει πάτημα στον ιμπεριαλισμό να παρέμβει. Ακόμα χειρότερα, αποδέχονται τη μετατροπή ενός εσωτερικού ζητήματος σε “διμερές ζήτημα” με κάποια “μητέρα-πατρίδα” στην οποία καταφεύγουν ψυχικά κάποιοι μειονοτικοί, οπότε και ο εσωτερικός κρατικός πόλεμος (εναντίον της μειονότητας) εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε διακρατικό, ανάλογα με τις βουλές του ιμπεριαλισμού, πολλώ δε μάλλον όταν η “μητέρα-πατρίδα” της μειονότητας είναι “πιασμένη” από τον ιμπεριαλισμό όπως το καταπιέζον κράτος.

Η αριστερά, ωστόσο, δεν μπορεί να αποδέχεται αυτομάτως τα περί “μητέρας-πατρίδας”, ακόμα κι αν αυτά προέρχονται από επικεφαλής συλλογικοτήτων της όποιας μειονότητας. Της ντόπιας αριστεράς είναι δουλειά να υπερασπίζεται τα εθνικά, γλωσσικά κλπ δικαιώματα κάθε πολίτη της χώρας, όχι του κάθε φιλοϊμπεριαλιστή εξωτερικού παράγοντα. Γιατί αν η “μητέρα-πατρίδα” είναι “πιασμένη” από τον ιμπεριαλισμό, μπορεί και οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των μειονοτικών να είναι κι αυτοί “πιασμένοι” (ας μην εξεταστεί εδώ η αντίθετη περίπτωση). Επίσης, αν στο καταπιέζον κράτος υπάρχει ένα ισχυρό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, η κατασκευή “μητέρας-πατρίδας” είναι επιζήμια για το ίδιο το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα.

Εξάλλου, πρέπει να λάβουμε υπόψη και το βαθμό ανάπτυξης του καταπιεζόμενου έθνους-μειονότητας. Εν προκειμένω, το νεαρό σλαβομακεδονικό έθνος, μπορεί, πράγματι, μόλις στη ΛΔΜ της τιτοϊκής Γιουγκοσλαβίας να άρχισε για πρώτη φορά να αναπτύσσεται σχετικά ελεύθερα (αν και με περιορισμούς, ώστε να μην ενταχθεί στη μεγάλη σλαβική οικογένεια, στην οποία τότε επικρατούσαν ισχυρά αντιιμπεριαλιστικά και λαϊκοδημοκρατικά κινήματα, αλλά να περιοριστεί – για πολιτικούς σκοπούς των τιτοϊκών φιλοϊμπεριαλιστών – στη μικρή γιουγκοσλαβική οικογένεια, π.χ.εκγιουγκοσλαβισμός του αλφαβήτου) και να ανακτά το χαμένο έδαφος, ωστόσο, στο βαθμό που αυτή η ανάπτυξη λάμβανε χώρα υπό τους περιορισμούς που επέβαλλαν οι τιτοϊκοί για να εξυπηρετήσουν τον ιμπεριαλισμό, έπρεπε να δημιουργηθεί ένα νέο εθνικό κέντρο, με αντιιμπεριαλιστικό και δημοκρατικό προσανατολισμό (όπου, μάλιστα, στην περίπτωση των σλαβομακεδόνων, θα αποκαθιστούσε την πορεία που είχε από την αρχή αυτό το έθνος). Το επαναστατικό-ζαχαριαδικό ΚΚΕ, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, επεδίωξε κάτι τέτοιο μεταξύ 1949-1956, αφότου, δηλαδή, είχε ανοιχτά καταγγείλει τις προσπάθειες εκτροπής της ανάπτυξης του σλαβομακεδονικού έθνους για φιλοϊμπεριαλιστικούς σκοπούς από τον Τίτο (όπως και τις φιλοϊμπεριαλιστικές πολιτικές των αχυρανθρώπων του κράτους της Αθήνας). Αλλά και νωρίτερα, επεδίωκε τη μαχητική, αντιιμπεριαλιστική ενότητα των δύο εθνών, και όχι μια επιδεχόμενη ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων φιλία.

Σε κάθε περίπτωση, η ενεργητική υποστήριξη των δικαίων των πολιτών προϋποθέτει τη γνώση των καημών τους, των δεινών που έχουν υποστεί από απάνθρωπες, αλλά πάνω από όλα φιλοϊμπεριαλιστικές πολιτικές των κρατούντων. Το παρακάτω μικρό διήγημα, γραμμένο από τον Αλέξη Πάρνη, το Μάρτη του 1949, δηλαδή, αφότου το ΚΚΕ, με την αναγνώριση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης στους σλαβομακεδόνες της Ελλάδας, άνοιξε το δρόμο για την αποκάλυψη της φιλοϊμπεριαλιστικής πολιτικής “μητέρας-πατρίδας” του Τίτο στα μάτια των σλαβομακεδόνων που αντικειμενικά στρέφονταν σε αυτόν λόγω της αιμοσταγούς φιλοϊμπεριαλιστικής πολιτικής του – μετέπειτα συνέταιρου του Τίτο – κράτους των Αθηνών, παρουσιάζει παραστατικά τους καημούς των σλαβομακεδόνων συμπολιτών μας που εξίσου έχυσαν το αίμα τους σε όλες τις μεγάλες στιγμές του αγώνα του ελληνικού λαού για ανεξαρτησία και δημοκρατία, αλλά και τις ελπίδες τους που αναπτερώνονται αποκλειστικά με τη μαχητική δημοκρατική και αντιιμπεριαλιστική ενότητα.

***

Ο παληός καϋμός του γερο-Τράικου

Ο γερο Τράικος στέκει στο κατώφλι του και βλέπει τη μακρυά φάλαγγα με τους αντάρτες που περνάει αργά το καλντερίμι του χωριού. Στην πλατεία οι μεταγωγικοί τόχουν στήσει στο χορό μαζί με τους σαμποτέρ ως ναρθεί η ώρα να ξεκινήσουν κι αυτοί. Ένα νταούλι πιο πέρα κρατάει το ρυθμό του χορού, τα χοντρά άρβυλα χτυπάνε με δύναμη στο χώμα κι ο καλαματιανός ξετυλίγει τις δίπλες του μπρος στα θολά γεροντικά μάτια του γέρο-Τράικου.

Σε λίγο σταμάτησαν.

-Άντε…παίξε και κανένα σλαβομακεδόνικο, λέει ένας αντάρτης σ’ αυτόν που βαράει το νταούλι. Τα μάτια του γέρου γλύκαναν στο λιγοστό φως του δειλινού. Είναι ντόπιος, σλαβομακεδόνας και σαν ήταν νιός τού άρεσε να χορεύει τούτο το χορό.

-Ντούπι μωρέ, κάνει ανυπόμονα και χτυπάει το μπαστούνι του στο χώμα.

Το νταούλι άρχισε πάλι κι οι αντάρτες σήκωναν σύννεφο τη σκόνη με τα πηδήματά τους… Αυτό το θαμπό σύννεφο που τους σκέπασε για λίγο έφερε ξανά στη θύμιση του γέρου, κάτι μακρυνές, πολύ παληές πια, μέρες…

Ήταν τότε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Τα δυο παιδιά του γέρου Τράικου επιστρατεύθηκαν και φύγανε με τους πρώτους για το μέτωπο. Ο μεγάλος, ο Πέικος ακούστηκε γρήγορα. Σε μια μάχη εκεί στο Πόγραδετς μαζί μ’ άλλους δο φαντάρους απτήν παληά Ελλάδα έπεσε πάνω σ’ ένα ιταλικό πολυβολείο, το λιάνισε με τις χειροβομβίδες κι αιχμαλώτισε έναν ιταλό λοχαγό μαζί με ολόκληρη διμοιρία. Σαν τόμαθε ο γέρος, μάζεψε τους φίλους του κι έβγαλε το καλό κρασί απτό κελλάρι να γιορτάσει για το γιό του που πολέμαγε παλληκαρίσια τους φασίστες. Το κρασί άναψε γρήγορα το κέφι. Ο γέρος πετάχτηκε σε μια στιγμή απάνω, τράβηξε και δυο τρεις άλλους και τόριξε στο χορό. Το τραγούδι ξεχύθηκε δυνατά έξω, ο πεταχτός σλαβομακεδόνικος σκοπός που η γλύκα του ήταν ριζωμένη βαθειά στην καρδιά του γέρου έφτασε ως την πλατεία:

Ελένο μόμε Ελένο

να μάικα τσούπε γκαλένο

οπ…οχ…οχ…Άντε!

Μα δεν κράτησε για πολύ. Την πόρτα την βρόντηξαν ξαφνικά δυνατές κλωτσιές και το θυρόφυλλο τινάχτηκε σπασμένο από τους χωροφύλακες και το νωματάρχη που όρμησαν με σηκωμένες τις γροθιές, καταπάνω στο γέρο-Τράικο.

-Βούλγαρε…Τα σλάβικα άρχισες πάλι;

Άρχισαν να τον χτυπάνε άγρια, πέταξαν έξω όλους τους άλλους κι ύστερα τον έσουραν τελευταίο στο σταθμό.

Ο γέρος τάχε χάσει και το ματωμένο σαγώνι του έτρεμε.

-Να…Για το παιδί πούναι φαντάρος τόκανα…

Επειδή πολεμάει καλά τους φασίστες κει στην Αλβανία.

-Δεν ξέρεις ρε ότι απαγορεύεται διά νόμου να μιλάς και να εκφράζεσαι εις την σλαβικήν;

-Να…Για το παιδί καπετάνιο μου…Δεν ήξερα άλλο χορό να χορέψω…

Τον κλείσανε μέσα στο υγρό μπουντρούμι του σταθμού. Ο γέρος πέρασε όλη τη νύχτα βογγώντας. Άγρυπνος συλλογίζονταν το παιδί του και κοίταγε απτό αραχνιασμένο παραθυράκι της φυλακής ένα αστέρι που τρεμόπαιζε στον ουρανό.

Και σαν νάταν το άστρο που μπορούσε ν’ ακούσει μονάχα τον πόνο του έσφιξε τα χέρια του και το κοίταξε παρακαλεστικά.

-Πότε λοιπόν θα φωτίσεις και για μας; Πότε;

***

Το σύννεφο της σκόνης διαλύθηκε στο βραδυνό αγέρα. Κείνα τα χρόνια είναι πια μακρυνά, ξεχασμένα. Ο Πέικος τότε σκοτώθηκε κοντά στην Κορυτσά μα ο μικρός είναι τώρα αξιωματικός στο Δημοκρατικό Στρατό και πολεμάει.

Το νταούλι παίζει αδιάκοπα κι ο γέρος αφήνει πια τη συλλογή και βλέπει τους αντάρτες που χορεύουν το χορό του τόπου του. Σε μια στιγμή βγαίνει ένας και τον πιάνει απτό χέρι.

-Έλα συναγωνιστή να χορέψεις και συ… Άντε παπού!…τι ξεχάστηκες στη γωνιά σου. Τον βάλανε με το ζόρι στο χορό. Πέταξε το μπαστούνι κι άρχισε να χορεύει με τα κουρασμένα γεροντικά πόδια του.

Ελένο μόμε..

Τ’αστέρια ξεπρόβαλλαν ένα-ένα στον ουρανό. Και σαν να ξεχώρισε ο γέρος εκεί ψηλά εκείνο το αστέρι πούχε δει τότε απτό αραχνιασμένο παράθυρο της φυλακής μισόκλεισε τα βουρκωμένα του μάτια και το κοίταξε με αγάπη.

-Επιτέλους…Φώτισες και για μας…

Πηγή: “Είμαι μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού (σελίδες από πολεμικό ημερολόγιο)”. Η σειρά αυτή διηγημάτων ξεκίνησε να δημοσιεύεται από το 10ο φύλλο της καθημερινής εφημερίδας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, “Προς τη Νίκη”,  την Παρασκευή 25 Φλεβάρη 1949. Το συγκεκριμένο, 11ο τμήμα, δημοσιεύτηκε στο φ. 23, Πέμπτη 10 Μάρτη 1949, σ. 2, ενώ κυκλοφόρησε και σε βιβλίο τον Απρίλη του 1949. Και οι δύο μορφές υπάρχουν στο Ψηφιακό Αρχείο των ΑΣΚΙ.

Νεπάλ – Συνέντευξη Netra Bikram Chand (Biplav): “Έχει έρθει ο καιρός να αλλάξει το πολιτικό σύστημα στη χώρα” (19/06/2019)

Παρατίθεται η πρόσφατη συνέντευξη του γενικού γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Νεπάλ, Netra Bikram Chand (Biplav), το οποίο έχει τεθεί εκτός νόμου από τις 12 Μάρτη.

***

Η σημερινή κυβέρνηση έχει επικεφαλής το Νεπαλέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα (σ.parapoda: συμμετέχει επίσης με 3 από τους 23 υπουργούς το Samajbadi/Σοσιαλιστικό Κόμμα, που προέκυψε από τη συγχώνευση του κεντροαριστερού Naya Shakti/Κόμματος της Νέας Δύναμης του άλλοτε επικεφαλής της δεξιάς πτέρυγας του ΚΚΝ(Μαοϊκό) Μπαμπουράμ Μπαταράι και του Ομοσπονδιακού Σοσιαλιστικού Φόρουμ του Upendra Yadav). Ωστόσο, η απήχησή της στο λαό έχει μειωθεί. Πόσο αισιόδοξος είστε ότι εσείς θα τραβήξετε την προσοχή του λαού;

Η προσοχή του λαού, στην πραγματικότητα, τραβιέται λόγω μιας σειράς ζητημάτων πανεθνικής σημασίας που από κοινού μπορούν να οδηγήσουν τη χώρα στο δρόμο της κοινωνικής δικαιοσύνης για όλους, δηλαδή, τους αγρότες, τους εργαζόμενους, τις γυναίκες και τη νεολαία, διατηρώντας την εθνική μας ανεξαρτησία στο ακέραιο. Τα δημοκρατικά κόμματα πρέπει να εργάζονται ακούραστα με την πολιτική τους ιδεολογία, τα προγράμματα και τις πολιτικές τους προκειμένου να τραβήξουν την προσοχή του λαού. Δυστυχώς, η χώρα οδηγείται προς λάθος κατέυθυνση και βρίσκεται στα πρόθυρα μιας πολιτικής έκρηξης. Ως χώρα, αντιμετωπίζουμε σοβαρό κίνδυνο σε όλα τα μέτωπα, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά. Αποκλειστική αιτία για το σημερινό πολιτικό πρόβλημα είναι τα κοινοβουλευτικά πολιτικά κόμματα που είναι απολογητές του βασισμένου στις προμήθειες εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος. Τα πολιτικά κόμματα όπως το Νεπαλέζικο Κογκρέσο, το ΚΚΝ/ΕΜΛ και το ΚΚΝ(Μαοϊκό Κέντρο) (σ.parapoda: τα δύο τελευταία έχουν ενοποιηθεί και αποτελούν πια το ΝΚΚ, αν και τα προβλήματα της ενοποίησης δεν σταματούν) είναι πράκτορες του καπιταλισμού.

χ

Το κόμμα μου ποτέ δεν θα συμβιβαστεί σε ζητήματα πανεθνικής σημασίας, αλλά θα απευθύνει προσκλητήριο σάλπισμα για πολιτική διαμαρτυρία οποτεδήποτε διακρίνει πολιτική παρέμβαση ξένων δυνάμεων και επίθεση στην κυριαρχία μας. Βρισκόμαστε πάντοτε στο πλευρό του λαού του Νεπάλ και παλεύουμε για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του. Το κόμμα μας ποτέ δεν θα ανεχτεί οποιοδήποτε είδος λεηλασίας του κρατικού κορβανά για πολιτικά ιδιοτελή συμφέροντα, την κουλτούρα της προμήθειας, τη διαφθορά, το λαθρεμπόριο, την κοινωνική αδικία, το βιασμό, την απάτη, τον πληθωρισμό και οποιαδήποτε επίθεση στα εθνικά μας συμφέροντα. Για την ακρίβεια εμείς, ως πολιτικός φορέας, είμαστε δεσμευμένοι να ασχολούμαστε με το λαό του Νεπάλ. Επομένως, όλα τα ζητήματα που υπογραμμίζω είναι του λαού και σημαίνουν την ευημερία του. Εμείς απλώς πιέζουμε για τα δικαιώματά του εκ μέρους του. Υπάρχουμε για το λαό και ο λαός τελικά θα προσεγγίσει εμάς και προς την πολιτική ιδεολογία που υποστηρίζουμε. Δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Ο λαός θα σταθεί στο πλευρό μας και εμείς στεκόμαστε στο πλευρό του.

Κατά το παρελθόν υπήρξαν πολυάριθμα κινήματα που επαγγέλλονταν την πολιτική αλλαγή στο Νεπάλ, επικαλούμενα κάθε φορά το συμφέρον του λαού. Ο ισχυρισμός σας ότι θα φέρετε πολιτική αλλαγή δεν είναι νέος για εμάς. Τι είδους πολιτική αλλαγή επιδιώκετε; Τι τύπο κρατικής δομής οραματίζεστε; Δεν είστε υπέρ του παρόντος μοντέλου διακυβέρνησης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας;

Όπως ο πολιτικός φορέας μας ισχυρίζεται, το επίκεντρο της αλλαγής στο πολιτικό σύστημα είναι ο τερματισμός του καπιταλιστικού μοντέλου της οικονομίας που επικρατεί στη χώρα αυτή τη στιγμή. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία που καθοδηγείται από το καπιταλιστικό οικονομικό μοντέλο έχει μόνο εκμεταλλευτεί τον απλό κόσμο στο Νεπάλ. Αυτός υποφέρει από φτώχεια και έχει καταστεί εξαρτώμενος από άλλους, ζώντας στη σκλαβιά. Έχει έρθει ο καιρός να αλλάξει το πολιτικό σύστημα στη χώρα. Η σημερινή φουρνιά πολιτικών δεν έχουν κάνει τίποτα εκτός από το να εξυπηρετούν τα προσωπικά τους συμφέροντα υπονομεύοντας τα εθνικά μας συμφέροντα. Θελουμε να αντικαταστήσουμε αυτό το πολιτικό σύστημα με το δικό μας πολιτικό σύστημα – τον επιστημονικό σοσιαλισμό. Υποστηρίζουμε τον επιστημονικό σοσιαλισμό που θα ξεριζώσει όλες τις διακρίσεις, την εκμετάλλευση, τη λεηλασία, τη διαφθορά, την πολιτική αστάθεια, τον πόλεμο και τις συγκρούσεις που μας επιβάλλονται από την καπιταλιστική οικονομία που λειτουργεί υπό την προστασία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Κι ας μην ξεχνάμε ότι το πολιτικό μας σύστημα θα διασφαλίσει την ελευθερία και την ισότητα σε όλο το λαό του Νεπάλ.

Πιστεύετε ότι ο λαός του Νεπάλ θα βγει στους δρόμους και θα δυναμώσει στο όνομα της κομμουνιστικής ιδεολογίας και ιδίως της δικής σας εκδοχής του κομμουνισμού;

Αναμφίβολα, ο λαός θα βγει προς υποστήριξή μας, γιατί είναι ο ίδιος λαός που ποτέ δεν κουράστηκε να υποστηρίζει τα πολιτικά κινήματα που εξαπολύθηκαν από το Νεπαλέζικο Κογκρέσο, το ΚΚΝ/ΕΜΛ και το ΚΚΝ(Μαοϊκό Κέντρο) τα τελευταία 70 χρόνια. Είναι ο ίδιος λαός που ποτέ δεν δίστασε να ανεβάσει τα πολιτικά κόμματα όπως το Νεπαλέζικο Κογκρέσο και το ΚΚΝ/ΕΜΛ στον πρωθυπουργικό θώκο ψηφίζοντάς τα με πλειοψηφία ακόμα και 2/3 στο κοινοβούλιο. Ακόμα και το ΚΚΝ (Μαοϊκό Κέντρο) είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του λαού του Νεπάλ, αν και για μια μικρή χρονική περίοδο. Το ζήτημα εδώ είναι γιατί αυτά τα πολιτικά κόμματα απέτυχαν να ικανοποιήσουν τις πλατιές λαϊκές μάζες που τα εμπιστεύτηκαν για να φέρουν ένα καθαρό πολιτικό σύστημα που θα διασφάλιζε την ειρήνη, την πρόοδο και την ευημερία στη χώρα. Αντίθετα, αυτά τα πολιτικά κόμματα εξαπάτησαν το λαό, προδίδοντας την εμπιστοσύνη του και καταχρώμενα το δημόσιιο χρήμα για την αυτοπροώθησή τους. Αυτά τα κόμματα έχουν λεηλατήσει τις πλατιές λαϊκές μάζες που τα ψήφισαν και έχουν ξεπουλήσει τη χώρα στους ξένους απλώς για προσωπικά οφέλη. Είναι η αποτυχία του σημερινού πολιτικού συστήματος που θα ενώσει το λαό ώστε αυτός να βγει να υποστηρίξει τον επιστημονικό σοσιαλισμό που προπαγανδίζει ο πολιτικός μας φορέας.

Οι κομμουνιστές σε όλο τον κόσμο βλέπουν το πολιτικό έδαφος κάτω από τα πόδια τους να τρέμει. Ούτε στο Νεπάλ αντιμετωπίζονται θετικά πλέον παρά την επίτευξη μιας τέτοιας ιστορικής νίκης στις τελευταίες εκλογές. Στο πλαίσιο αυτό, πώς εκτιμάτε το μελλοντικό πολιτικό σκηνικό;

Είναι αλήθεια ότι το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα αντιμετώπισε κάποιες αναταρχές και προβλήματα στη μια ή την άλλη χώρα μετά το θάνατο του Μαο Τσε Τουνγκ το 1976. Ταυτόχρονα, όμως, ο καπιταλισμός επίσης δεν πέτυχε να συμμαζέψει την κατάσταση στον κόσμο. Το πρόσωπο του καπιταλισμού έχει γίνει ακόμα πιο άσχημο με τα συνεχή περιστατικά ατιμίας, λεηλασίας και διαφθοράς του λαϊκού πλούτου από μια χούφτα προνομιούχων. Μόνο ο καπιταλισμός πρέπει να κατηγορείται για όλα τα δεινά που οι λαοί αντιμετωπίζουν σε όλο τον κόσμο. Όσο δύσκολος κι αν φαίνεται ο πολιτικός δρομος για τους κομμουνιστές σε αυτή τη συγκυρία, ένα πράγμα είναι αναμφισβήτητο, το ότι ο καπιταλισμός δεν είναι η λύση για την ανθρωπότητα σήμερα. Ακόμα και διανοούμενοι του σημερινού καπιταλιστικού κόσμου αρχίζουν να συνειδητοποιούν αυτό το γεγονός. Και το Νεπάλ στερείται ακόμα και την άλλη εκδοχή του καπιταλισμού ονόματι “προοδευτικός καπιταλισμός”.

O Hemanta Prakash Oli (Sudarshan) είναι ένα από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΝ που έχουν συλληφθεί από τότε που το κόμμα τέθηκε εκτός νόμου

Εμείς είμαστε ενάντια και σε αυτή την εκδοχή του καπιταλισμού γιατί ο “προοδευτικός καπιταλισμός” δεν είναι αυτοδύναμος, αλλά έχει καλλιεργηθεί ως ιδέα από ξένες δυνάμεις για να κρατήσουν την πολιτική εξουσία. Ο προοδευτικός καπιταλισμός δεν είναι τίποτε άλλο από ένα αδύναμο καπιταλιστικό μοντέλο χωρίς τη δυνατότητα να φέρει θετική αλλαγή στο παγκόσμιο πολιτικό σύστημα. Αυτή η νεότερη εκδοχή καπιταλισμού δεν μπορεί να δώσει ώθηση στο βιομηχανικό και τεχνολογικό τομέα της οικονομίας. Το σύστημα θα παρέχει τρόπους για τη διασφάλιση του κεφαλαίου των ξένων αφεντικών, περιορίζοντας τον απλό λαό στην αγορά, και καθιστώντας τον έτσι ευάλωτο σε ανηλεή οικονομική εκμετάλλευση. Δεν έχουμε καμία βιομηχανική και παραγωγική βάση από μόνοι μας, αλλά θέλουμε να καταναλώνουμε όλα τα προϊόντα του κόσμου που να μπαίνουν στο Νεπάλ ελεύθερα χωρίς κανένα περιορισμό. Να γιατί βλέπουμε επελαύνουσα διαφθορά, διάβρωση ηθικών αξιών, λαθρεμπόριο, απάτες, εμπόριο ανθρώπων. Είμαι βέβαιος ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα που προωθεί και προστατεύει όλα τα δεινά της κοινωνίας θα συντριβεί και ότι η λαϊκή εξουσία με τα αξιέπαινα χαρακτηριστικά της και οι επαναστάτες κομμουνιστές όπως εμείς θα έχουμε λαμπρό μέλλον μπροστά μας.

Οι πρόσφατες εκρήξεις βομβών στο Κατμαντού σκότωσαν αθώους ανθρώπους. Κομμουνιστές μέλη του πολιτικού σας φορέα συνελήφθησαν με κατηγορίες για εμπλοκή σε αυτές τις εκρήξεις. Η σημερινή κυβέρνηση βλέπει την πολιτική σας παρουσία περιορισμένη σε λίγες αστικές περιοχές του Νεπάλ και ο πολιτικός σας φορέας γίνεται αντιληπτός ως τεχνολογικά καθυστερημένος επίσης.

Τα ερωτήματά σας είναι αλληλοεπικαλυπτόμενα. Θα τα ξεχωρίσω και θα απαντήσω. Η κυβέρνηση του Κ.Π. Όλι βάρβαρα καταστέλλει το πολιτικό μας κίνημα, χαρακτηρίζοντάς μας τρομοκράτες. Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας φασιστικός τρόπος για την αντιμετώπιση των πολιτικά αντιφρονούντων. Η κυβέρνηση μας ωθεί να διεξάγουμε για άλλη μια φορά λαϊκό πόλεμο. Δεν έχουμε κάνει τίποτα παράνομο, αφού συνεχίζουμε το πολιτικό μας κίνημα σύμφωνα με τη θέληση του λαού. Δεν έχουμε πάρει κάποια όπλα. Η αστυνομία σκότωσε ένα σύντροφό μας, τον Tirth Raj Ghimire (Raju) στις 8 του μηνός Jestha (σ.parapoda: ο 2ος μήνας σύμφωνα με το νεπαλέζικο ημερολόγιο, αρχίζει στις 15 Μάη και τελειώνει στις 14 Ιούνη) τ, και προκηρύξαμε πανεθνική bandh (σ.parapoda: είδος απεργίας στη Νότια Ασία, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η απαγόρευση κυκλοφορίας), για να διαμαρτυρηθούμε για την αστυνομική βαρβαρότητα. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της bandh, κάποιοι λίγοι σύντροφοί μας έγιναν μάρτυρες εξαιτίας κάποιου τεχνικού προβλήματος. Δεν θα αφήσουμε ποτέ τις θυσίες τους να πάνε χαμένες. Ταυτόχρονα, κάποια μέλη της διαρκούς επιτροπής του κόμματος και εκατοντάδες άλλα μέλη του βρίσκονται πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Αυτοί οι σύντροφοι δεν παραμένουν αδρανείς στη φυλακή, αλλά διαμαρτύρονται έντονα, πιέζοντας για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Αξίζουν την υπέρτατη τιμή καθώς δεν το’χουν βάλει κάτω ακόμα και μπροστά σε μια τέτοια κρατική βία ενάντια στον πολιτικό οργανισμό μας.

Η κυβέρνηση έχει πολιτικούς λόγους για να δηλώνει ότι η παρουσία μας είναι περιορισμένοι σε λίγα σημεία σε αστικές περιοχές. Δεν πιστεύουμε σε έναν τέτοιο διαχωρισμό της κοινωνίας, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, καθώς αυτός δεν υπάρχει πια. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση είναι ταραγμένη από την αυξανόμενη δυσαρέσκεια έναντί της από το λαό και ιδίως σε αστικές περιοχές του Νεπάλ. Ακόμα και το κύριο κόμμα της – το ΝΚΚ – είναι διασπασμένο σε διάφορες ομάδες.

Η κυβέρνηση προτείνει τόσο δημιουργικό διάλογο όσο και περαιτέρω περιορισμούς έναντί σας. Πώς απαντάτε;

Είναι εντελώς ψέμα αυτό και παραπλανητικό. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση προτείνει την εκδοχή του δημιουργικού διαλόγου από τη μέρα που ιδρυθήκαμε, όμως στην πράξη καταστέλλει τις δράσεις μας με σιδηρά πυγμή. Πρόκειται απλώς για μια πολιτική επιλογή. Η κυβέρνηση μάς φοβάται γιατί θέτουμε ζητήματα που αγγίζουν την καρδιά του νεπαλέζικου λαού.

Μετάφραση από τα αγγλικά. Η συνέντευξη δόθηκε στον αρχισυντάκτη του Khabarhub, Jibaram Bhanadri .